21. Təsvir üsulu ilə verilən Oğuznamə mətnləri Oğuznamə mətnləri “Təsvir üsulu ilə yaranmış müəllif mətnləri”, “Şifahi ifadan yazıya alınmış mətnlər”, “Tərtib üsulu ilə yaranmış mətnlər” və “Epik ədəbiyyat” şəklində təsnif olunur.
Təsvir üsulu ilə yaranmış müəllif mətnləri oğuznamələrin təsviri və ya məzmununun verilməsi üsulu ilə ortaya çıxmışdır. Onlar aşağıdakılardan ibarətdir:
Oğuz tarixi haqqında Rəşidəddin və Əbülqazi mətni; Basatın Təpəgözü öldürməsi haqqında Dəvadəri mətni; Qazan xanın Dağıstan tatarları üzərinə yürüşü haqqında A.Oleari mətni; Bökdiz Əmən ailəsi ilə Yetim Kozan ailəsi arasında qan düşmənçiliyi haqqında Hafiz Dərviş Əli Cəngi mətni; Oğuznamə əsasında yazılmış Bayburtlu Osman mətni.
Bu mətnlərin hər biri oğuznamələr əsasında təsvir üsulu ilə məlum müəlliflər tərəfindən yazılmışdır.
22. Şifahi ifadan yazıya alınmış Oğuznamə mətnləri Şifahi ifadan yazıya alınmış mətnlər Oğuznamənin şifahi ənənədəki halını ifadə edir. Onların sayı üçdür. Topqapı Oğuznaməsi adlanan mətn Yazıçıoğlu Əlinin “Tarixi-Ali-Səlcuq” əsərinin başına sonradan şikəstə qırması ilə yazılmış üç səhifəlik Oğuznamə parçasıdır. Mətn Oğuz elinin, bəylərinin şərəfinə söylənən öygülərdən, eləcə də Qazan bəyin dili ilə deyilən soylamalardan ibarətdir. “Hazihi-r-risaləti-min kəlimatı Oğuznamə əl-məşhur bi-Atalar sözü” adı daşıyan əlyazma Berlin Kral Kitabxanasında saxlanır. Alman alimi F.Dits əlyazmanı üzə çıxarmış və bir neçə min atalar sözündən ibarət əlyazmadan dörd yüzünü çap etdirmişdir. F.Ditsin alman dilinə tərcüməsi ilə yanaşı çap etdirdiyi nümunələrin bir hissəsini O.Ş.Gökyay öz kitabına salmışdır. Əlyazma bu günə qədər çap olunmamışdır. Mətn, əsas etibarilə, didaktik məzmunlu oğuznamələrdən ibarətdir.
Birbaşa şifahi ifadan yazıya alınmış ən böyük mətn “Kitabi-Dədə Qorqud ala lisani-taifeyi-oğuzan” adı verilən əlyazmasıdır. Mətnin iki nüsxəsi mövcuddur. Bu mətnlər saxlandığı kitabxanaların yerləşdiyi şəhərlərin adı ilə Drezden və Vatikan nüsxələri adlanır. Drezden nüsxəsi bir “müqəddimə” və on iki oğuznamədən, Vatikan nüsxəsi isə altı oğuznamədən ibarətdir. Vatikan nüsxəsindəki oğuznamələr Drezden nüsxəsində də mövcuddur. Ancaq bir çox xüsusiyyətləri ilə Drezden nüsxəsindən seçilir.
