Tasviriy san\'at o\'qitish metodikasi (S.Abdirasilov) (1)
Me’morlik asariarida amaliy xizmat, go‘zallik, moddiy-texnikaviy asos, nafosatning o‘zaro qo‘shiluvi muhim xususiyatlardandir. Me’morlik asarlari me’moriar, muhandis-binokor va ishchilar hamkorligida bunyod etiladi. Ularni qurishda binokor-quruvchilar bilan me’moriar bir maqsadda ish olib boradilar, lekin ular bu maqsadni turli yoilar bilan hal qiladilar. Binokor-muhandis imorat qurganda uning faqat foydali amaliy vazifalarini hal qiladi, ko‘proq binoning vazifasi, materiallarning xususiyati, chidamliligi kabilarni nazarda tutib ish olib boradi. Tejamkorlikka, binoning yashash uchun quiay boiishiga harakat qiladi. Me’moriar esa bu vazifalarni badiiy vositalar bilan yechadilar. Ular binoning vazifasi, qulayligi, foydasi, tejamkorligidan tashqari uning go‘zal boiishi, odamlarda ma’lum. his-tuyg‘ulami, kayfiyatni uyg‘otishi 93
www.ziyouz.com kutubxonasi
haqida fikr yuritadilar. Me’morlik haqida gap ketganda, me’mor uning san’atning bir turi ekanligi, uning o‘ziga xos xususiyatlari, binolaming turlari odamzod paydo bo‘lgan davrdan boshlab mavjudligi haqida fikr yuritiladi. Uning eng birinchi ko‘rinishlari chayla, o‘tov, g‘or shaklida paydo bo‘lgan. Quldorlik jamiyati davrida, ayniqsa, qadimgi Misr, Mesopotamiyada piramida shaklida yodgorliklar, diniy binolar, saroylar qurildi. Qadimgi Yunonistonda, 0 ‘rta Osiyo hududida ko‘plab maktab, teatr, karvonsaroy, madrasa, tomoshaxona, ibodatxonalar qurilganligi ma’lum. 0 ‘zbek xalq me’morligida uylar, asosan, qo‘rg‘on ichiga qurilib, ular qo‘rg‘onning uch tomonini egallar edi. Bu uylar ovqatlanish,
