Саьламлыг  здоровье

Nəticə və müzakirə 
Hər iki bitki növünün xammallarında flavonoidlərə aid eynilik reaksiyalarında müsbət 
nəticələr  əldə  edildikdən  sonra  onların  miqdari  təyinatı  həyata  keçirilmişdir.  Aparılmış 
tədqiqatlar nəticəsində Tikanlı odotunun otunun  tərkibində 1,49 %, Qafqaz odotunun otunda isə 
flavonoidlərin  miqdarı  2,17  %    müəyyən  edilmişdir  (1    saylı  cədvəl,  1  və  2  saylı  şəkillər). 
Standart kimi rutinin standart nümunə məhlulundan istifadə edilmişdir (şəkil 3).  
 
 
Cədvəl 1.  
Tikanlı odotu və Qafqaz otunun xammalında flavonoidlərin miqdari təyininin nəticələri (n=6) 
Bitkinin növü və  
xammalı 
Xammalın 
miqdarı 
Optik  
sıxlığı 
Flavonoidlərin              
miqdarı, 
%-lə 
Metroloji 
xarakteristika 
Tikanlı odotu 
otu  
1,95 
1,94 
1,93 
1,96 
1,98 
1,97 
 
0,234 
0,231 
0.230 
0,229 
0,231 
0,225 
1,51 
1,49 
1,48 
1,47 
1,49 
1,45 
X=1,48 %; 
S=0,02; 
S
x
=0,00816;   


=0,02098; 
A=

1,41757% 
Qafqaz odotu 
otu 
1,94 
1,93 
1,96 
1,95 
1,97 
1,98 
0,333 
0,333 
0,331 
0,330 
0,333 
0,335 
2,17 
2,17 
2,16 
2,15 
2.17 
2.18 
X=2,17 %; 
S=0,01095; 
S
x
=0,00447;  


=0,01149; 
A=

0,52949% 
 

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
154 
 
  
Şəkil 1. Ph.pungens Willd. otunun           
spirtli məhlulunun udma spektri       
 
              
  
 
 
 
Şəkil 2.  
Ph. caucasica Rech. fil. otunun 
spirtli məhlulunun udma spektri             
 
 
 
 
 
Şəkil 3. Rutinin spirtli məhlulunun udma spektri 
Beləliklə, spektrofotometrik üsulla müəyyən edildi 
ki,  Azərbaycan  florasında  kifayət  qədər  xammal  ehtiyatı 
olan    Ph.  pungens  Willd.  bitkisinin  otunda  1,49  %  ;  Ph. 
caucasica Rech. fil. bitkisinin otunda isə 2,17 %  flavonoid 
vardır. 
 
 
 
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES: 
 
1.
 
Флора Азербайджана, Баку. Изд-во АНАзССР, 1957, том.7, 
с. 290-295 
2.
 
Süleymanov  T.  A, Şükürova  A.  S . ,   Phlomis (Odotu) cinsinə aid növlərin kimyəvi tərkibi  və  farmakoloji təsiri, //Azərbaycan 
Əczaçılıq və Farmakoterapiya Jurnalı, Baku 2014, № 1, s. 34-40. 
3.
 
Batjargal E., Ghosh Ch., Abanto O. D.  et. al., Modulation of insulin receptor substrate-1 and glucose transporter 4 expressions in 
mouse C2C12 myoblast treated with Cynanchum  wilfordii and Phlomis umbrosa extracts, // Int. Res J Pharm. App Sci., 2012, 2(6), 
p. 121-127. 
4.
 
Süleymanov T. A., Kırımer N., Şükürova A. S., Tikanlı odotu (Phlomis pungens Willd.)  növünün bəzi  fitokimyəvi tədqiqi,  // 
Azərbaycan Əczaçılıq və Farmakoterapiya Jurnalı, Baku- 2013, № 2, s. 22-25.  
5.
 
Süleymanov  T.A.,  Şükürova    A.  S  .,    Qafqaz  odotu  (Phlomis  caucasica  Rech.  fil
.
)  və  Tikanlı  odotu  (Phlomis  pungens  Willd.) 
otunun element tərkibi, // Azərbaycan Təbabətinin Müasir Nailiyyətləri, 2015, № 3, s. 100-103.  
6.
 
