Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

 
 
 
 
12.5-rasm.
Qizlar va o‘g’il bolalar do‘ppisi.
Oktyabr to‘ntarishiga qadar o‘smirlar ham salla o‘rab yurishgan. Keyinchalik 
esa sallani keksalar va namozxonlar o‘raydigan bo‘lishdi. Yosh qizlar asosan 
do‘ppi kiyishgan. Qadimda do‘ppi o‘rniga qalpoqcha kiyib, ustidan ro‘mol yoki 
dastor o‘rashgan. Qalpoqchalar kulta yoxud kiyigich deb atalib, gardishi 
yumshoqroq matodan enli, peshonani siqib turadigan qilib tikilgan. Qadimgi 
qalpoqchalarning uchida uzun, to‘g‘ri burchakli mato bo‘lagi bilan birga dumaloq 
shaklda ochiq joy qoldirilgan. Ko‘pgina o‘zbek qiz-juvonlari uning atrofini 
choklab-tikib, shu qopcha orasidan sochlarini o‘tkazib-tushirib qo‘yishgan.Xonlar 
saroyida yoxud boy-badavlat xonadonlarning ayollari asosan zar iplar bilan gul 
solingan kaltapo’shak kiyishi asrimiz boshlarigacha davom etib, keyinchalik gul 
tikilgan do‘ppilar kiyish rasm bo‘lgan.
Dastlab do‘ppilar konussimon va keng hoshiyali bo‘lgan, ularni salla ostidan 
kiyishgan. XX asrning 20 yillaridan do‘ppi shakli o‘zgargan. Keyinchalik o‘tkir 
uchli, konussimon, yarimsharsimon, dumaloq, to‘rt qirrali do‘ppilar tikila 
boshlandi. Do‘ppilarning keng tarqalgani to‘rt qirrali, bir oz konussimon 
shakldagisi hisoblanadi. Yorqin ranglar bilan bezatilgan do‘ppilar naqsh 
gullarining nozikligi va go‘zalligi bilan ajralib turgan. Bezaklarning ko‘plab 
kompozitsiyalari mavjud bo‘lib, ular avloddan-avlodga o‘tib, doimiy ravishda 
yangilanib borgan.

---

259 
XIX asr oxiriXX asr boshlarida Farg‘ona vodiysida do‘ppining bir nechta 
turlari mavjud bo‘lgan. 1940-1950yillarda iroqi nusxa do‘ppilari turli rangdagi 
ipak bilan tikilgan bo‘lib, ularga gullar, qushlar va hayvonlar tasviri tushirilgan. 
Erkaklar bunday do‘ppilarni bayram va to‘ylarda kiyganlar, shuning uchun ham 
ularni «kuyov do‘ppi», «navro‘z guli» deb ham atashgan. 
12.6-rasm.