Romatoid artrit dr. Sami Hİzmetli

ROMATOİD ARTRİT

• Dr. Sami HİZMETLİ

Sinoviya primer hedef olmakla beraber eklem dışında major organ tutulumları da görülebilir.

ROMATOİD ARTRİTİN EPİDEMİYOLOJİSİ

ROMATOİD ARTRİTTE CİNSİYET

• Kadınlarda sıktır.

• Hamilelik boyunca artrit klinik olarak geriler.

• Doğumdan sonraki ilk 3 ayda ve emzirme döneminde görülme sıklığı artar.

• Oral kontraseptiflerin koruyucu olduğu belirtilmiştir.

ROMATOİD ARTRİTTE SİNOVİTİN ERKEN DÖNEM ÖZELLİKLERİ

• Astar tabaka hiperplazisi

• Mikrovasküler değişiklikler

• CD4+ T lenfositlerinin damar çevresinde birikimi

• B hücresi ve plazma hücresi varlığı

• Sinoviyal ve mononükleer hücrelerde sınıf-II MHC işaretlerinin ifade edilmesi

ROMATOİD ARTRİT SİNOVİYASINDA İLERİ DÖNEM DEĞİŞİKLİKLERİ

• Sinoviyadaki hücre sayısında ve sinoviyanın kalınlığında artış olur, villuslar oluşur, eklem boşluğunda enflamatuvar sıvı birikir.

• Eklem kapsülündeki laksite ve kıkırdak kaybının ilerlemesi ile stabilite bozulur, deformiteler gelişir.

• Pannus ileri dönemde eklem boşluğunu tamamen kaplar, zamanla aselüler fibröz bir doku haline gelir ve eklem hareketlerini kısıtlar.

Romatoid Artrit’in en önemli özelliği en sık eller ve ayaklar olmak üzere sinoviyal zarla kaplı tüm eklemlerde bilateral simetrik kronik poliartrit yapmasıdır.

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU BELİRTİ VE BULGULARI

• Sabah tutukluğu

• Ağrı

• Hassasiyet

• Hareketle ağrı

• Şişlik

• Deformite

• Eklem hareketlerinde

• kısıtlanma

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU ÜST EKSTREMİTE - I

• Parmaklar

• düğme iliği deformitesi, kuğu boynu deformitesi, intrinsik kaslarda gerginlik, fleksör tenosinovit, stenozan tenosinovit, opera dürbünü belirtisi

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU ÜST EKSTREMİTE - II

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU ÜST EKSTREMİTE - III

• MKP eklemler

• volar subluksasyon ve ulnar deviasyon

• El bilekleri

• kaput ulna, zig-zag deformitesi ve karpal tünel sendromu

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU ÜST EKSTREMİTE - IV

• Dirsek

• fleksiyon deformitesi, olekranon bursiti ve romatoid nodüller

• Omuz

• abdüksiyon ve rotasyonda kısıtlanma, humerusta superior ve laterale migrasyon

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU ALT EKSTREMİTE

• Kalça

• fleksiyon kontraktürü

• Dizler

• instabilite, genu varum ve valgum, fleksiyon deformitesi ve kuadrisepslerde atrofi

• Ayak bilekleri

• posterior tibial tendon tutulumu veya ruptürü ile subtalar subluksasyon

• Ayak

• normal ark bozulabilir

• Ayak baş parmağı

• haluks valgus

• Parmaklar

• çekiç parmak ve kal oluşumları

ROMATOİD ARTRİTTE EKLEM TUTULUMU

• Krikoaritenoid eklem

• ağrı

• ses kısıklığı

• inspiratuvar semptomlar

• Servikal omurga

• hareketle ortaya çıkan servikal ve oksipital baş ağrısı

• atlantoaksiyel subluksasyon

ATLANTOAKSİYEL EKLEM TUTULUM SEMPTOMLARI

• vertebral arter ve spinal cord, spinal kökler üzerine

• bası semptomları;

• Başta düşme hissi

• Bilinçte değişiklikler

• Bayılma nöbetleri

• Sfinkter kontrolünün kaybı

• Disfaji, vertigo, konvülziyonlar, hemipleji, dizartri, nistagmus

• Periferal nöropati olmaksızın periferal paresteziler olması

EKSTRA-ARTİKÜLER TUTULUM BULGULARI-I

•  

• Kalp

• perikardit, prematür ateroskleroz, vaskülit, kapakta ve kapak çevresinde nodüller, nadiren endokardit, myokardit

• Akciğer

• plevral efüzyon, interstisiyel akciğer hastalığı, obliteratif bronşiolit, romatoid nodüller, vaskülit, Kaplan sendromu

• Deri

• atrofi, raynauld fenomeni, ödem, nodüller, frajilite, vaskülit

• Nörolojik sistem

• tuzak nöropatileri, servikal myelopati, mononöritis multipleks

• (vaskülit), periferal nöropati, ilaçlara bağlı etkiler

EKSTRA-ARTİKÜLER TUTULUM BULGULARI-II

• Hematolojik sistem

• anemi, trombositoz, lenfadenopati, Felty sendromu

• Göz

• keratokonjunktivitis sikka, episklerit, sklerit, skleromalazi perforans, periferal ülseratif keratopati, ilaçlara bağlı etkiler, Brown sendromu

