Reja kirish I. Bob

Tо’pni qabul qilish. Bu – raqiblar hujumidan keyin tо’pni о’yinda saqlab qolishda himoya usuli hisoblanadi. Ikki qо’llab tо’pni pastdan qabul qilib olish zamonaviy voleybolda asosiy usuldir. U hujum paytida kuchli zarb paytidagi asosiy usuldir. Bu usulda gavda yuqoriga yoki biroz egilgan qо’llar oldinga pastga tushiriladi, bir kaft ikkinchisiga qо’yilgan bо’ladi. Tо’pni bilaklarda qabul qilib olinadi. Bilaklarda bо’ladigan zarbni yumshatish maqsadida qо’llar tirsakdan yaqinlashtirilib kо’tariladi va bukiladi, oyoqlar tо’g‘rilanadi va gavda kо’tariladi.
Tо’pni ikki qо’llab yuqoridan qabul qilish. Bu usul bilan tо’p uncha kuchli kelayotgan paytlarda, shuningdek, boshqa usulni qо’llash qulay bо’lganda qabul qilinadi.
Tо’pni bir qо’llab pastdan qabul qilish. Bu usulning aniqligi yetarli bо’lganligi uchun ham qо’laniladi, ammo tо’p о’yindan uzoqda bо’lganda va boshqa usul qо’llashning imkoni bо’lganda va boshqa usul qо’llanilishi foydalidir. Tо’g‘rilangan qо’l tarang siqilgan panjalar tо’pning yо’lini tо’sadi (tо’pni musht hamda kaft yoki bilaklari bilan uriladi). Bu xarakatlarda oyoq qatnashmaydi.
Tо’pni oshirish. Tо’pni о’yinga kiritish oshirish deyiladi. Zarb uchun qulay bо’lgan qa’tiy xolatda turish yuqoriga oshirish hamda qо’lni siltab tо’pni urish, о’rgandan keyingi о’yinchining xarakatlari oshirishning asosiy xususiyatlaridir. Oshirishda tо’pni musht yoki kaft bilan urush mumkin. Bunda tо’p yuqoriga bir qо’l bilan otiladi. Yuqoriga otishning yо’nalishi va balandligi bajarish ususliga bog‘liq. Tо’pni bosh ustidan urib yuborilsa yuqoridan pastdan о’rilsa pastdan oshirish, yon bilan tursa yonlamasiga tо’p oshirish deyiladi.
Shunga muvofiq tо’rt xil oshirish usullari mavjud: pastdan tо’g‘riga, pastdan yon bilan, yuqoridan tо’g‘riga, yuqoridan yon tomoni bilan.
Tо’pni pastdan tо’g‘riga oshirish. О’yin boshlovchi uchun bu asosiy usul bо’lib xisoblanadi. U tur tomonga qarab turib bajaradi. О’yinchi tirsakdan bukilgan qо’l bilan tupni ushlab turadi. Boshqa qо’l tupga zarb berish uchun uni orqaga о’zatiladi. Shundan sо’ng panjalar biroz bukilib, tо’p yuqoriga 20-30 sm balandlik otiladi va zarb beriladi.
О’yinchi zarb beriboq orqaga turgan oyog‘ini tо’g‘irlaydi va tana og‘irligini oldinda turgan oyoqqa kiradi. Zarb bergandan keyin о’yinchi xududi xarakat qilmoqchi bulgandik xolatni oladi.
Tо’g‘ridan xujumkor zarbi. Tо’rning yuqori qismidagi tо’pni bir qо’llab raqib tomonga urishdan iborat xujum, bu xujumkor zarb deyiladi. Bu xujumkor zarb о’rnidan sakrab yoki yugirb kelib bajariladi. Xujumchi bu zarbni bir ikki va uch qadam bosib kelib bajaradi. О’yinchi uchib kelayotgan tо’pni qо’llarni oldinga yuqoriga kutaradi, uruvchi qо’l zarb uchun tayyorlanadi.
Voleybol nisbatan yosh sport turi hisoblanadi. Bu ajoyib o‘yin XIX asr oxirida kirib kelgan. Aytishlaricha, bu kashfiyot tomoshabinlarni g‘ayri oddiy tomosha bilan hayratda qoldirgan Geshok shahrilik (AQSh) bir guruh o‘t o‘chiruvchilarga tegishlidir. O‘yin yosh yigitlarning ishirilgan basketbol to‘pi kamerani ikki ustun orasida tortilgan arqon orqali bir-birlariga ota boshlashlaridan boshlangan.
Biroz vaqt o‘tgach, o‘yin qoidasini shu shaharlik jismoniy tarbiya o‘qituvchisi Vilyam Morgan tuzgan deb hisoblanadi. Shundan so‘ng voleybol o‘yini nafaqat Amerikada balki Yaponiya, Xitoy, Kanada, Frantsiya, Italiya, Chexoslavakiyada ham tez tarqalib ketgan.Biroq bu o‘yinni har mamlakatda har xil o‘ynashgan. Jamoalar tarkibi 9 ta kishidan iborat bo‘lib, o‘yinchilar joy almashishlariga ruxsat berilmagan, bir o‘yinchining to‘pga tegish soni chegaralanmagan edi. Voleybol o‘yini Olimpiada o‘yinlariga qo‘shilishi munosabati bilangina o‘yin qoidalariga aniqlik kiritilgan.