Kerimov Yu.B., Shukurova A.S., Identification of additional diagnostic features of the anatomical structure in the raw material of  
Phlomis pungens Willd., //  News of Pharmacy, 2015, 4(84), p. 17-20. 
7.
 
Государственная  Фармакопея  СССР  XI  изд.  Вып.  2,  Общие  методы  анализа  .  Лекарственное  растительное  сырые.  М3 
СССР, М., 1989, 400 с. 

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
155 
Р Е З Ю М Е 
 
КОЛИЧЕСТВЕННОЕ ОПРЕДЕЛЕНИЕ ФЛАВОНОИДОВ 
СПЕКТРОФОТОМЕТРИЧЕСКИМ МЕТОДОМ В СЫРЬЕ РАСТЕНИЙ  PHLOMİS PUNGENS WİLLD. 
И PHLOMIS CAUCASICA RECH. FIL. 
 
Сулейманов
1
 Т. А., Шукюрова
2
 А. С. 
1
Кафедра Фармацевтической химии АМУ, 
2
Кафедра Фармакогнозии и ботаники АМУ, г. Баку. 
 
Ключевые  слова:  Phlomis  pungens  Willd.,  Phlomis  caucasica Rech. fil.,  флавоноиды, 
спектрофотометрический метод 
Обладающие  в  достаточном    количестве  запасами  сырья  во  флоре  Азербайджана 
сырьё Ph.  pungens Willd. - зопника колючего, было собрано в Хызынском районе, а сырьё Ph. 
caucasica Rech. fil.-  зопника  кавказского  было  собрано  в  Шахбузском  районе.  В  этих  видах 
спектрофотометрическим  методом  в  составе    были  определены  флавоноиды.  В  результате 
было выяснено, что флавоноиды  в траве растения  Ph.  pungens Willd. содержатся в 1,49%-
ном ; а в траве растения Ph. caucasica Rech. fil. 2,17%-ном количествах. 
 
S U M M A R Y 
 
QUANTITATIVE DETERMINATION OF FLAVONOIDS BY SPECTROPHOTOMETRY 
IN THE RAW MATERIAL OF PHLOMİS PUNGENS WİLLD. AND  PHLOMIS 
CAUCASICA RECH. FIL.  PLANTS. 
 
Suleymanov
1
 T.A., Shukurova
2
 A.S.. 
1 
AMU, The department of Pharmaceutical Chemistry, 
2
AMU, The department  of Pharmacognosy and Botany, Baku 
 
Keywords:  Phlomis  pungens  Willd.,  Phlomis  caucasica Rech. fil.,  flavonoids, 
spectrophotometric method 
 
The raw material of the Ph. pungens Willd.  has been collected in the area 
of  Altiagach  village  of  Khizi  region  and    the  raw  material  of  the  Ph.  caucasica  
Rech. fil.    has  been  collected  in  the  area  of  Shakhbuz  region  of  Nakhichevan 
Autonomous  Republic,    which      have  sufficient  reserve  of  raw  materials  in  the 
flora  of  Azerbaijan.  The  composition  of  raw  material  of  both  plants  have  been 
identified flavonoids by spectrophotometric method. As a result,  flavonoids in the 
herb  of  Ph.  pungens  Willd.  (1,49%)  and  herb  of    Ph.  caucasica Rech. fil.  (2,17%) 
have been determined. 
 
Дахил олуб:  17.03.2016. 
 
                       
 
 ПРАКТИК   ЩЯКИМЯ  КЮМЯК   
 ПОМОЩЬ  ПРАКТИЧЕСКОМУ   ВРАЧУ  
 HELP  to  PRACTICAL DOCTOR  
 
 
QADINLARDA RAST GƏLİNƏN UROGENİTAL  
İNFEKSİYALARDA VƏ HAMİLƏLİK  

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
156 
PATOLOGİYALARINDA MİKOPLAZMALARIN ROLU 
 
Qarayev Z.Z., Qurbanov A.İ. 
 
