Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

Diagnostika.
Tekshirishning instrumental usullari oyoqlardagi qon 
oqimi buzilishlari xarakterini aniqlashga imkon beradi. Ultratovush bilan 
o’tkaziladigan usullar g’oyat oddiy. Chunonchi, doppler effektida 
ishlayotgan 
ultratovush 
datchigi 
oyoq 
magistral 
arteriyalari 
o’tkazuvchanligini va arterial bosimni aniqlashga yordam beradi. 

---

O`quv qo`llanma
154 Sahifa 
Reovazografiya, pletizmografiya, hajmli sfigmografiya va boshqalar 
oyoqlarda magistral qon oqimi pasayganini qayd qilish, ultratovush 
to’lqinining kechikishini aniqlab berishi mumkin. Hajmli sfigmografiya va 
reovazografiyani qayd qilishda distal o’zan funktsional holatiga baho 
berish uchun nitroglitserin bilan sinamaga katta ahamiyat beriladi. 
Punktsion 
polyarografiya odatda to’qimalarda kislorodning 
anchagina pasayishini aniqlaydi. Biroq bu usullarning hammasi oyoqdagi 
qon aylanishini mikdoriga qaraganda ko’proq sifat holatini xarakterlaydi. 
Mushakdagi qon oqimini izotop usulida mikdoriy aniqlash – oyoqdagi qon 
aylanishini xarakterlaydi. Birok tinch turilganda mushakdagi qon oqimi 
ko’rsatkichi kam ma’lumot beradi, ishemiya darajasi xarakat vaqtida 
aniqlaydi. 
Radioizotop angiografiya aortani ko’ribgina qolmay, balki undagi 
qon oqimi buzilishini qayd qilishga imkon beradi, biroq qorin aortasi 
zararlanishi topik diagnostikasining asosiy usuli rentgen kontrast 
aortografiyasi bo’lib qoladi. Uni xirurgik davolash taxmin qilinganda 
utkazish lozim. 
Translyumbal aortografiya tanlanadigan usul hisoblanadi. Qorin 
aortasi zararlanishining angiografik manzarasi juda xilma-xil, qorin aortasi 
bifurkatsiyasi va yonbosh arteriyalarning stenotik o’zgarishlari eng ko’p 
uchraydi. Aterosklerotik jarayonlar uchun chekka to’lish nuksonlari, aorta 
va arteriya konturlarining stenoz uchastkalari bilan tekislanib qolganligi 
xos. Travmatik shikastlar uchun okklyuziyadan proksimalroqda aortaning 
normal ko’rinishi va zararlanishining segmentar xarakteri tipikdir. 
Postembolik okklyuziyada bu joydan yuqoridagi aorta devorlari tekis, 
ateroskleroz belgilari yo’q. Yonbosh arteriyasining tug’ma gipoplaziyasida 
uning bo’shligi bir tekis toraygan kontrastlanish nuqsoni yo’q. Yonbosh 
arteriyasining fibroz-mushak displaziyasi ko’p sonli torayish zonalari bilan 
xarakterlanadi, bunda arteriya cho’tkalar ko’rinishiga ega bo’ladi. Ishemik 
belgilar xarakteri jarayonga distal tomir o’zani tortilishiga bog’liq. Katta 
kollaterallar (pastki ichak tutqich, ichki yonbosh, bel, dumgaza arteriyalari 
va b.) arteriya tarmoqlari va oyoq arteriyalari o’rtasida katta anastomoz 
bog’lanishlar hosil qiladi. Oyog’ida og’riq borligidan shikoyat qilayotgan 
bemorda loaqal bitta son arteriyasida pulsatsiya bo’lmasa va agar qorin 
aortasi, yonbosh va son arteriyalari ustida sistolik shovqin eshitilsa, Lerish 

---