So’z boshi

O’z-o’zini tekshirish uchun savollar:

1. 
   Eng qadimgi tayyorlangan deb hisoblanadigan yodgorlik taxminan eramizdan oldingi qaysi davrga to’g'ri keladi?
   
2. 
   Qadimgi Xitoy jamiyatida “Syao szan” nimani anglatgan?
   
3. 
   Qadimgi Yunonistondagi maxsus maktablarda qaysi sport turlari bo’yicha tayyorgarliklar olib borilgan?
   
4. 
   Qadimgi Yunonistondagi kurash texnikasi va uning rivojlanishi to’g’risida
   

tasvirlar nimalarda ifoda etilgsn?

5. 
   Qadimgi Yunonistonda taniqli arboblardan kimlami bilasiz?
   
6. 
   Yevropada XI-XV asrlardagi kurash turlarining rivojlanishi qanday bo’lgan?
   
7. 
   Kurash turlariniiig Fransiyadagi rivojlanishi qanday amalga oshirilgan?
   
8. 
   Yunon-rum kurashi, fransuz kurashi va klassik kurash turlarining bir-biridan qanday farqi bor?
   

Tavsiya etiladigan adabiyotlar:
1.Белов В.С. Строки из истории греко-римской борьбьь Новоеибирск: Заринек, 1999.
2.Игуменов В.М., Подливаев Б.А. Спортивная борьба. Учебник для етудентов и учашихся. М.. Просвевдение, 1993.
3.Керимов Ф.А. Спорт кураши назарияси ва усулиёти. Т., 2001. Керимов Ф.А, Спорт кураши назарияси ва усулиёти. 1.. 2005. Kerimov Ғ.А. Sport kurashi nazariyasi va usuliyoti. T„ 2009.


TEXNIK TAYYORGARLIK
Kurashchilar trenirovka jarayonida texnik tayyorgarlik
Kurashning tcxnik tayyorgarligi sportchi tomonidan yuqori sport natijalariga erishishni ta’minlovchi harakatlar tizimini egallaganlikdarajasi bilan tavsiflanadi. Kurashchining umumiy va maxsus texnik tayyorgarligi ajratiladi. Umumiy texnik tayyorgarlik yordamchi sport turlaridagi har xil harakat makikalari hamda ko’nikmalarini egallashga, maxsus texnik tayyorgarlik sport kurashida texnik mahoratga erishishga qaratilgan.
Sport kurashida lexnik tavyorgarlik bir qator muiakkab vazifalarni hal etishga
yo’naltirilgan:

• 
  maksiinal kuchlanishdan foydalanish samaradorligini oshirish;
  
• 
  ish kuchlanishini tejash;
  
• 
  musobaqa faoliyatini o’zgaruvchan holat sharoitlarida harakatlanish tezligi, aniqligini oshirish.
  

Sport texnikasini takomillashtirish kurashchilarning ko’p yillik tayyorgarligi davoinida amalga oshiriladi va u tanlangan kurash turidi texnik mahoratni oshirishga qaratiladi.
Texnik mahorat deganda keskin sport kurashi sharoitlarida eng oqilona harakat texnikasini mukammal egallash tushuniladi.
Texnik inahoratni takomiHashtirishning uchta bosqichi ajratiladi:

1. 
   Izlanish.
   
2. 
   Barqarorlashtirish.
   
3. 
   Moslashishni takomillashtirish.
   

Birinchi bosqichda texnik tayyorgarlik musobaqa harakatlarining yangi texnikasini shakllantirishga. uni amaliyotda egallash shart-sharoitlarini yaxshilashga, musobaqa harakatlari tizimiga kiruvchi ayrim harakatlarni o’rganishga (yoki qayta o’rganishga) qaratilgan.
Ikkinchi bosqichda texnik tayyorgarlik musobaqa harakatlarining butun malakalarini chuqur ozlashtnish va mustahkamlashga qaratilgan.
Uchinchi bosqichda texnik tayyorgiirlik shakllangan malakallanii takoniillashtirish. ulaming asosiy musobaqalar sharoitlariga mos holda maqsadga muvofiq variantliligi, barqarorligi, ishonchliligi chegaralarini kengaytirishga qaratilgan. Har bir texnik tayyorgarlik bosqichining asosiy vazifalari quyidagiiardan iborat:

1. 
   Kurash texnikasi asosici tashkil etadigan harakat malakalarining yuqori barqarorligi hamda oqilona variativligiga erishish, musobaqa sharoitlarida ulaming samaradorligini oshirish.
   