Azərbaycan Tibb Universitetinin mikrobiologiya və immunologiya 
kafedrası.  
  
Mycoplasmataceae  fəsiləsinin  urogenital  xəstəliklər  törədən  Mycoplasma 
cinsinə  M.hominis  və  M.genitalium,  Ureaplasma  cinsinə  isə  U.urealyticum  və 
U.parvum  aiddir.  Bakteriyalara  aid  olmasına  baxmayaraq  bu  mikroorqanizmlər 
bir  çox  özünəməxsus  xüsusiyyətlərə  malikdirlər.  Hüceyrə  divarının  olmaması 
onlara  polimorfizmliklə  bərabər,  həm  də  beta-laktam  antibiotiklərinə  davamlılıq 
xüsusiyyəti  verir.  Qidalı  mühitlərə  tələbkarlığı,  kultivasiyanın  müddətinin  daha 
uzun olması uzunluğu bu bakteriyaların kulturasının əldə edilməsini çətinləşdirir. 
Ona  görə  də  bakterioloji  üsulla  diaqnostikanın  arxa  plana  keçməsinə  səbəb  olur. 
Bunlardan  əlavə,  bu  qrup  mikroorqanizlərin  sahib  orqanizm  hüceyrələri  ilə 
qarşılıqlı təsiri də özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Membran parazitləri olan 
bu  mikroorqanizmlər  minimal  iltihab  əlamətləri  törətməklə  orqanizmdə 
uzunmüddətli  persistensiya  etmək  xüsusiyyətlərinə  malikdirlər  [1].  Ureaplazma 
cinsli  bakteriyaların  səthi  proteinləri  arasında  Multiple  Banded  Antigen  mühüm 
ə
həmiyyətə malikdir, onun C-terminal domeni orqanizmdə anticisim reaksiyasına 
səbəb  olur.  Digər  patogenlik  amillərinə  A  və  C  fosfolipazalar,  IgA  proteaza  və 
ureaza fermentləri aiddir [20].  
Urogenital  traktın  Mycoplasma  və  Ureaplasma  mənşəli  xəstəlikləri  zamanı 
həm  reproduktiv  orqanlar,  həm  də  sidik  yollarının  patoloji  prosesləri  müşahidə 
edilir.  Çox  zaman  klinik  əlamətlərin  zəif  olması  cinsi  yolla  yoluxan  xəstəliklərdən 
(CYYX)  şübhələnməyə  əsas  vermir,  ona  görə  də  göstərilən  hallarda  xəstəliklər 
uzunmüddətli gedişə malik olaraq müvafiq orqanları zədələyir. 
Uropatogen  mikoplazmalar  qadınlarda  kiçik  çanaq  orqanlarının  iltihabi 
xəstəlikləri,  çoxalma  funksiyasının  pozğunluqları,  ektopik  hamiləlik  və  spontan 
abortlara səbəb ola bilər. Xəstəliyin çoxsaylı klinik formalarının – zəif simptomlu, 
yaxud  simptomsuz  formaların  mövcudluğu  urogenital  mikoplazmaların  vaxtında 
aşkar  edilməsini,  eləcə  də  müalicə  və  profilaktika  imkanlarını  xeyli  məhdudlaş-
dırır.  
Reproduktiv  yaş  dövründə  qadınlarda  kiçik  çanaq  orqanlarının  iltihabi 
xəstəlikləri  ana  və  perinatal  patologiyaların  əsas  səbəblərindən  olaraq  qalır. 
Urogenital infeksiyalar olduğu təqdirdə vaxtından əvvəl doğuşlar, dölün intranatal 
yoluxma  ehtimalları,  eləcə  də  doğuşdan  sonrakı  dövrdə  fəsadlaşmaların  inkişafı 
ehtimalları  artır.  Ureaplazmalar  urogenital  infeksiyalardan  başqa  hamiləlik  və 
yenidoğulmuşların  patologiyalarını  (vaxtından  qabaq  doğulmuşlarda  ağciyərlərin 
xroniki  xəstəlikləri  və  retinopatiyalar)  törədə  bilir.  Amnion  mayesində  sitokinlərin 
produksiyası  vaxtından  əvvəl  doğulma  ilə  nəticələnir.  Bu  bakteriyalar  həmçinin, 
sidikdaşı  xəstəliyi  və  irinli  artritlər  də  törədə  bilir.  İnsanın  immun  çatışmazlıq 
virusu (İİV) infeksiyalarında yüksək tezliklə rast gəlinməsi bu mikroorqanizmlərin 
QİÇS-in  patogenezində  “ko-faktor”  olmasını  güman  etməyə  əsas  verir  [20]. 
Bununla  belə  uropatogen  mikoplazmaların  hamiləlik,  perinatal  və  neonatal 
patologiyaların  səbəbi  olması  hələ  də  müzakirə  doğuran  məsələlərdəndir.  Bir  çox 
müəlliflər  uropatogen  mikoplazmaların  bəzi  hallarda  dölyanı  mayenin  vaxtından 
ə
vvəl  axması,  vaxtından  əvvəl  doğulma,  az  bədən  çəkisinə  malik  uşaqların 
doğulması, doğuşdan sonrakı endometrit  və s. patologiyalarda rolunu göstərirlər 

