Samarqand iqtisodiyot va servis instituti servis fakulteti marketing kafedrasi

Javob berishni xohlamaslik. Respondentlar qiyin savollarga javob berishni yoqtirmaydilar. SHuning uchun bu harakatlarni minimallashtirish kerak. Masalan, tanlash osonroq bo‘lgan ro‘yxatni taklif qiling.Respondentlar, ularning fikricha, noo‘rin kontekstda berilgan savollarga javob berishni xohlamaydilar. Respondentlar maqsadini tushunmagan ma’lumot berishni yoqtirmaydilar. Yoshi, kasbi, daromadi va boshqalar haqida ma’lumot olish maqsadini aniqlashtirish kerak.
Ba’zi savollar respondentlarning his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladi: ular xijolat qiladi, o‘z-o‘zini hurmat qilishiga salbiy ta’sir qiladi va hokazo. Bunda respondentlar noto‘g‘ri javob berishi mumkin (daromad, oilaviy hayot, shaxsiy odatlar, siyosiy va diniy e’tiqod, jinoyatlarda qatnashish haqida).
Respondentlarning javob berishga tayyorligini rag‘batlantirish: Anketaning oxiriga respondentning his-tuyg‘ulariga ta’sir qiladigan savollarni qo‘yish. Savollarning mazmuni va tuzilishini aniqlash. Savol strukturalanmagan (ochiq) yoki strukturalangan (yopiq) bo‘lishi mumkin.
Strukturalanmagan ochiq savollar berilganda, ularga respondent o‘z so‘zlari bilan javob beradi. Ochiq savollarni so‘rovnomaning boshiga qo‘yish yaxshidir. Ular sizning umumiy nuqtai nazaringizni va fikringizni bildirishga imkon beradi. Ochiq savollar tuzilgan savollarga qaraganda javobni kamroq buzadi. respondentlar har qanday fikrini erkin bildiradilar. Ular kashfiyot tadqiqotlarida juda foydali, chunki ular juda foydali. javoblar yangi va kutilmagan fikrlarga olib kelishi mumkin.
Ochiq savollarning asosiy kamchiligi shundaki, javoblar suhbatdoshlarning xolisligi va tajribasiga bog‘liq (ular javobni qanday yozadilar). Javobni so‘zma -so‘z etkazish zarur bo‘lganda, magnitafondan foydalanish kerak. Ochiq savollarning yana bir kamchiligi-javoblarni kodlashning murakkabligi va narxi.
Strukturalangan savollar. Ular oldindan variantlar to‘plamini va javob formatini taklif qilishadi. Tuzilgan savol ko‘p javobli, o‘zgaruvchan, muqobil yoki miqyosli bo‘lishi mumkin.
Ko‘p javobli savollar. Respondent bir yoki bir nechta javobni tanlashi mumkin. Javoblar barcha mumkin bo‘lgan variantlarni o‘z ichiga olishi kerak. Agar siz bunga ishonchingiz komil bo‘lmasa, "Boshqa (nima yozing)" javobini qo‘shing. Javob variantlari bir -birini inkor etishi kerak. Respondent tushunishi uchun javob variantlari juda ko‘p bo‘lmasligi kerak.
Joylashuv xatosi, tanlov ro‘yxatdagi javobning joylashishiga bog‘liqligini bildiradi. Birinchi va oxirgi javoblar tez -tez tanlanadi, birinchisi asosan. Agar javoblar bir qator raqamlar bo‘lsa, unda javoblar ro‘yxatning o‘rtasiga o‘tadi. Joylashuvdagi xatolarga yo‘l qo‘ymaslik uchun siz savollarning bir nechta shakllarini ishlab chiqishingiz kerak, bunda javoblarni ro‘yxatga olish tartibi o‘zgartiriladi.
Ochiq savollar bilan taqqoslaganda, ko‘p variantli savollar anketani to‘ldirish jarayonini tezlashtiradi va suhbatdosh tomonidan kiritilgan buzilishlarni kamaytiradi. Anketani o‘zingiz to‘ldirganda, savollarning aksariyati tuzilishi kerak. Ko‘p o‘zgaruvchan savollarga javoblarni ishlab chiqish qiyin. Bu ko‘pincha tadqiqot yoki fokus -guruhlarni talab qiladi.
Ro‘yxatda bo‘lmagan javob variantlari haqida ma’lumot olish qiyin.
Muqobil savol. Ikkita variant bor: ha yoki yo‘q, rozi yoki rozi emasman. Uchinchi, neytral javob bo‘lishi mumkin: ikkalasi ham, men ham javob berish qiyin. Muqobil savol respondentlarning qarorlari bir qator qutbli javoblar bilan tavsiflanganda qo‘llaniladi. Agar respondentlarda noaniqlik, noaniqlik bo‘lsa, ko‘p variantli savollardan foydalanish yaxshiroqdir. Neytral javob kiritilganda, respondentlar o‘z fikrlarini bildirishdan qochish uchun undan foydalanishlari mumkin. Agar neytral fikrlarning oz qismi kutilsa, neytral javoblardan foydalanmaslik yaxshiroqdir.
6.Savollarning og‘zaki ifodalovchi so‘zlarini aniqlash. Bu savolning kerakli mazmuni va tuzilishini respondentlar osongina tushunadigan so‘zlarga aylantirish jarayoni. Bu so‘rovnomani ishlab chiqishning eng qiyin va muhim jihati. Agar savol noto‘g‘ri tuzilgan bo‘lsa, respondentlar unga noto‘g‘ri javob berishadi yoki umuman javob berishmaydi.
Bu erda ikkita muammo bor: javob bermaslik va kuzatish xatosi. Agar respondentlar va tadqiqotchi mavzuni turlicha tushunsa, natijalarni jiddiy burish mumkin. Bu muammolarni oldini olish bo‘yicha tavsiyalar: savolning mavzusini aniqlash; oddiy so‘zlardan foydalaning; noaniq so‘zlardan, etaklovchi savollardan, yashirin muqobillardan, yashirin taxminlardan, umumlashtirishlardan va taxminiy baholardan saqlanish; ijobiy va salbiy so‘zlardan foydalanish.
7. Savollarni to‘g‘ri tartibda joylashtirish.