Sayali sadiqova
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
psixik, anarchism – anarxizm, anarchy – anarxiya, charisma – xarizma, chronic – xronik, chorus – xor, archaeology – arxeologiya, malachite – malaxit və s. Yunan – latın mənşəli bəzi terminlərdə f səsinin ph hərf kombinasiyası ilə verilməsi ənənəsi də transliterasiyada qeyri – adekvatlıq yaradır: philosophy – filosofiya, phone – fon (telephone - telefon), biosp- here – biosfer, geography – coğrafiya, autograph – avtoqraf, ca- cophony – kakofoniya 1 , hieroglyph – heroqraf, emphasis – em- faza, atmosphere – atmosfer və s. Leksik alınmaların xarici forması ilə bağlı uyğunluq və ya uyğunsuzluq məsələlərini araşdırarkən alınmaların variant fərq- liliyi və həmin fərqliliklərin transliterasiya, transkripsiya müx- təliflikləri müstəvisində məsələsinə də diqqət yetirmək lazımdır. Onu da qeyd edək ki, rus dilinin Azərbaycan dilinə təsir imkan- larının güclü olması dilimiz tərəfindən mənimsənilən Avropa mənşəli terminlərin orijinal formadan fərqli şəkildə mənimsənil- məsinə, ifadə edilməsinə imkan yaradır. Bu da öz növbəsində in- gilis dilindəki birbaşa mənbə dildən mənimsəmələrdən fərqliliyi təmin edirdi. Bir sıra hallarda, etimoloji dublet fərqliliklərində yazılış və səslənmə fərqinə istinad edilməsi maraqlı paralelliklə- rin yaranmasına gətirib çıxarır. Sonuncu məqamla bağlı onu de- yək ki, alınma prosesində transkripsiya və ya transliterasiya ami- lindən çıxış edilməsi Azərbaycan və ingilis dilləri arasındakı 1 Kakofoniya sözünün derivatı olan “kakofonizm” sözü bir dilçilik termini olub “ifrat vulqar söz” anlamını ifadə edir. 384 müvazilik faktlarındakı bəzi fonomorfoloji müxtəlifliklərin mən- bəyi hesab edilə bilər. İstənilən ədəbi dildə bu iki mənimsəmə növü arasındakı balansın müəyyən edildiyi dövrə qədər eyni alınma söz fərqli variantlarda mənimsənilir. Məsələn, KİV-in di- lində, eləcə də elmi ədəbiyyatlarda fleş sözünün həm Yüklə 3,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|