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
157 
[11].  Digər  hallarda  isə  bunun  əksini  sübut  etməyə  çalışaraq  mikoplazmaları 
kommensal  mikroorqanizmlər  kimi  səciyyələndirir,  onların  hamiləlik,  doğuş  və 
perinatal patologiyalarda rolunu inkar edirlər [13, 18, 26].  
М.genitalium  aşkar  edilmiş  qadınlarda  servisitlər,  kiçik  çanağın  iltihabi, 
vaxtından  əvvəl  doğulma,  spontan  abortlar,  sonsuzluq  yüksək  tezliklərlə  aşkar 
edilir [23]. Ədəbiyyat məlumatlarına əsasən reproduktiv yaş dövründə qadınlarda 
uropatogen  mikoplazmaların  rast  gəlmə  tezliyi  kifayət  qədər  yüksəkdir: 
Ureaplasma - 40-80%, М.hominis - 5-49%, М.genitalium - 0,7-1% [2, 24]. Sonsuz 
qadınlarda  M.genitalium-a  qarşı  İgG  fertil  qadınlara  nisbətən  daha  çox  -  5,4% 
aşkar edilir. Belə ki, M.genitalium uşaqlıq boru ilə əlaqəli  sonsuzluqlarda  daha 
çox - 9,1%, boru ilə əlaqəli olmayan sonsuzluqlarda isə 4,6% rast gəlinmişdir [17]. 
100  sonsuz  qadında  sidik,  endoservikal  tampon  və  endometrial  biopsiya 
materiallarında  M.genitalium  MgPa  geni  zəncirvari  polimeraza  reaksiyası  (ZPR) 
vasitəsilə  müayinə  edilmişdir.  Sidik  nümunələrində  M.genitalium  16%  halarda 
aşkar  edildiyi  halda,  kontrol  qrupu  təmsil  edən  fertil  qadınlarda  bu 
mikroorqanizm aşkar edilməmişdir. Endoservikal tampon və endometrial biopsiya 
materiallarında  bu  mikroorqanizm  27%  hallarda,  uşaqlıq  borusu  tutulması  və 
endometriya proliferasiyası pozğunluğu zamanı müvafiq olaraq 33% və 26% aşkar 
edilmişdir.  İlkin  sonsuzluqlarda  M.genitalium  simptomsuz  infeksiya  törədicisi 
kimi 73% aşkar edilmişdir [27]. İsveçdə aparılan bir tədqiqatda cinsi yolla yoluxan 
xəstəliklərdə  uretral  tamponla  götürülmüş  materialların  və  sidik    nümunələrinin 
müayinəsində  M.genitalium  213  müayinə  materialdan  79-da  real  time  ZPR  ilə 
MgPa geni müsbət olmuşdur [9]. 350 hamilə qadından tamponla alınmış vaginal 
materialların  müayinəsində  U.urealyticum  9,14%,    M.hominis  isə  2,85%  aşkar 
edilmişdir. Qadınların 1,14%-də bu mikroorqanizmlərin hər ikisi aşkar edilmişdir 
[5]. Vaxtından əvvəl doğuşlar zamanı 57 qadının plasenta nümunələrinin 42,1%-
də  xorionamnionit  aşkar  edilmişdir.  U.parvum  hamiləliyin  2-ci  trimestrində 
vaxtından  əvvəl  doğuşlar  zamanı  xorionamnionitin  əsas  törədicisi  kimi  35,7% 
aşkar edilmişdir [7]. 
Uropatogen  mikoplazmaların  qadınlarda  bakterial  vaginozun  sinergist 
törədiciləri  olduğu  göstərilmişdir.  Bakterial  vaginozu  olan  qadınlarda  spontan 
abortların  və  vaxtından  əvvəl  doğuşların  səbəbi  kimi  məhz  bu  mikroorqanizmlər 
göstərilir  [14].  Bakterial  vaginoz  zamanı  Gardnerella  vaginalis-in  M.hominis  ilə 
ə
həmiyyətli  sinergizmi  müəyyən  edilmişdir.  Belə  ki,  G.vaginalis-in  M.hominis  ilə 
assosiasiyası  xəstələrin  60,7 %-də  rast  gəlinmişdir.  M.genitalium,  U.urealyticum 
və U.parvum kimi digər mikoplazmalarla belə sinergizm aşkar edilməmişdir [8]. 
Son zamanlar belə bir fikir formalaşmışdır ki, uropatogen mikoplazmaların 
mövcud olması deyil, onların urogenital traktda kolonizasiya dərəcəsi patogenezdə 
rola  malikdir.  Başqa  sözlə,  uropatogen  mikoplazmalar  kolonizasiya  dərəcəsi 
yüksək  olduqda  patoloji  proseslər  törədir.  Buna  görə  də  uropatogen 
mikoplazmaların  patologiya  törətməsi  üçün  onların  miqdarının  şərti  kəmiyyət 
göstəricisi kimi 104 KƏV/ml - dən böyük olması əsas şərt kimi göstərilir [14, 28, 
29].  
Reproduktiv  yaş  dövründə  olan  qadınlarda  fəsadlaşmamış  sidik  yolları 
infeksiyaları  daha  çox  rast  gəlinən  xəstəliklərdəndir.  Bu  ən  çox  kəskin  sistit 
şəklində təzahür edir, bəzən pielonefritlərə rast gəlinir. Fəsadlaşmamış sidik yolları 
infeksiyalarının  əsas  törədicisi  Escherichia  coli  olması  məlumdur.  Uretritlər  tipik 
patogenlərdən  başqa  xlamidiya,  mikoplazma,  ureaplazma,  qonokoklar  və  s. 
tərəfindən törədilərək cinsi yolla yoluxur [4].  
Bu  mikroorqanizmlər  həm  də  urogenital  infeksiyalar  fonunda  uretra  və 
uşaqlıq  yolunun  selikli  qişalarının  ilkin  müdafiə  mexanizmlərini  pozmaqla  qeyri-

            
САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4. 
158 
spesifik  mikrofloranın  (stafilokok,  difteroidlər  və  s.)  kolonzasiyası  ilə  şərtlənən 
uretrt, sistit və pielonefritlər kimi xəstəlikləri induksiya edə bilir.  
Aşağı  sidik  yolları  infeksiyalarında  uretral  tamponla  götürülmüş 
materiallarda  və  sidikdə  mikoplazmalar  (M.hominis  və  U.urealyticum)  30,3%, 
kontrol  qrupda  isə  14,5%  rast  gəlinmişdir  [16].  Hiperaktiv  sidik  kisəsi  sindromu 
olan  84  qadından  U.urealyticum  -  40,5%,  M.hominis  -  7.1%,  C.trachomatis  - 
3.6%, iki mikroorqanizm assosiasiyası isə 8,3% aşkar edilmişdir [22]. Xronik sidik 
yolları  infeksiyaları  olan  153  qadının  sidik,  vaginal  və  uretral  nümunələrində 
U.urealyticum  81  qadında  (52,9%),    M.  hominis  isə  5  qadında  (3,3%)  aşkar 
edilmişdir [6]. Digər bir tədqiqatda aşağı sidik yolları infeksiyaları zamanı sidikdə 
U.urealyticum  26%,  M.hominis  və  U.urealyticum  assosiasiyası  isə  7,6%  rast 
gəlinmişdir  [21].  ZPR  vasitəsilə  M.genitalium  308  simptomsuz  kişi  və  qadınların 
14-də   (4,5%)  aşkar  edilmişdir  [28].  İnterstisial  sistitlərdə  M.hominis  və 
U.urealyticum-un rolunu göstərən tədqiqatlar mövcuddur [15]. Dizuriya əlamətləri 
olan  qadınların  təqribən  yarısında  uşaqlıq  yolu  ifrazatında  U.  urealiticum  aşar 
edilir.  Ona  görə  də  son  zamanlar,  xüsusən  reproduktiv  yaş  dövründə  olan 
qadınlarda  residivverən  sidik  yolları  infeksiyalarına  diaqnoz  qoyarkən  tipik 
bakterial  agentlərlə  yanaşı  atipik  mikroorqanizmlərin,  o  cümlədən  mikoplazma 
infeksiyasının olmasının dəqiqləşdirilməsi tövsiyə olunur. 
Son  zamanlar  uropatogen  mikoplazmaların  antibiotiklərə,  xüsusən 
tetrasiklinlərə  və  makrolidlərə  qarşı  davamlılığının  formalaşması  məsələləri 
gündəmdədir.  Bu  mikroorqanizmlərdə  rezistentlik  genetik  determinasiya 
olunmaqla bərabər, onlarda antibiotiklərə rezistentliklə nəticələnən mutasiyalar da 
mühüm  əhəmiyyət  kəsb  edir  [3,  12].  Belə  ki,  vaginal  materialdan  aşkar  edilmiş 
U.urealyticum və M.hominis siprofloksasin, ofloksasin, eritromicin və tetraciclinə 
