Sayali sadiqova

 
Birləmək
 - tövhid, Allahın birliyini qəbul etmək
: 
 
Oldurur xeyr olmayan kim, əz bəşər
Birləməkligə
 məni ol ar edər. 
Bu söz eyni mənada "Ət-töhfə"də və Şirazinin "Gülşəni-
raz" tərcüməsində işlənmişdir
2
. 
 
Canğı/canqı
 - məşvərət
: 
 
Yəni kim,
 canğı
 əvi derlər oŋa,
Danışıq yeri idi öŋdin soŋa ... 
Çünki kafırlər bu halı bildilər,
Cəm oluban biryerdə 
canğı
 qıldılar
. 
Professor Samət Əlizadə bu sözün "Şühədanamə"də "çanğı" 
şəklində "məsləhət", "məşvərət" mənasında; professor Mirzə Rə-
himov isə həmin abidədə "canğı" şəklində "rəy", "fikir", "məslə-
hət" anlamında işləndiyini göstərmişlər . Qeyd edək ki, "Şühəda-
namə"də bu isimdən düzəlmiş feil də ("canğıtdı") işlənmişdir. 
1
Nağısoylu M. Şirazinin "Gülşəni-raz" tərcüməsi. Bakı, 2004, səh.109
2
Yenə orada, səh.136

---

201 
Maraqlıdır ki, "Tarama sözlüyü"ndə "canğı" isminin yalnız bircə 
qaynaqda "canqu" şəklində "söyləşmə" mənasında işlənməsi 
qeydə alınmışdır. Deməli, "canğı" ismi orta çağ Azərbaycan-
türk mətnləri üçün daha səciyyəvi və işlək olmuşdur. Həsən Zə-
rinəzadə bu sözün Səfəvilər dövründə fars dilində də eyni məna-
da işləndiyini göstərir. Alimin fikrincə, "canğı" leksemi "səs" 
mənasını verən "cınğır" sözü ilə bağlıdır
1
. 
 
Çav
 - şan, şöhrət, ad-san; səs
: 
 
Həm səniŋ 
çavıŋı
 dəxi çıxdı qəvi,
Dedilər ki, çıxdı şahi-mənəvi. 
Qədim türk sözlərindən olan "çav" eyni mənada Orxon- Ye-
nisey abidələrində "çab" şəklində, “Kutadğu bilig”də və "Diva-
nü lüğat-it-türk"də ("çav" şəklində) işlənmişdir. "Çav"sözü XIII-
XV əsrlərə aid Azərbaycan yazılı abidələrindən "Dastani-Əh-
məd Hərami"də, Yusif Məddahın "Vərqa və Gülşah", Suli Fəqih 
və Mustafa Zəririn "Yusif və Züleyxa" məsnəvilərində, eləcə də 
Əhmədinin "Əsrarnamə" tərcüməsində qeydə alınmışdır
2
.