Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

6-amaliy mashg‘ulot 

Mavzu: 

 

Mahsulot sifat ko’rsatkichlarini aniqlashda organoleptik 

usullarning qo‘llanilishi 

Mashg‘ulotning  maqsadi:  texnik  shartlar  va  standart  tushunchalari  bilan 

tanishish.  Talabalarga  etishtirilgan  mahsulotni  savdo-sotiq  yoki  qayta  ishlashga 

topshirayotganda ularning sifatini to‘g‘ri aniqlashni o‘rgatish. 

Ishlash  tartibi.  Talabalar  3-4  kishi  bo‘lib  guruhlarga  bo‘linishadi  va 

mahsulotning avvalo tovar sifatini aniqlashadi (meva-sabzavotlarni katta-kichikligi, 

tashqi ko‘rinishi, etilganligi, shakli va boshqalar). Keyin shu guruhlar yangi uzilgan 

mahsulotga organoleptik baho qo‘yishini o‘rganishadi (1-rasm). 

 

 

1-rasm. Penetrometr asbobida mevaning pishganlik darajasini aniqlash: 

1-stilindrli; 2-stiferblatli. 

 

Yangi  uzilgan  meva  va  sabzavotlarning  organoleptik  baho-lanishi  uchun  sifat 

ko‘rsatkichlarining quyidagicha mohiyat koef-fistientlari shkalasi belgilanadi: 

o‘lchami (diametri)   

 

 

 

 

 

 

0,15 

shaklining to‘g‘riligi, tipikligi 

 

 

                          

0,1 

tashqi ko‘rinishi 

 

 

 

 

 

 

 

0,2 

ranggining jadalligi   

 

 

 

             

 

0,15 

ranggining bir xilligi  

 

 

 

            

 

0,15 

ta’mi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0,6 

hidi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0,4 

qoplovchi to‘qimalarining konsistenstiyasi 

                               0,1 

yumshoq, seret konsistenstiyasi   

 

 

              

0,2 

1 

2 

---

21 

 

Shunday 

qilib, 

ushbu 

namunaning 

organoleptik 

baholanishi 

sifat 

ko‘rsatkichlarining  mohiyat  koeffistientlarini  hisobga  olganda  8,8  ballni  tashkil 

etadi. 

Meva  va  sabzavotlarni  qayta  ishlashdan  olingan  mahsulotlarning  organoleptik 

baholanishi  uchun  sifat  ko‘rsatkichlarining  quyidagicha  mohiyat  koeffistientlari 

shkalasi belgilanadi: 

tashqi ko‘rinishi 

 

 

 

 

 

 

0,15 

meva, sabzavotlarning ranggi 

 

 

 

 

0,1 

sharbat, namakob ranggi 

 

 

 

 

 

0,1 

sharbat, namakobning tiniqligi 

 

 

 

 

0,1 

meva, sabzavotlarning konsistenstiyasi   

 

 

0,35 

ta’mi 

 

 

 

 

 

 

 

 

0,7 

hidi 

 

 

 

 

 

 

 

 

0,4 

tipikligi   

 

 

 

 

 

 

 

0,1 

Shunday  qilib,  ushbu  qayta  ishlangan  mahsulot  namunasining  organoleptik 

baxolanishi sifat ko‘rsatkichlarining mohiyat koeffistientlarini hisobga olganda 8,6 

ballni tashkil etadi. 

Meva  va  sabzavotlarni  organoleptik  baholash  (yangi  uslub  bo‘yicha)  1,  2-

jadvallarda keltirilgan. 

1-jadval