Sayali sadiqova

yegrək 
idi, ey Xuda. 
Qədim türk sözu olan "yeg" əski yazılı abidələrdə bol-bol 
işlənmişdir. 
 
Yeŋmək
 - üstün gəlmək, qalib gəlmək, məğlub etmək :
 
Ol zəman görsəm ki, ya xeyrül-bəşər,
Kim, məni ol dəm məlaiklər 
yeŋər
.
"Yeŋmək" feilinin eyni mənada Mahmud Kaşğarinin "Di- 
vanü lüğat-it-türk" əsərində işlənməsi qeydə alınmışdır. Söz eyni 
1
Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti. Bakı, 1964, səh.239

---

222 
mənada "Kitabi-Dədə Qorduq" eposunda da işlənmişdir: "
Coq 
çalışdılar: nə buğa yeŋər, nə Qanturalı yeŋər
".
1
 
Yer-yerin
 - hər tərəfdən, hər yandan: 
 
Ol qədəhlərdən içələr 
yer-yerin,
 
Suvarurlar cənnət əhlin bəd əz-in. 
"Yer" isminin təkrarı və sonuncunun axırına qədim alət şə-
kilçisinin artırılması yolu ilə yaranmış bu mürəkkəb sözə Yusif 
Məddahin "Vərqa və Gülşah" məsnəvisində, eləcə də Əhmədi-
nin "Əsrarnamə" tərcüməsində rast gəlirik. Bu leksem XIV-XVI 
yüzilliklərə aid digər türkcə mətnlərdə də bol-bol işlənmişdir
2
. 
 
Yeygü 
- yemək, qida
: 
 
Dilərəm ki, anlara 
yeygü 
alam
Kim, olarıŋ köŋliŋi xürrəm qılam. 
"Yeygü" sözünün eyni mənada orta əsrlərə aid türkdilli ya-
zılı abidələrdə işlənməsi qeyd olunmuşdur. Bu sözə XVI əsr 
Azərbaycan tərcümə abidəsi "Şeyx Səfi təzkirəsi"ndə də rast gə-
lirik: "
Bizim atımız adəmün yeygüsi yeməz
". Yusif Məddahın 
"Vərqa və Gülşah" əsərində isə eyni mənada "yeyəsi" sözü işlən-
mişdir. "
Nə yeyəsi yedi, nə xud uyudı
"
3
.