Sh. Maxmudov «statistika» fanidan o’quv uslubiy majmuasi

Univermag omboridagi 100 partiya tovar sifatini tekshirish natijalari

Tovarlar partiya-sining tartib soni	1-sort tovarlarning salmog‘i	Brak tovarlarning salmog‘i
7	0,90	0,02
35	0,85	0,03
51	0,95	-
79	0,93	0,01
87	0,87	0,04

4-misol. Univermag omboriga bir xil tovarlardan 100 partiya qabul qilindi. Tovarlarning sifatini aniqlash uchun mexanik tanlash usuli bilan ularning 5 partiyasi ajratib olindi. Tanlab olingan tovar partiyalarini tekshirish natijalari quyidagicha xarakterlanadi:

Berilgan ma’lumotlarga asoslanib:
1). 0,990 ehtimol bilan 1-sort tovarlarning salmog‘i uchun ishonch oralig‘i aniqlansin;
2). 0,997 ehtimol bilan yaroqsiz tovarlarning salmog‘i uchun ishonch oralig‘i aniqlansin.
Yechish. 1. 1-sort tovarlar salmog‘ining o‘rtachasi
yoki 90%.
Partiyalararo (seriyalararo) dispersiya

1-sort tovarlar salmog‘ining o‘rtacha xatosi
yoki 1,6 %.
P(t)= 0,990 da t = 2,58 bo‘lib, xatoning chegarasi
_r = 2,58*0,0036 = 0,0403 yoki 4,03%.
1-sort tovarlar salmog‘i uchun ishonch oralig‘i
0,90 - 0,0403  r  0,90 + 0,0403
bundan
0,8597  r  0,9403
yoki
85,97%  r  94,03%.
Demak, 0,990 ehtimol bilan aytish mumkinki, 1-sort tovarlarning salmog‘i 85,97 foizdan kam va 94,03 foizdan ortiq emas ekan.

2. 
   Yaroqsiz tovarlarning salmog‘i uchun ishonch oralig‘i quyidagicha aniqlanadi:
   

U holda
0,02 - 0,018  r  0,02 + 0,018,
bundan
0,002  r  0,038
yoki
0,2 %  r  3,8 %.
Shunday qilib, brak tovarlarning salmog‘i 0,2 va 3,8 foiz oralig‘ida ekan.