Sh. Maxmudov «statistika» fanidan o’quv uslubiy majmuasi

Tanlanmaning zaruriy miqdorini aniqlash

Tanlanma o‘rtacha xatosining chegaraviy xatosi formulasiga (_x) asoslanib, tasodifiy tanlash usuli uchun tanlanmaning zaruriy miqdori quyidagicha aniqlanadi:

Ma’lumki, tanlash takrorlanuvchi sxemada bajarilganda,

bundan

Bu tengsizlikdan ko‘rinadiki, tanlanmaning miqdori kamida
(8.11)
bo‘lishi kerak.
Tanlash takrorlanmaydigan sxemada bajariladigan bo‘lsa,
(8.12)
Ishonch koeffitsiyenti (t) ehtimolga ko‘ra jadvaldan topiladi. Ammo belgining tanlanma dispersiyasi noma’lum bo‘lib, uni hisoblash uchun ma’lumotlar yo‘q bo‘lsa, dispersiya, taqriban oldin o‘tkazilgan xuddi shunga o‘xshash tekshirishlarning natijalriga yoki sinovlar o‘tkazish yo‘li bilan chamalab aniqlanadi.
Misol. N = 10000, R(t) = 0,997 (t = 3), ² = 80 va _x = 2 bo‘lganda tanlash sxemasiga qarab,

yoki

Demak, 0,997 ehtimol bilan tanlanma o‘rtachaning xatosi 2 dan oshmasligi uchun yakka tartibda tasodifiy tanlash usuli bilan kamida 180 ta (takrorlanuvchi shaklda) yoki 177 ta (takrorlanmaydigan shaklda) birliklar olinishi kerak.
2. Tanlama salmoqning chegaraviy xatosi formulasiga (_w) asoslanib, yakka tartibda tasodifiy tanlash usuli uchun tanlanmaning zaruriy miqdori quyidagicha aniqlanadi:
(takrorlanuvchi) (8.13)
va
(takrorlanmaydigan) (8.14)
Misol. N = 10000, P(t) = 0.954 (t = 2),  = 0.5 va _R = 0,08 bo‘lganda tanlash shakliga qarab,

yoki

Boshqa tanlash usullari uchun tanlanmaning zaruriy miqdori xuddi yuqoridagiga o‘xshash tartibda aniqlanadi.

4-savol bo’yicha dars maqsadi:

• 
  Tanlanma kuzatish ma’lumotlarini bosh to‘plamga tarqatish.
  

Identiv o’quv maqsadlari:

• 
  Tanlanma kuzatish ma’lumotlarini bosh to‘plamga tarqatish.