yüksək  davamlılıq  göstərmişlər.  Əldə  edilmiş  bütün  ştamlar  pefloksasinə, 
klaritromicinə,  josamicinə  və  pristinamisinə  həssas  olumuşlar  [5].  M.genitalium 
makrolid  və  xinolanlara  yüksək,  tetrasiklinlərə  isə  orta  dərəcədə  həssasdır,  lakin 
müasir  izolyatlar  üçün  bu  antibiotiklərin  minimal  inhibisiya  konsentrasiyası 
(MİK)  yüksəkdir.  Doksisiklinin  zəif  effekti,  azitromisinin  birdəfəlik  dozasının  isə 
yüksək  effekti  qeyd  edilir.  Bəzi  bölgələrdə  makrolid  rezisistentlik  yüksək 
səviyyədədir.  Moksifloksasin  yüksək  effektli  olsa  da,  xinolonlara  rezistentlik 
müşahidə edilməkdədir [25]. 
M.genitalium  infeksiyalarında  azitromisinlə  müalicə  çox  effektlidir,  lakin 
makrolid-rezistent  ştammlar  ilkin  neqativ  testlərdən  sonra  müsbət  ola  bilir.  Ona 
görə  də  bu  infeksiyalarda  kontrol  müayinə  3-4  həftədən  tez  olmayaraq 
aparılmalıdır  [10].  U.urealyticum  və  M.hominis  ilə  törədilmiş  hiperaktiv  sidik 
kisəsi sindromu olan qadınlar azitromisinin bir dəfəlik 1 qramlıq dozası, bundan 
sonra  qalan  persist  infeksiyanın  isə  doksisiklinlə  effektli  müalicə  olunması 
göstərilir  [22].  Belə  ki,  U.urealyticum  və  M.hominis  ilə  törədilmiş  xronik  sidik 
yolları infeksiyaları azitromisin birdəfəlik 1  qramlıq dozası, daha sonra isə 1 həftə 
müddətində gündə 2 dəfə olmaqla 100 mq doksisklin qəbulu 95% hallarda effektli 
müalicəni təmin etmişdir [6].  
Beləliklə,  mikoplazmalar  qadınlarda  rast  gəlinən  urogenital  infeksiyalarda 
və  hamiləlik  patologiyalarında  mühüm  rola  malik  mikroorqanizmlərdəndir. 
Özünəməxsus  xüsusiyyətləri  səbəbindən  orqanizmdə  uzunmüddətli  persistensiya 
xüsusiyyətinə  malik  olmaqla  minimal  iltihab  reaksiyalarını  induksiya  edən  bu 
mikroorqanizmlər  kiçik  çanaq  üzvlərində  patoloji  proseslər  törətməklə  sonsuzluq, 
yarımçıqdoğulma, sidik yolları infeksiyaları və s. törədirlər. Göstərilən xəstəliklərin 
diaqnstikasında  və  müalicəsində  hər  bir  konkret  halda  mikoplazmaların  rolu 
nəzərə  alınmalıdır.  Kifayət  qədər  məhdud  sayda  antibiotiklərə  həssas  olan 