• Böbrek

• amiloidoz, vaskülit, ilaçlara bağlı etkiler

• Gastrointestinal sistem

• ilaç yan etkisi, amiloidoz, vaskülit

• Kas-iskelet sistemi

• atrofi, myopati, osteopeni, kistik değişiklikler, destrüksiyon

ROMATOİD ARTRİTTE SIK GÖRÜLEN ÖLÜM SEBEPLERİ

• Kardiyovasküler hastalık % 42

• Kanser % 14.1

• Enfeksiyon % 9.4

• Renal hastalık % 7.8

• Solunum yolu hastalıkları % 7.2

• Gastrointestinal hastalık % 4.2

ROMATOİD ARTRİTİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER

• Artiküler indeksler

• Ağrı skalaları

• Fonksiyonel kapasite indeksleri

• Biyokimyasal ölçümler

• Radyografik değerlendirme

• Disabilite sorgulama formları

• Ritchie DM, Boyle JA, Mc Innes JM, et al. Clinical studies with an articular index for the assessment of joint tenderness in patients with

• rheumatoid arthritis. QJ Med 1968, 147: 393-406.

• Fuchs HA, Sergent JS. Rheumatoid Arthritis: The clinical picture. In: Koopman Wj (Ed). Artrhritis and Allied Conditions. 13th edition.

• USA, Williams and Wilkins, 1997, 1071-1088.

LABORATUVAR BULGULARI - 2

• Hemogram

• Anemi
• Trombositoz
• Lökositoz

• Biyokimya (total kolesterol ve trigliserid seviyeleri, ALP, Ig, CIC, kompleman düzeyleri, albumin)

• Akut faz reaktanları

• ESR
• CRP
• Diğer akut faz reaktanları (SAP, SAA, -2 macroglobulin, transferrin, serüloplasmin, -1 antiproteaz ...)

• Renal testler ve idrar tetkiki

• Sinoviyal sıvı özellikleri

ROMATOİD ARTRİTTE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

• Konvansiyonel radyografi

• Sintigrafi

• Manyetik rezonans görüntüleme

• Ultrason

KONVANSİYONEL RADYOGRAFİK BULGULAR

• peri-artiküler şişlik

• eklemde efüzyon bulguları

• osteopeni

• kemik erozyonu

• eklem aralığı daralması

• ankiloz

• subluksasyon

• deformiteler

ROMATOİD ARTRİT KLASİFİKASYON KRİTERLERİ

• Sabah tutukluğu

• 3 eklemde artrit

• El eklemlerinde artrit

• Simetrik artrit

• Romatoid nodüller

• Romatoid faktör pozitifliği

• Radyografik değişiklikler

• Arnett FC, Edworthy SM, Bloch DA, et al. The American Rheumatism Association 1987 revised criteria for the

• classification of rheumatoid arthritis. Arthritis and Rheumatism 1988, 31:315-324.

ROMATOİD ARTRİTİN AYIRICI TANISI

• Konnektif doku hastalıkları (SLE, SSc, PM/DM, Vaskülit, MKDH)

• Seronegatif Spondiloartropatiler

• Kristal depo hastalıkları

• Kronik yorgunluk sendromu, fibromyalji

• Glukokortikoid kesilme sendromu

• Enfeksiyöz artritler (viral)

• İntermitant artritler

• Osteoartroz

• Parkinson hastalığı

• PMR, dev hücreli arterit

PROGNOZU BELİRLEYEN FAKTÖRLER

• Romatoid faktör pozitifliği ve titresi

• Hastalığın başlangıç yaşı

• Hastalığın başlama tipi

• Hastalığın seyir tipi

• Eğitim

• Sinoviyal sıvı özellikleri

• Dolaşan immün kompleks varlığı

• Ekstra-artiküler özelliklerin olması

ROMATOİD ARTRİTTE TEDAVİNİN AMACI

• enflamasyonun azaltılması

• doku yıkımının önlenmesi

• fonksiyon kaybının önlenmesi

• deformitenin önlenmesi

• deformite oluşmuşsa düzeltilmesi

• hastanın çevreye, topluma uyumunun sağlanması

ROMATOİD ARTRİTTE TEDAVİ-1

• Konservatif tedavi

• hasta eğitimi

• istirahat (lokal, sistemik)

• fizyoterapi (EHA’nın korunması, kullanmama atrofisinin önlenmesi)

• iş-uğraş tedavisi (eklem korunması, adaptasyon, yardımcı cihazlar)

• İlaç tedavisi

• basit analjezikler ve SOAİ ilaçlar

• yavaş etkili antiromatizmal ilaçlar

• steroidler

• Cerrahi tedavi

ROMATOİD ARTRİTTE TEDAVİ-2

• AKUT DÖNEM

• Yatak istirahati
• Splintleme
• Soğuk uygulama
• TENS ve diğer analjezik akımlar
• Pasif EHA ve izometrik egzersizler

• SUBAKUT DÖNEM

• Yüzeyel ısı
• Aktif asistif egzersizler

• KRONİK DÖNEM

• Derin ısı
• Germe egzersizleri, izotonik egzersizler
• Yürümeye yardımcı cihazların kullanımı