Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

Gospital xirurgiyasi
43 Sahifa 
Operatsiya qilmasdan davolashda o’lim, divertikuldagi turli xil asoratlarga 
bog’liq va 33%ni tashkil etadi. 
Operatsiya qilib davolash divertikulni kesish yoki invaginatsiya 
qilishdan iborat. Divertikuldagi yallig’lanish hodisalarini to’xtatishga 
qaratilgan konservativ davolash eng zarur tadbir hisoblanadi (qattiq parhez, 
7-10 kungacha yallig’lanishga qarshi vositalar va antibiotiklar ishlatish). 
To’sh-o’mrov-so’rg’ichsimon mushakning oldingi cheti bo’ylab kesiladi, 
qalqonsimon bez chap bo’lagini yuqoriga va o’ngga suriladi. Oldin quyi 
qalqonsimon arteriyani bog’lab m. omohyoideus ni yuqoriga suriladi. 
Shundan keyin jarohatda qizilo’ngach va divertikul ko’rinib turadi. 
Divertikulni hamma tomondan bo’ynigacha ajratiladi, choklar bilan tikiladi 
va kesib olib tashlanadi T.A. Suvorova UKL-40 apparati yordamida 
mexanik 
chokdan 
foydalanishni 
tavsiya 
etadi. 
Divertikul 
olib 
tashlangandan keyin mushaklar va fastsiyalarga choklar solinadi. Jarohatni 
pishiq qilib tikiladi. Ovqat eyish va suyuqlik ichishga 3-4 sutkalarning 
oxiriga kelib ruxsat beriladi. Divertikul invaginatsiyasi (Girard) – 
divertikulni qizilo’ngach bo’shlig’iga joylashdan iborat. Bunday 
operatsiyani unchalik katta bo’lmagan divertikullardagina qo’llaniladi. 
Hozirgi vaqtda qizilo’ngach divertikullarini operatsiya yo’li bilan 
davolashdagi xavf-xatar birmuncha yuqori. Shuning uchun divertikullarni 
taxminan 10-15% bemorlarda operatsiya qilinadi, xolos. Yaxshi 
bo’shalmaydigan, ko’pincha yallig’lanib turadigan va ro’yi rost klinik 
belgilari bo’lgan o’lchami katta divertikul xirurgik davolash uchun 
ko’rsatma hisoblanadi. Parabronxial divertikullarni o’ng tomonlama 
torakotomiya bilan VI qovurg’alar orasida, epifrenal divertikullarni chap 
tomonlama torakotomiya bilan VII-VIII qovurg’alar orasida operatsiya 
qilgan ma’qulroq. Plevra bo’shlig’i ochilgandan keyin mediastinal plevra 
qirqiladi, qizilo’ngach topiladi. Qizilo’ngachga burun orqali zond kiritiladi 
va uni havo bilan kengaytiriladi. Bu divertikulni topish va ajratishni 
birmuncha osonlashtiradi. Divertikulni oyoqchasigacha ajratiladi. Diametri 
2 sm gacha bo’lgan divertikullar jimjimador choklar bilan tikilishi 
mumkin. O’lchami 2 sm dan katta divertikullar esa olib tashlanadi. 
Divertikul bo’ynini uzluksiz yoki boshqacha chok bilan tikiladi, katta 
divertikullarda mexanik chok qo’llaniladi. Choklarning ikkinchi qatorini 
qizilo’ngachning mushak pardasiga qo’yiladi. Choklarning chizig’ini 

---

O`quv qo`llanma
44 Sahifa 
parietal plevra (Depk), o’pka to’qimasi (Nissen), diafragma laxtagi
(B.V. Petrovskiy, T.A. Suvorova), kapron devor (A.A. Vishnevskiy) va 
shu kabilar bilan mahkamlanadi. Bu tadbirlar choklarning sitilib ketmasligi 
uchun qilinadi. Operatsiyadan keyingi asoratlar qatoriga yana zotiljam va 
qizilo’ngach torayishini kiritish mumkin.