САЬЛАМЛЫГ – 2016. № 4.
 
 
159 
mikoplazmaların  eradikasiyasında  antibiotikoterapiyanın  müvafiq  prinsiplərinə 
ə
məl etmək vacibdir.  
 
ЯДЯБИЙЙАТ - ЛИТЕРАТУРА – REFERENCES: 
 
1.Qarayev Z.Ö., Qurbanov A.İ. Tibbi mikrobiologiya və immunologiya. Bakı, 2010, 850 s. 
2.Бенькович А.С., Шипицына Е.В., Савичева А.М. и др. Инфекция, вызванная M.genitalium: клиника, диагностика, лечение 
// Гинекология, 2009, ТомЗ, №11, c. 4-9. 
3.Соловьева С.В., Цой Е.Г., Зигангирова Н.А.  и  др.  Выявление  тетрациклин-  и  эритромицин-устойчивых  штаммов 
урогенитальных микоплазм с помощью ПЦР // Журн. микробиол. эпидемиол. иммунобиол, 1998, №6, с. 3-7 
4.Кисина В.И. Урогенитальный микоплазмоз. Заболевания, передаваемые половым  путем // М., Медицина, 1998, c. 98-101 
5.Azizmohammadi 
S, Azizmohammadi 
S. 
Antimicrobial 
Susceptibility 
Patterns 
of 
Ureaplasma 
urealyticum 
and Mycoplasma hominis Isolated From Pregnant Women // Iran Red Crescent Med J. 2015, 17(12), p.17211.  
6.Baka  S, Kouskouni  E, Antonopoulou  S, et  al.  Prevalence  of  Ureaplasma  urealyticum  and Mycoplasma hominis  in women with 
chronic urinary symptoms // Urology. 2009, 74(1), p.62-66. 
7.Cox  C, Saxena  N, Watt  AP  at  al.  The  common  vaginal  commensal  bacterium  Ureaplasma  parvum  is  associated  with 
chorioamnionitis in extreme preterm labour // J Matern Fetal Neonatal Med. 2016, 22, p.1-15. 
8.Cox  C, Watt  AP, McKenna  JP, Coyle  PV.  Mycoplasma hominis  and  Gardnerella  vaginalis  display  a  significant  synergistic 
relationship in bacterial vaginosis // Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2016 
9.Edberg  A, Jurstrand  M, Johansson  E,  et  al.   A  comparative  study  of  three  different  PCR  assays  for  detection  of Mycoplasma 
 genitalium in urogenital specimens from men and women // J Med Microbiol. 2008, 57(Pt 3), p.304-309. 
10.Falk  L, Enger  M, Jensen  JS.  Time  to  eradication  of Mycoplasma genitalium  after  antibiotic  treatment  in  men  and women  //  J 
Antimicrob Chemother, 2015, 70(11), p.3134-3140. 
11.Foy H.M, Kenny G.E., Levinsohn E.M. and Grayston J.T. Acquisition of mvcoplasmata and T-strains during infancy. // J Infect. 
Dis. 1970, 121, p.579-587 
12.Furneri P.M., Rappazzo G., Musumarra M.P. et al. Genetic basis of natural resistance to erythromycin in Mycoplasma hominis // 
J. Antimicrob. Chemother, 2000, vol.45, p. 547-548 
13.Gray D. J., H. B. Robinson, J. Malone and R. B. Thomson. Adverse outcome in pregnancy following amniotic fluid isolation of 
Ureaplasma urealyiicum // Prenat. Diagn. 1992, 12, p.111-117. 
14.Goldenberg  R.L.,  Hauth  J.C.,  Andrews  W.W.  Intrauterine  infection  and  preterm  delivery  N.Engl.J.Med, 2000,  vol.342,  p.1500-
