Щязряти Айятуллащцл-Цзма

Ən gözəl  qanun təyin edən kimdir?

İndi görək, insanların ehtiyacı olan qanunları kim daha gözəl təyin edə bilər? Bu şərtlə 

ki, yuxarıda deyilən üç bəndin hamısına riayət olunsun. Bu məsələni daha yaxşı açıqlamaq 

üçün sadə bir misaldan istifadə edirik.

İnsan cəmiyyətini  uzun bir qatara,  qanunları  isə həmin qatarı idarə  edən lokomotivə 

bənzətmək  olar.  Qanun  bütün  yol  boyu  çəkilmiş  və  qatarın  məqsədini  təyin  edən  relsdir. 

Məlumdur ki, yaxşı dəmir yolu aşağıdakı xüsusiyyətlərə malik olmalıdır:

A)Qatarın keçəcəyi yollar qatarın bütün ağırlığını saxlaya bilməlidir.

B)İki  relsin  arasında  olan  məsafə  qatarın  təkərlərinin  məsafəsi  ilə  uyğun  gəlməlidir. 

Həmçinin, yol boyu tunellərin hündürlüyü qatarın hündürlüyünə münasib olmalıdır.

V)Qatarın əyləc sistemi yollardakı eniş-yoxuşun öhdəsindən gələ bilmədir.

Q)Yollarda  baş  verə  bilən  hadisələr  dəqiq  hesablanıb  ehtimal  edilməlidir  ki,  qatar 

bütün məsafəni salamat gedə bilsin.

Bu misalı nəzərə alaraq insan cəmiyyətinə qayıdırıq. İnsanlar üçün qanun təyin etmək 

istəyən şəxs aşağıdakı  xüsusiyyətlərə malik olmalıdır:

A)Müxtəlif insanları yaxşı tanımalı, onların bütün istək, meyl və ehtiyaclarından agah 

olmalıdır.

B)İnsanlarda olan bütün dəyər və istedadları nəzərə alaraq onların çiçəklənməsi üçün 

qanun  təyin etməlidir.

V)  Cəmiyyətdə  baş  verən  hadisələri,  eləcə  də  onlara  qarşı  göstərilə  biləcək 

müqavimətləri qabaqcadan bilməlidir.

Q)Cəmiyyətdən heç bir şəxsi mənafe güdməməli və qanun təyin edən zaman özünün və 

ya yaxın adamlarının xeyrini düşünməməlidir.

D)Gələcəkdə həyata keçəcək inkişaf və geriləmələrdən xəbərdar olmalıdır.

E)Son dərəcə səhvsiz, nöqsansız və eybsiz olmalıdır.

J)Nəhayət,  qanun  təyin  edən  şəxs  cəmiyyətdəki  qüvvələrin  heç  birinin  təsiri  altında 

olmamalı,  heç  kimdən  qorxmamalı,  eyni  zamanda  bütün  insanlara  qarşı  mehriban  və 

ürəyiyanan olmalıdır.