2. 
   Harakat malakalarini qisman qavta qurish, musobaqa faoliyati talablajini hisobga olgan holda usullaming ayrim qismlarini takomiilashtirish.
   

Birinchi vazifani hal etish uchun tashqi vaziyatni murakkablashtirish uslubi, organizmning turli holatlarida mashqlami bajarish uslubi qo’llaniladi. Ikkinchi vazifani hal etish uchun texnik harakatlami bajarish sharoitlarini yengillashtirish uslubi, birga ta'sir ko’rsatish uslubi qo’llaniladi.
Texnik usullami bajarishia tashqi vaziyatni murakkablashtirish uslubi quyidagi bir qator usullarda amalga oshiriladi:

1. 
   Shartli raqib qarshiligining uslubiy usuli sportchiga texnik harakatni bajarish tuzilmasi va maromini takomillashtirishga. barqarorlik va natijalilikka tezroq erishishga yordam beradi.
   
2. 
   Qiyin dastlabki holatkir va tayyorgarlik harakatlarining uslubiy usuli. Masalan, egilib tashlashni takomillashtirshda ushlab olish joyi va kurashchilar o’rtasidagi masotani
   

o’zgartirish lozim.

3. 
   Usullami bajarish uchun joyni cheklash uslubi malakani takomil-lashtirishda mo’ljallangan shartlarini murakablashtirishga yordain beradi. Kurashda kichraytirilgan
   

o’lchamdagi gilamlar qo’llaniladi.
Texnik harakatlaming bajarilishini qiyinlashtiruvchi sportchi organizmi-ning turli holatlarida mashklami bajarish uslubi ham turli xildagi usullarda amalga oshiriladi.
Harakatai ancha toliqqan holda bajarishning uslubiy usuli. Bu holda katta hajm va shiddatdagi jismoniy nagruzkadan keyin sportchiga texnikani rivojlantirishga qaratilgan mashqlar taklif qilinadi.
Nazorat o’quv-trenirovka bellashuvlari o’tkazilgandan so’ng katta emotsional zo'riqish holatida harakatriami bajarishning uslubiy usuli.
Vaqti-vaqti bilan ko’rishni ta’qiqlash yoki cheklashishning uslubiy usuli harakatlanish malakasining retseptorli-analizatorli taikibiga tanlab ta'sir ko’rsatishga yordam beradi
Musobaqa vaziyatida ayrim usullar yoki harakat arni majburan bajarish usuli
malakani takomillashtirish jarayi>nida kurashchi faolligini rabatlantiradi. 0 quv-trenirovka bellashuvlarida kurashchi himoyaning texnik usullari, yoki aksincha, hujum usullariga ko’proq diqqatni to’plashga ko’rsatma oladi.
Texnik harakatlarni bajarish shartlarini yengillashtirish uslubi bir qator uslubiy
usullardan iborat:

1. 
   Harakat elementini ajratish uslubiy usuli. Masalan. yunon-rum kurashida - beldan yuqori qismdan ushlab olishni amalga oshirish.
   
2. 
   Mushak zo’riqishini pasaytirish uslubiy usuli kurashchiga harakatianish malakasidagi ayrim harakatlarga yanada aniq tuzatishlarni kiritishga yordam beradi. Texnik harakatlarni takomillashtirish ucliun kurashchiga ancha yengil vazn toifasidagi raqib tanlanadi.
   
3. 
   Tezkor axborot uslubiy usuli zarur harakat kengligi, maromi. sur’atini tez egallab olishga yordam beradi, bajariiadigan harakatni anglash jarayonini faollashtiradi.
   

Texnik harakat to’g’risidagi tezkor axborot uchun videokamera va videomagnitofondan foydalanish qulaydir.
Birga ta'sir ko’rsatish uslubi sport trenirovkasida o’zaro birgalikda jismoniy sifatlarni rivojlantirish va harakat malakalarini takomillashtirishgi asoslangan uslubiy usullar yordamida amalga oshiriladi. Bu holda usullarni takomil ashtirishda kurashchiga ancha og’ir vazn toifasidagi raqib tanlanadi.
Texnik harakatlarni amalga oshirishning umumiy asoslari
Yunon-rum kurasYii texmVasi —Ъм musobaqa i\o\da\anda. vuxsat etWadigem «s\it\ar, qarshi usullar va himoyalanishlar yiindisidir.