6. “Xitoy modeli”da Xitoy islohotlarining “otasi” Den-Syaopin rahbarligida “Uch qadam” strategiyasi, bozor iqtisodiyotining milliy kontseptsiyasi ishlab chiqildi. Bunga ko’ra:
1) Birinchi bosqich. 1982–1989-yillarda asosiy iqtisodiy ko’rsatkich, mamlakatning YaIM 2 marta o’stirish ko’zlandi.
2) Ikkinchi bosqich. 1990–1999 yillarda amalga oshirilib, 4 marta ko’paytirish belgilandi.
3) Uchinchi bosqich. 2000–2050 yillargacha belgilanib, aholi jon boshiga YaIM 4 ming dollarga yetkazish ko’zda tutildi.
Den Syapin siyosat sohasida oqilona yo’l tutdi. U “moddiy inqilob” oqibatlarini tugatdi. U Xitoy Kompartiyasi dusturidan “3-jahon urushining muqarrarligi va zarurligi” qoidasini olib tashladi. Yadro qurolini birinchi bo’lib ishlatmaslik majmuriyatini oldi. U “Bir davlat va ikki siyosiy tuzum” dasturining asoschisi. Bir vaqtlar inglizlar bosib olgan Gonkongning Xitoyga qayta qo’shilishi muammosini yechib ketdi. 1997 yil 1 iyulida qo’shildi. Gonkong Buyuk Britaniyaning Osiyodagi mustamlakasi edi.
Xitoy davlati bozor iqtisodiyoti milliy kontseptsiyasiga ko’ra: 1) mamlakat iqtisodiyotining liberallashuvi; 2) xususiylashtirish jarayoni; 3) turli mulk shakllarining paydo bo’lishi; 4) xorijiy sarmoyalarning kirib kelishi yo’lga qo’yildi. Den Syapon: «mamlakat iqtisodiyotini isloh etishdan ko’zlangan maqsad – sotsialistik bozor iqtisodiyoti tizimini shakllantirishdir» degan edi2. Xitoy aholisi 1 300 mln. kishi.
7. “Janubiy Koreya modeli” 4 bosqichdan iborat bo’ldi.
1) 1946–1961 yillarda Amerika tusidagi davlatchilik shakllantirildi. AQSH harbiy kuchlari ushlab turilishi bu vazifani ancha yengillashtirdi.
2) 1962–1975 yillarda Koreys iqtisodiy mo’hjizasining otasi deb tan olingan Prezident Pak CHjon Xi nomi bilan bog’liq. Islohotning asosiy yo’nalishi chora va ehtiyojlarni qoplashga qaratilgan iqtisodiyotga emas, balki mahsulotni taklif qiladigan iqtisodiyotga qaratildi. Eksport oshdi....
