S. Hasanov D. Abdumadjidova N. Ataeva shaxsning bilish jarayonlari

Stress yoki kuchli hayajonlanish - psixologik tahrifga kura affekt holatiga 
yaqin turadigan, lekin boshdan kechirilishining davomliligiga ko`ra kayfiyatlarga 
yaqin bo`lgan his-tuyg`ular boshdan kechirilishining aloxida shakli (ingl. «stress» - 
zo`riqish) hissiy zo`riqishdan iboratdir. Hissiy zo`riqish xavf-xatar tug`ilgan, kishi 
xafa bo`lgan, uyalgan, taxlika ostida qolib ketgan kabi vaziyatlarda ro`y beradi. 
Umuman olganda, stress tez-tez uchrab turadigan hodisadir. Unchalik ahamiyatga 
ega bo`lmagan stresslar muqarrar va zararsiz bo`lib, xaddan tashqari ortib ketgan 
stress esa shaxs uchun ham, korxona va tashkilotlar uchun ham qiyinchiliklar, 
qo`yilgan maqsadlarni qo`lga kiritishda muammolar keltirib chiqaradi. 
Stress deganda insonning atrofdagi stimullarga yoki tashqi ta’sirlarga 
jismoniy, kimyoviy va psixologik reaktsiyalari majmui tushuniladi. Bunda atrof-
muhitdagi 
kuchlar 
insonning 
fiziologik 
va 
psixologik 
funktsiyalarini 
muvozanatdan chiqaradi. Stress holatini jismoniy, psixologik omillar majmui, 
ya’ni stressorlar keltirib chiqaradi. Hayotda stresslar bo`lib turishi tufayli ularni 
boshqarishni, ular keltirishi mumkin bo`lgan zararni kamaytirishni bilish zarur.

Inson psixologiyasini bilish uchun, uning psixikasida hissiyot tomonidan 

bo`lgan farqni bilish juda muhim. Birovni yaxshi tanimoq uchun uning fikrini va 
harakatlarini bilish bilangina kifoyalanmay, balki uning hissiyoti qandayligini ham 
bilish kerak. Insonlarning hissiyotidagi farqlari quyidagi bo`lishi mumkin: 
12-shakl 

hissiyotning yo`nalishi - kishilarning hissiyotidagi eng muhim farqlari 
belgilangan narsa, hissiyotning nimaga qaratilganligi, uning mazmuni 
qandayligidir. Inson hislari har xil tasodifiy narsalarga sochilib, parishon bo`lsa, 
tasodifiy hollarda kishilarda har xil hislarni tug`dirsa, bunday hissiyot kishining 
ijodiyotiga, turmushdagi kurashiga madad beruvchi kuch xizmatini o`tay olmaydi.