1507. 
15.Hedelin HH, Mardh PA, Brorson JE, et al. Mycoplasma hominis and interstitial cystitis. Sex Transm Dis, 1983, 4 Suppl, p.327-
330. 
16.Humburg J, Frei R, Wight E, Troeger C. Accuracy of urethral swab and urine analysis for the detection of Mycoplasma hominis 
and Ureaplasma urealyticum in women with lower urinary tract symptoms // Arch Gynecol Obstet, 2012, 285(4), p.1049-1053. 
17.Idahl A, Jurstrand M, Olofsson JI, Fredlund H. Mycoplasma genitalium serum antibodies in infertile couples and fertile women // 
Sex Transm Infect, 2015, 91(8), p.589-591.  
18.Kataoka  S.,  Yamada  T.,  Chou  K.  et  al.  Association  between  preterm  birth  and  vaginal  colonization  by  mycoplasmas  in  early 
pregnancy // Journal of Clinical Microbiology, vol. 44, no.l, pp. 51-55, 2006 
19.Kaya S., Poyraz O., Gokce G. et al. Role of genital mycoplasmata and other bacteria in urolithiasis // Scand. J. Infect. Dis, 2003, 
35(5), p315-317 
20.Kokkayil P, Dhawan B. Ureaplasma: current perspectives // Indian J Med Microbiol, 2015, 33(2), 205-214.  
21.Latthe P.M., Toozs-Hobson P., Gray J. Mycoplasma and ureaplasma colonisation in women with lower urinary tract symptoms // 
J Obstet Gynaecol, 2008, 28(5), 519-521. 
22.Lee  YS, Kim  JY, Kim  JC, et  al.  Prevalence  and  treatment  efficacy  of  genitourinary  mycoplasmas  in women with  overactive 
bladder symptoms // Korean J Urol, 2010, 51(9), 625-30.  
23.Lis R, Rowhani-Rahbar A, Manhart LE. Mycoplasma genitalium infection and female reproductive tract disease: a meta-analysis 
// Clin Infect Dis. // 2015, 61(3), p.418-426.  
24.Lo  S.C.,  Hayes  M.M.,  Tully  J.G.  et  al.  Mycoplasma  penetrans  sp.nov.,  from  the  urogenital  tract  of  patients  with  AIDS.  //  Int  J 
Syst Bacteriol, 1992, 42, p.357-564 
25.Manhart  LE, Jensen  JS, Bradshaw  CS, Golden  MR, Martin  DH.  Efficacy  of  Antimicrobial  Therapy  for Mycoplasma genitalium 
Infections // Clin Infect Dis., 2015, Suppl 8, p.802-817.  
26.Nunez Troconis J.T. Mycoplasma hominis and Ureaplasma urealyticum in different gynecologic pathology // Invest. Clin, 1999, 
40(l), p. 9-24 
27.Rajkumari N, Kaur H, Roy A, et al. Association of  Mycoplasma genitalium with infertility in North Indian women // Indian J Sex 
Transm Dis. 2015, 36(2), p.144-148.  
28.Ross JD, Brown L, Saunders P, Alexander S. Mycoplasma genitalium in asymptomatic patients: implications for screening // Sex 
Transm Infect. 2009, 85(6), p.436-437.  
29.Waites  K.B.,  Bebear  C.M.,  Robertson  J.A.  et  al.  //  Cumitech  34:  laboratory  diagnosis  of  mycoplasmal  infections    //  American 
Society for Microbiology, Washington, D.C, 2001. 
 
Дахил олуб:  17.03.2016.