S. F. Abdirasilov

к
• 
'.7 / 
v.= -
. 
,
и д д ш
164
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

V I 
bob. AM ALIY M ASHG‘U LOTLA R BILAN 
SH UG‘ULLANISHNI TASHKIL ETISH M AZM UNI
M ashg‘ulotlarning asosiy tavsifi shundan iboratki, unda talabalar 
mustaqil ravishda vazifa bajaradilar. Ilmiy-pedagogik taraqqiyoti 
sharoitida amaliy ishlar talabaga nazariy bilimlarini qo‘llash mexa- 
nizmini chuqur va ko‘rgazmali o‘rganish imkonini beradi. Bu mashg‘u- 
lotlar talabalarda tadqiqot o ‘tkazish ko‘nikmalarini shakllantiradi, fanga 
ijodiy yondashishni ta’minlaydi, tajribaning umumiy metodikasini 
egallashga imkon beradi.
Bunday amaliy ishlar talabalarda tasviriy san’at nazariyasi va 
amaliy tasvirlash bo‘yicha amaliy ko‘nikma va malaka hosil qiladilar.
Amaliy ishlar bo‘yicha tavsiya etiladigan mavzulari:
i . 
Tasviriy san ’at asosi - qalamtasvir
Mazmuni:
Qalamtasvir - tasviriy san’atning asosi, uning maqsad va 
vazifalari. Rasm chizishda ishlatiladigan qurollar. Rasm 
chizish mashg'ulotlarining asosiy turi - narsaning o‘ziga 
qarab rasm ishlash. Narsalarni kuzatish, tahlil qilish va 
tasvirlash. Yassi narsalami tasvirlash va ulami shakli, 
nisbati, tuzilishini o‘rgatish.
Topshiriq -
qalamda daftar, barg, kapalak, naqsh shakllami o‘ziga 
qarab chizish.
Q alam tasvir - tasviriy san’a t asosi
Tasviriy san’atning barcha turlari negizida qalamtasvir asos bo‘lib 
hisoblanadi. XVIIÍ asrdan boshlab «qalamtasvir» chiziqlar yordamida 
obraz yaratish sifatida tasvimi belgilovchi termin bo‘lib hisoblangan va 
barcha san’at turlaridagi narsaning: shakli, o‘lchami, tuzilishi va 
xarakterini belgilab bemvchi muhim xususiyatlari bilan tanishtiradi.
Tasviriy san’at turlarining asosi qalamtasvirdir. Qalamtasviming 
xususiyatlarini chuqurroq o‘rganish uchun shartli ravishda tasvirlashni 
bir necha turlarga boMinadi.
165
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Qalamtasviming 
tasvirlash 
vositalari 
ishlatilishi bo‘yicha chiziqli va tusli boiadi. 
Chiziqli rasm qoida bo‘yicha och, yengil va 
umumlashtirilgan 
bo iadi. 
Chiziqlar orqali 
badiiy 
obraz 
yaratiladi, jadvallar, 
shartli 
chizmalar, sinf taxtasida tasvirlar bajariladi.
Tusli 
tasvirlar 
muhitdagi 
narsaning 
hajmliligi, yorugiigi, materialligi va fazoviy 
munosabatlarini to iiq ta’rifmi beradi. Bunday 
rasmlami yorug‘-soyali va tusli deb ataladi.