96
Suhbat jarayonidagi savollar turlari
Suhbat jarayonidagi eng ko‘p samarali bo‘lgan savollar quyidagilar:
1) Ochiq ("kim, qanday, qachon, qayerda, nima uchun, nega, qanday
qilib" so‘zlari bilan boshlanadigan). Bunday
savollarga nomzod mufassal
javob beradi, o‘zi haqida qo‘shimcha ma'lumot beradi, ya’ni uning javobi
shunchaki biror narsani tasdiqlash yoki rad etishdan iborat bo‘lmaydi.
2) Izlanish ("Nega ishingizni o‘zgartirishga qaror qildingiz?"). Ushbu
savollardan aniq tafsilotlarni topish va nomzodning e'tiborini muayyan
fikrlarga qaratishda foydalanish kerak.
3) Qiyosiy ("Qaysi amaliyotlarni o‘zingiz
bajargansiz va qaysi biri
avtomatlashtirilgan edi?") Bular shakli bo‘yicha ko‘proq rejali savollar
bo‘lib, suhbatdoshga nomzodning u yoki bu vazifalari, uning ko‘nikmalari
va boshqalar o‘rtasidagi asosiy farqlarni aniqlab olishga imkon beradi.
4) Yopiq ("…qilganmisiz?"). Bunday savollar aniq dalillarni
tasdiqlash va ba'zi ma'lumotlarni aniqlashtirish uchun foydali bo‘lishi
mumkin, ayniqsa nomzoddan aniq javob olish qiyin bo‘lsa.
5) Anketalar ("tug'ilgan kuningiz sanasini ayting"). Ular aniq va oydin
ma'lumot beradi, ammo ulardan juda ko‘p foydalanish "nomzodni
tergov
qilish" ga olib kelishi mumkin, bunga esa yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi.
Suhbat davomida chetlanish lozim savollar quyidagilar:
1) Faraziy ("Qiyin mijoz bilan duch kelganingizda nima qilasiz?").
Nomzod o‘ziga yaqin javobni emas, balki uning fikriga ko‘ra kutilgan
javobni berishga harakat qiladi. Bu samarali savol turi emas,
bu oldindan
o‘ylangan intervyu taktikasining bir qismi bo‘lgan hollar bundan mustasno
(keys-intervyu).
2) Fikrlashga undovchi ("Sizningcha, rahbarning muloqot qilish
qobiliyati qanchalik muhim?"). Javoblar yoki taxminlarni o‘z ichiga olgan
ushbu savollar nomzodni yagona mos keladigan javobga olib boradi.
Bunday savolga javob, ehtimol, xolis bo‘lmasligi mumkin.
3) Tanlovni talab qiladigan savollar ("Siz ish haqingiz kamligi sababli
ishdan bo‘shadingizmi yoki shunchaki o‘zgartirishni xohladingizmi?").
Ushbu turdagi savol samarasiz, chunki suhbatdosh tomonidan
taklif etilgan
javoblar kamdan-kam hollarda mumkin bo‘lgan variantlarni qamrab oladi.
4) Ikkilik ("Sizningcha, bu muammoning sababi nimada edi va uni hal
qilish uchun qanday yo‘llarini ko‘rib chiqdingiz?"). Bunday savollar
nomzodni chalkashtirib yuborishi mumkin.
5) Uzun. Har qanday holatda ham savollar qisqa, lo‘nda
va muhim
bo‘lishi kerak.
97
6) Noaniq ("Holatingiz haqida so‘zlab bering"). Intervyu oluvchi eng
aniq va ikki ma'noga ega bo‘lmagan savollarni berishi kerak. Ba’zan
nomzoddan ma'lum ma'lumot olishni yoki mavjud vaziyatni tushunishini
tekshirish holatlarida bunday savollar berilishi mumkin.
7) "Lirik" ("Sizning sevimli mashg'ulotingiz nima?"). Savollar
nomzod lavozimiga qo‘yiladigan talablar bilan taqqoslash va nomzodning
malakasini aniqlash uchun zarur bo‘lgan ma'lumotlarni
olishga qaratilgan
bo‘lishi kerak.
8) Tanqid qiluvchi ("Aftidan, siz katta qiyinchilik bilan katta
natijalarga erishdingiz - ehtimol siz uchun savdo oson emas"). Intervyu
oluvchi nomzodga tanqidiy munosabatda bo‘ladigan savollarni so‘ramasligi
kerak bu uni xafa qilishi yoki tajovuzkor mudofaa
reaktsiyasini keltirib
chiqarishi mumkin.
9) kamsituvchi ("siz necha yoshdasiz?"). Mehnat bozorida har qanday
kamsitish qonun tomonidan taqiqlangan.
Suhbatlarning eng keng tarqalgan turlari:
1) kompetentsiyaga
asoslangan intervyu;
2) mezonlarga asoslangan intervyular;
3) biografik;
4) erkin;
5) stressli;
6) vaziyat (keys-suhbat);
7) Andoza bo‘yicha intervyu.
Shuni tan olish kerakki, intervyularni turlarga ajratish ko‘p
jihatdan
shartli hisoblanadi. Amalda, suhbatning turli usullari, turlari va
elementlarini birlashtirish orqali eng yaxshi natijaga erishiladi. Rekruterlar
eng
maqbul savollarni, suhbatning formati va tuzilishini muayyan vaqt,
geografik va resurs sharoitlarida ma'lum bir pozitsiya to‘g'risida tanlaydi.
Dostları ilə paylaş: