Shartli belgilar
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Rabindranat Tagor.
Demokratik adabiyot 152 va adolatsizlikka qarshi norozilik, bosqinchilikka nafrat, kurash- chan xalqqa xayrxohlik bildiradi va haqoratlangan mehnatkash insonning fojiali hayoti va kurashini tasvirlaydi. Fransuz yozuvchisi Jyul Vern ilmiy-fantastik romanchilikning yirik vakili. Yozuvchi „Havo sharida besh hafta“, „Yer markaziga sayohat“, „Kapitan Grant bolalari“, „O‘n besh yoshli kapitan“ asarlarining qahramonlari — jasoratli, dovyurak, kurashchan kishilardir. Rus yozuvchisi L.N. Òolstoy umrining so‘nggi yillarida podsho Rossiyasining davlat, cherkov, iqtisodiy va ijtimoiy tartibotlarini, axloqsiz negizlarini tanqid qilishni davom ettirdi. A.P. Chexov „Uch opa-singil“, „Olchazor bog‘“ pyesalarida juda katta kuch bilan ijtimoiy masalalarni umumlashtirishga harakat qildi. Bu davrda yaponiyalik mashhur yozuvchi Roka Òokutomining „Kurosivo“, „Yashamagan yaxshi“, Naoe Kinositoning „Olovli ustun“ romanlari feodal qoldiqlarga qarshi, milliy qadriyatlarni asrashga, xorijning ma’naviy ta’siriga qarshi qaratilgan edi. Xitoy shoiri Xua Szunsyan o‘z she’rlarida xalqni bosqinchilarga qarshi kurashga chaqirdi. Òanqidiy romanlar kuchaydi. Li Baotszya „Bizning chinovniklar“, U Voyao „Yigirma yil ichida“, Lyu E. „Lao San sayohati“, Szen Pu „Qahrli dengizdagi gullar“ romanlari bilan mashhur bo‘ldi. Bu asarlarda mamlakat hayotidagi turli yovuzliklar, qarama-qarshiliklar, bosqinchilarning qilmishlari badiiy ifoda qilingan edi. Naturalizm adabiyotni badiiy yangilashda inqilob yasadi. O‘sha davr hayotini o‘tkir badiiy bo‘yoqlarda tasvirlagan bir guruh san’atkorlar o‘zlarini naturalistlar deb atadilar. Ularning yirik namoyandalaridan biri fransuz yozuvchisi Emil Zolya Fransiyadagi barcha sinflar va ijtimoiy guruhlarning mavqeyini, turmush tarzini va psixologiyasini ko‘r- satishni oldiga maqsad qilib qo‘ydi. Emil Zolyaning 20 jildlik „Ru- gon-Makkarlar“ asari Ikkinchi imperiya davridagi bir oilaning hayoti va ijtimoiy tarixiga bag‘ishlanadi. „Jerminal“ va „Òor-mor“ romanlari uning ijodining cho‘qqisi hisoblanadi. Italiyada naturalizm namoyandalaridan Luiji Kapuana va Jo- vanni Vegalarni ko‘rsatish mumkin. Ular o‘z asarlarida Janubiy Italiyadagi qashshoqlikni, unga qarshi kurashuvchilarni badiiy mahorat bilan aks ettirdilar. Amerika naturalistlaridan Stiven Kreyn Naturalizm 153 „Jasoratning qonli belgisi“, Frenk Norris „Girdob“ asarlarida juda katta ijtimoiy masalalarni ko‘tarib chiqdilar. Dekadentlik dastlab fransuz adabiyotida yaqqol namoyon bo‘l- gan. „La’nati shoirlar“ deb nom olgan P. Verlen, A. Relebo, S. Mallorme kabi shoirlar yetakchilik qilgan simvolizm oqimiga dekadentlik nihoyatda kuchli ta’sir etgan. Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|