Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

28 – rasm. Ikkala o’pka polikistozi. 
 
O’pkaning parazitar kasalliklari 
O’pka exinokokki – mamlakatimizda eng ko’p tarqalgan parazitar 
o’pka kasalligidir. Yurtimiz shu kasallikning endemik o’choqlaridan biri 
sanaladi. Gidatidoz va alveolyar exinokokkoz farq qilinadi. O’pka 
aksariyat gidatidoz jarayonga uchraydi. 
Gidatidoz exinokokkoz
– qo’zg’atuvchi – tasmasimon gijja 
Echinococcus granulosis bo’lib, hayvonlar, aksariyat itlar, bo’rilar ichagida 
parazitlik qiladi. Qo’ylar, yirik qoramol oraliq xo’jayini hisoblanadi. 
Asosan alimentar yo’l bilan yuqadi. O’pkada parazit lichinkalari diametri 
14-20 sm ga etadigan kistalar shakliga ega bo’ladi. Kistalarning yupqa 
xitin pardasi bo’lib, uning atrofida zich fibroz parda rivojlanadi.
Ular orasida yoriqsimon bo’shliq bo’ladi. 
Uncha katta bo’lmagan kistalarda klinik belgilar bo’lmasligi 
mumkin. Kista o’sib atrofidagi a’zolarni bosib qo’yganda klinik belgilar 
paydo bo’lishi mumkin. Exinokokk kistasi bronxga yorilganda qattiq yo’tal 
tutib, o’zida xitin parda uziq-yuluqlari va kichik palak otuvchi kistalarini 
tutgan ozroq miqdordagi suyuqlik ajralib chiqadi. Ko’pchilik hollarda 
bemorlarning ahvoli yomonlashadi, harorati ko’tariladi. Kista plevra 
bo’shlig’iga yorilganda keskin behollik, issiq suyuqlik quyilgandek 
bo’lishi, hushni yo’qotish, arterial qon bosimining tushib ketishi, sovuq ter 
paydo bo’ladi. Shoshilinch jarrohlik amaliyoti o’tkazilmasa, yiringli plevrit 

---

Gospital xirurgiyasi
75 Sahifa 
rivojlanadi. Exinokokk kistasi yiringlab ketganda tana harorati
38-39°S gacha ko’tarilib, ko’p vaqtgacha balandligicha qoladi. Yiringlagan 
kista yorilganda yo’tal bilan o’zida xitin pardasi qoldiqlari, skolekslar 
saqlagan yiringli suyuqlik ajraladi.
Diagnoz rentgenologik tekshiruv orqali aniqlanadi – o’pkada 
gomogen, konturlari aniq sharsimon tuzilmalar borligi shundan dalolat 
beradi. Qo’shni bronx yotoq yarasida exinokokkning xitin va fibroz pardasi 
orasiga, perikistoz yoriqqa havo tushganda rentgenogrammalarda 
cho’zinchoq o’roq shaklidagi va kista chetida joylashgan yorug’ yo’l-yo’l 
gaz paydo bo’lishi qayd etiladi. Bronxografiyada bu bo’shliq kontrast 
modda bilan to’ladi (subkapsulyar kontrastlanish fenomeni). 
Exinokokk bronxga yorilganda va yiringlaganda rentgenologik 
manzara o’pka abstsessidagi manzaraga o’xshash, ya’ni suyuqlik sathi 
konturlari aniq bo’shliq kurinadi. Laboratoriya ma’lumotlari: aksariyat 
eozinofiliya, yiringlanishda EChT oshishi, leykotsitoz qayd qilinadi. 
Diagnoz qo’yishga immunologik reaktsiyalar (Katsoni, komplementni 
bog’lash, lateks-agglyutinatsiya) yordam beradi.