Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O`quv qo`llanma
|
Klinikasi.
Bunday divertikullar ko’pincha klinik jihatdan hech qanday belgilar bilan yuzaga chiqmaydi, yutishning qiyinlashuvi, to’sh orqasidagi og’riq, qon ketishi kam bo’ladi. Agar bifurkatsion divertikullarning o’lchami kattalashib ketsa, ular og’ir azoblar keltirib chiqarishi mumkin. Bu xildagi divertikullar tamoman osoyishta kechadi. Ayrim hollardagina yiringlanish va abstsess hosil bo’lishi kabi asoratlar qayd qilinadi, biroq divertikullarning atrofidagi ko’p miqdordagi biriktiruvchi to’qimadan iborat bitishmalar yiringlikning tarqalib ketishiga yo’l qo’ymaydi. Yiringlikning bronxlar va bronx-qizilo’ngach fistula (oqma) si hosil bo’lishi, teshilishi (perforatsiya) juda kamdan-kam kuzatiladi. Yiringlikning qizilo’ngachga yoki aortaga yorilishi bundan ham kam uchraydi. Qizilo’ngachning quyi uchdan bir qismi divertikullari (epifrenal) aksariyat qizilo’ngach ampulasidan yoki bevosita ampula tepasida joylashgan qismdan paydo bo’ladi yoki bundan ham proksimal qismida joylashuvi mumkin. Epifrenal divertikullar ko’pchilik hollarda pulsion hisoblanadi. Patogenezi. Ko’pgina tadqiqotchilar traktsion divertikullardan farqli o’laroq, epifrenal divertikullarning paydo bo’lishini ovqat bo’laklarining qizilo’ngach devoridagi eng sust joylarni (mushak tutamlari ajralishi, tomirlar o’tadigan joy) bosib turishi bilan bog’laydilar. Ayrim mualliflar qizilo’ngach mushak devorining tug’ma zaifligiga katta ahamiyat beradilar. O`quv qo`llanma 42 Sahifa Jackson ovqat bo’lagining bosimigina emas, balki «diafragma» sfinkteri qisqarishlarining buzilishi ham patogenetik jihatdan ahamiyatga ega deb hisoblaydi. Patologik anatomiyasi. Epifrenal divertikullar qizilo’ngachning o’rta uchdan bir qismidagi divertikullarga qaraganda yirikroq bo’ladi. Faqat ayrim hollardagina ular katta bo’ladi va ularning sig’imi 100, hatto 200 ml ga etadi. Epifrenal divertikullar katta o’lchamli bo’lganida ham, ularda ovqat qoldiqlarining uzoq vaqt tutilib qolishi va buzilishi kamdan- kam kuzatiladi. Bu ularning diafragma va yurakka yaqin joylashganligi bilan izohlanadi: diafragma harakatlari va yurakning urib turishi epifrenal divertikulga o’tadi va ularning bo’shliqlari ritmik ravishda kichrayadi va kattalashadi, bu ularning bo’shalishiga imkon beradi. Shilliq, pardasi ko’pchilik hollarda o’zgarmagan qo’shni a’zolar bilan yopishib ketish hodisalari odatda yo’q. Klinikasi. Ko’pincha divertikullar unchalik jiddiy buzilishlar keltirib chiqarmaydi va rentgenologik tekshiruv vaqtidagina aniqlanadi. 15-20% bemorlarda noxush sezgi suyuqlik ichilgandan yoki qoringa bosilgandan keyin yo’qoladi. Ba’zan to’sh sohasida og’riq sezgisi, qayt qilish, aerofagiya, yo’tal, ishtaha yo’qolishi va ko’ngil aynishi kuzatiladi, qizilo’ngachdan qusish yuz berishi ham mumkin. Katta hajmdagi divertikul qizilo’ngachni bosib qo’yishi mumkin, shunga ko’ra ko’krakda og’riq (ayniqsa ovqatdan keyin) paydo bo’ladi, bu yurak urishi, nafas qisishi bilan o’tadi. Bu simptomlar divertikul bo’shalgandan keyin yo’qoladi. Divertikullar rentgenologik jihatidan oson aniqlanadi. Bevosita diafragma ustida qizilo’ngach devorining turli o’lchamdagi bo’rtib chiqqan yumaloq yoki tuxumsimon konturlari aniqlanadi. Kasallik juda sekin kechadi. Ko’p hollarda divertikul o’lchami asta-sekin kattalashadi. Epifrenal divertikullarni diafragmaning qizilo’ngach teshigi churralaridan farq qilish lozim. Kamdan-kam hollarda unchalik katta bo’lmagan divertikullarni qizilo’ngach yarasidan farq qilishda qiyinchilik vujudga keladi. Divertikul bilan megaezofagus (kardiya axalaziyasi) belgilarining birmuncha o’xshashliklari bor. Xalqum-qizilo’ngach divertikullariga davo qilish – konservativ. Davolash parhezga qat’iy rioya qilish, divertikulni drenajlash, yuvishdan iborat va operatsiya qilib davolashga monelik bo’lgandagina qo’llaniladi. |