Sərbəst iş №: Adı: Toğrul Soyadı: İsmayılzadə Fakultə
Yüklə 1,21 Mb.
|
|
Həllolma qabiliyyəti. Həllolma bir maddə hissəciklərinin
digər maddə hissəcikləri muhitində diffuziyası hesabına paylanması ilə bas verən oz-ozunə gedən prosesdir. Həllolan maddənin həlledici muhitinə daxil etdikdə oz-ozunə həllolma prosesi bas verir (ΔG < 0). ΔG < 0 qiyməti ilə xarakterizə olunan məhlullar doymamıs məhlul adlanır. Həllolma prosesi ΔG =ΔH-TΔS tənliyi uzrə sistemin entalpiya və entropiya amillərinin bərabərləsməsinə (ΔG = 0) qədər davam edir. Bu halda həll olmanın hərəkətverici quvvəsi tukənmis olur və məhlul həqiqi tarazlıq halına kecir. Belə məhlullar doymus məhlullar adlanır. Deməli, doymus məhlulların
məhlulların qatılığı zamandan asılı olmayaraq dəyisməz qalır. Maddələrin həllolma qabiliyyəti onların doymus məhlullarının qatılığı ilə olculur. Maddənin həllolma qabiliyyəti standart səraitdə (t = 250S, p= 1atm) onun doymus məhlulunun 1 litrində həllolan maddənin molları sayı (miqdarı) və ya kutləsi və 1kq həlledicidə həllolmus kutləsi ilə olculur. Bu kəmiyyət həllolma əmsalı adlanır. Gostərilən tərifə əsasən həllolma əmsalının olcu vahidi uyğun olaraq mol/l, q/l və q/kq olacaqdır.
maddənin 250S 100q həlledicini doyduran kutləsi ilə olculur. Bir sıra hallarda maddələrin qatılığı onların doymus məhlullarının qatılığından cox olan məhlullarını almaq mumkundur. Belə məhlullar ifrat doymus məhlullar adlanır. Đfrat doymus məhlullar ucun ΔG > 0 olduğundan onlar zahiri tarazlıqda olan davamsız sistemlərdir. Odur ki, belə məhlul olan qabı sirkələdikdə, məhlulu qarısdırdıqda, məhlula həll olan və ya digər maddələrin kristalını daxil etdikdə ifrat doymus məhlul doymus məhlul halına kecir və həll olan maddənin artığı kristallasaraq cokur. Đfrat doymus məhlulları maddələrin qaynar doymus məhlullarını ehtiyatla, tədricən soyutmaqla əldə etmək olar. Đfrat doymus məhlul əmələ gətirən maddələrə Na2SO4.10H2O, Na2S2O3.5H2O, Na2B4O7.10H2O, CH3COONa və s. misal gostərmək olar.
Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|