Sertifikatlashtirishning iqtisodiy samaradorligi kirish Sertifikatlashtirishni organlari va tartibi

2.2. Sertifikatlashtirishda mehnat sarfini baholash va iqtisodiy samaradorlik

Mamlakatimizda xalqaro standartlar talablari asosida sifatni boshqarish tizimlarini korxonalarda joriy etish orqali ham ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish va texnologik jarayonlarni doimiy ravishda tahlil qilish, nazorat usullarini takomillashtirish hamda ushbu nazorat hisobida ishlab chiqarishda zaruriy resurslardan oqilona foydalanish, xom-ashyo va tayyor mahsulot uchun xarajatlarni kamaytirish shuningdek, korxona raqobatbardoshligini ta’minlash vositasi sifatida respublikamizdagi faoliyat yuritayotgan korxona va tashkilotlarni har jabhada rivojlanishini ta’minlaydi.
Sertifikatlashtirish bo‘yicha ishlar mehnat sarfini va narxini aniqlash. Sertifikatlashtirish bo‘yicha ishlar mehnat sarfini va narxini O‘zbekiston Respublikasi Sertifikatashtirish milliy tizimida RD Uz 51-032-94 Rahbariy hujjati asosida aniqlanadi.
Sertifikatlashtirish idorasi sertifikatlashtirish milliy tizimida lisezion shartnoma asosida faoliyatini amalga oshiradi. Bunda sertifikatlangan sifat tizimi va ishlab chiqarish, xizmat, jarayonlar va mahulotlarni inpeksion nzoratini o‘tkazish, akkreditlangan sinov laboratoriyalari (markazlar) vakillari sertifikat berish huquqiga ega.
Sertifikatlashtirish idorasi bilan lisenzion shartnoma asosida korxona va tashkilotlar muvofiqlik belgisi va sertifikatdan foydalanish huquqini oladi.
Sertifikatlashtirish bo‘yicha ishlarni o‘tkazishga umumiy tarif turlari (shartnoma narxi) quyidagi formula bilan ifodalanadi:
T=(S₁+S₂+S₃+S₄)(1+R)+S₅+S₆+S₇+S₈+H+QQS, (1)
Bu yerda:
S₁ – sertifikatlashtiri bo‘yicha ilarni bajaruvchilar oylik maoshi, so‘m;
S₂ – ijtimoiy sug‘urtalashga to‘lov (ajratma), so‘m;
S₃ – nafaqa fondiga to‘lovlar (ajratma), so‘m;
S₄ – xarajatlarga qoplamalar (ijara, yonilg‘i, energiya va h.k.), so‘m;
S₅ – butlovchi buyumlar va materiallar narxi, so‘m;
S₆ – xizmat safari xarajatlari, so‘m;
S₇ – avtotransport vositalariga to‘lovlar, so‘m;
S₈ – boshqa tashkilotlarning xizmatlariga xarajatlar, so‘m;
R - normativ rentabellik;
H – foyda (daromad) solig‘i va qonunchilikka muvofiq boshqa soliqlar;
NDS- qo‘shimcha qiymat solig‘i, so‘m.
Sertifikatlashtirish bo‘yicha har bir ish turi uchun oylik maosh qiymati quyidagi tartibda aniqlanadi:
- Ushbu ish bo‘yicha to‘liq jarayonlar ro‘yxatini tuzish;
- har bir jarayonni bajarish uchun zaruriy ishchilar miqdori va ularning malakasini o‘rnatish;
- har bir jarayon bo‘yicha ishlarning mehnat (o‘rtacha mehnat sarfi miqdori) sarfini o‘rnatish;
- ishchilar lavozim maoshi va tarif stavkalarini o‘rnatish;
- sertifikatlashtirishning barcha jarayonlari bo‘yicha barcha turdagi ishchilarning oylik maoshini summasini aniqlash.
Normativ rentabellik sertifikatlashtirish milliy idorasi yoki sertifikatlashtirish idorasi rag‘batlantirish maqsadida differensiallash muhim ishlardan 0,30 oshmasligi shart.
Lisenzion ajratmalar miqdori sertifikatlangan mahsulot hajmidan quyidagicha tashkil etiladi:
- massaviy mahsulot ishlab chiqarish uchun - 0,05% dan 0.1% gacha;
- seriyali mahsulot ishlab chiqarish uchun - ot 0,1% dan 0.5% gacha;
- yagona (donalab) mahsulot ishlab chiqarish uchun - ot 0,5% dan 1% gacha.

3-jadval.