Rivojlangan davlatlarda ta`lim-tarbiya

O‘rta ta’lim. O‘quvshilar 11 yoshdan o‘rta maktabga o‘tadilar. O‘rta ta’lim kollejlar valitseylarda amalga oshiriladi. O‘rta ta’lim 2 bosqichda beriladi. Birinchi bosqich(11 yoshdan 15 yoshgacha) 4 yil bo‘lib, eng kichik sinf 6-sinf, 5, 4- o‘rta, 3-sinfeng katta sinf hisoblanadi. Birinshi bosqichda fransuz tili va adabiyoti, shet tili(ingliz,nemis, ispan, italyan tillari), tarix, geografiya, matematika, tabiiy fanlaro‘qitiladi.6-5-sinflar umumiy o‘rta ta’lim beradi, 4-3 sinflarda o‘quvchilarningqobiliyati va moyilligiga qarab bilim beriladi.Birinchi bosqich yakunlangach, o‘quvchilar kasbiy yo‘nalishlari bo‘yichaguvohnoma oladilar. Ikkinchi bosqishda o‘quvchilar 15-18 yoshda ta’lim oladilar.Bunda o‘qish 3 yil davom etib, 2-sinf kichik, 1-sinf o‘rta va yakunlovchi sinflargabo‘linadi.O‘quvchilar umumiy ta’lim va texnik litseylarni tugatganlaridan so‘ngbakalavr unvoni va diplomi uchun imtixon topshiradilar. Ana shunday diplomgaega bo‘lganlargina oliy o‘quv yurtlariga kirish huquqini qo‘lga kiritadilar.Umumiy ta’lim yo‘nalishidagi uch yillik ta’lim liseylarida adabiyot tarixi,ona tili va adabiyoti, lotin tili, shet tili, tarix, geografiya, ekanomika kabi fanlaro‘qitiladi. yillik texnik litseylarda yo‘nalishiga qarab matematika, fizika, kimyofanlari o‘qitiladi. chet tili o‘rganishga katta e’tibor beriladi.Guvohnoma olganlaridan so‘ng oliy pedagogika instituti, politexnikainstituti, oliy ma’muriy maktablarga imtixon bilan qolgan oliy o‘quv yurtlarigaimtixonsiz qabul qilinadilar.
Oliy ta’lim.Fransiyada quyidagi bilim maskanlarida oliy ta’lim beriladi:-Universitetlar-oliy texnologiya maktablari- oliy muhandislik maktablari- oliy arxitektura maktablari- oliy tijorat maktablari- siyosiy fanlar oliy maktabi- oliy pedagogik va filologiya bilimgohlari- oliy tibbiyot o‘quv muassasalari- oliy badiiy maktablar- malaka oshirish oliygohlari.Oliy ta’limda uch siklda bilim beriladi. Birinchi sikl umumiy, yoki texnik,ilmiy sohada oliy ma’lumot olish bilan yakunlanib, o‘qish 2 yil davom etadi.Ikkinshi siklda o‘qish 1 yil davom etib, talabalar uni metriz, magistr darajalaribilan yakunlaydilar. Uchinchi sikl 1-2 yil davom etib, bunda:-biron-bir predmetni chuqurlashtirib o‘rganilganligi uchun diplom(bir yil);- ixtisoslashtirilgan oliy ma’lumot to‘g‘risida diplom (bir yil);- uchinchi sikl doktorlik dissertasiyasi (1,2 yil);- davlat doktorlik dissertasiyasi – biron-bir sohani mukammal o‘rganib,dissertasiya yozish kabi hujjatlar olish mumkin.Fransiyada oliy professional ta’lim berish keyingi 30 yil davomida qarortopdi. Bu qisqartirilgan maxsus ta’lim bo‘lib, unda o‘qish 2 yil davom etadi.O‘quv universitetlar yoki texnik litseylarda amalga oshiriladi. Uning bitiruvchilariishlab shiqarish sohasida, xizmat ko‘rsatish sohasida va boshqalarda rahbarliklavozimlarida ishlaydilar.Fransiyada oliy ma’lumot va ixtisos beruvshi oliy texnologik institutlarmavjud. Ular odatda sanoat, maishiy xizmat ko‘rsatish, informatikamutaxassisliklariga ixtisoslashtirilgan. O‘qish muddati 2 yil bo‘lib, darslarhaftasiga 30-35 soatni tashkil etadi. 8 haftalik ishlab chiqarish amaliyoti hamo‘tkaziladi.
Sirtqi ta’lim Fransiyada sirtqi ta’lim 1 mln kishini qamrab olishi mumkin.Sirtqi ta’lim xususiy yoki davlat ta’lim shoxobchalarida amalga oshirilishimumkin. Mamlakatda milliy sirtqi ta’lim markazi faoliyat ko‘rsatmoqda, u 500turdagi o‘rta, oliy professional ma’lumot berishni tavsiya eta oladi.Odatda ta’limning bu turi oilaviy sharoit, iqtisodiy sharoitlar tufaylimaktabda o‘qishni davom ettirish imkoniyati bo‘lmagan kishilar uchunmo‘ljallangan. Sirtqi ta’lim katta yoshlilar uzluksiz ta’limining muhim shoxobchasi bo‘lib qolgan.Ular o‘z ixtiyorlari bilan, o‘z mablag‘lariga yoki korxonalar mablag‘ihisobiga o‘qiydilar.