Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning
Yüklə 8,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Qo‘llanish sohasi
Tor 0 – 450 mm Avtomatik tartibga solish tizimlarida Keng 0.5 – 20 m Tavarlarni hisobga olish operatsiyalarini o‘tkazish uchun O‘lchanadigan muhitning xarakteri va ishlash prinsipiga ko‘ra sathni o‘lchash asboblari quyidagi guruhlarga bo‘linadi: ko‘rsatish oynasi; pukakli (qalqovichli); gidrostatik; elektrik (sig‘imli, aktiv qarashliklarning o‘zgarishiga muvofiq va induktivli); radioizotopli; ultratovushli; radioto‘lqinli; termokonduktometrli; vaznli va boshqalar. Shularning ayrimlari bilan tanishib chiqamiz. Moddalar sathini o‘lchashning vizual vositalari. Vizual o‘lchash vositalariga o‘lchov chizg‘ichlari, reykalar, lotli ruletkalar (silindirik sterokenli) va sath o‘lchovchi shishalar (oxirgisi ko‘proq qo‘llaniladi) kiradi. Sathni sath o‘lchovchi shishalar yordamida o‘lchash tutash idishlar qonuniga asoslangan . Keng tarqalgan sath o‘lchagich shishaning prinsipial sxemasini ko‘rib chiqamiz. Sxema 120–rasmda keltirilgan. Ko‘rsatkich shisha 1 armatura yordamida idishning pastki va ustki qismlari bilan birlashtiriladi. Trubka 1 dagi suyuqlik sathining holatini kuzatib, idishdagi suyuqlik sathining holati haqida fikr yuritiladi. Rezervuardagi va shisha trubka (nay) dagi suyuqliklar farqiga bog‘liq 174 bo‘lgan qo‘shimcha xatolikni bartaraf etish uchun o‘lchashdan avval sath o‘lchagich shishalar yuviladi. Bu vazifani ventil 2 bajaradi. 120-rasm. Texnologik apparatlarda sath o‘lchagich shishalarni o‘rnatish sxemasi. Sath o‘lchagich shishalar 3MPa bosimgacha va 300 0 C temperaturagacha qo‘llaniladi. Sathni sath o‘lchagich shishalar bilan o‘lchashning absalyut xatoligi ±(1–2) mm. Moddalar sathini pukakli o‘lchash asbobi. Pukakli (qalqovichli) o‘lchash asboblari bilan idishdagi suyuqlik sathi o‘lchanadi. Asbobning sezgir elementi — pukak suyuqlik sirtida qalqib turadi (121-rasmda) va suyuqlik sathi balandligidagi o‘rni unga ta’sir qiladigan kuchlar muvozanatiga bog‘liq bo‘ladi. Arximed qonuniga muvofiq, pukak og‘irligi uning suyuqlikka botgan hajmidagi suyuqlik og‘irligiga teng bo‘ladi. Undan tashqari, pukakni o‘rab olgan suyuqlik ustidagi muhit havo bo‘lmay, zichligi r0 ga teng bo‘lgan modda bo‘lsa, unda pukak hajmidagi bu modda og‘irligi ham pukakni pastga bosadi, uning suyuqlikka botishini oshiradi. Bu ikki kuchga qarshi yo‘nalgan, pukakni yuqoriga ko‘taradigan kuch G‘ ni quyidagicha hisoblash mumkin: x dx x S g V g x F 0 0 0 ) ( ) ( ) ( 175 bu yerda , р 0 — suyuqlik ustidagi muhit zichligi ; g — og‘irlik kuchi tezlanishi ; V — pukakning hajmi ; р — pukak botib turgan suyuqlik zichligi ; х — pukak botgan qismning balandligi ; S — pukakning ko‘ndalang kesim yuzi . 121 – rasm. Qalqovich siljishining sxemasi 122 – rasm. Pukakli suyuqlik sathini o‘lchash sxemasi. 122–rasmda doimiy cho‘kadigan pukakli sath o‘lchagichning oddiy sxemasi ko‘rsatilgan. Pukak 1 roliklar 2 yordamida muvozanatlovchi yuk 3 bilan elastik tros (po‘lat sim) orqali bog‘langan. Yuk bilan biriktirilgan strelka shkala 4 ga muvofiq suyuqlik sathni ko‘rsatib turadi. Pukakli sath o‘lchagichlar uchun, 6.3-rasmda trosning taranglik kuchi va roliklardagi ishqalanishni hisobga olgan xolda, «pukakni tortuvchi teskari yuk» tizimining muvozanat holati quyidagi tenglama bilan yoziladi: 176 G G = G P – Sh 1 c g, bu yerda, G G , G P - pukak og‘irliigiga qarshi og‘irlik kuchi (teskari yuk) va og‘irlik kuchi; S – pukak yuzasi; h 1 – pukakning cho‘kish balandligi; c – suyuqlik zichligi . Suyuqliknig sathining oshishi pukakning chuqurligini o‘zgartiradi va va unga qo‘shimcha itaruvchi kuch ta’sir qiladi. Yuqorida yozilganlarning natijasida tenglik buziladi va pukak og‘irliigiga qarshi yuk toki osilgan pukak h 1 balandlikka teglashguncha pastga tushaveradi. Pukakli sath o‘lchagichlarning turli modfikatsiyalari mavjud. Ular bir-biridan tuzilishi, o‘lchash xarakteri (uzluksiz yoki qayd qiluvchi), masofaga uzatish tizimini (pnevmatik, elektr va boshqalar) ishlatish shartlari va boshqa xususiyatlari bilan farq qiladi. Yüklə 8,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|