Sportda doping nazorati

Immun tizimiga taʼsiri
Steroidlarni immun tizimiga taʼsir ko‘rsatishi shubhasiz. Lekin bu borada 
aniq tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Sportchilarning subyektiv ko‘rsatmalariga va 
shifokorlarning kuzatishlariga ko‘ra, steroidlarni isteʼmol qilish davrida immunitet 
mustahkamlanib, shamollash va kasallanishlar nisbatan kam uchraydi yoki yengil 

---

43 
kechadi. Steroidlarning qabuli to‘xtaganida birinchi xaftalar mobaynida 
shamollash va grippli kasalliklarga moyillik oshadi, deb sportchilar taʼkidlashadi. 
Har xil sport turlaridagi doping
 
Barcha jismoniy faoliyat turlari o‘zining shiddati bo‘yicha o‘ta yuqori, 
yuqori, o‘rtacha va past shiddatlilarga bo‘linadi. Bu bo‘linish jismoniy tarbiya va 
sport bilan shug‘ullanuvchilarning turli darajasiga (ekstra-toifali sportchilar, 
xalqaro toifadagi sport ustalari, sport ustalari, razryadchilar, jismoniy tarbiya bilan 
shug‘ullanuvchilar va reabilitatsiya maqsadida davolovchi jismoniy tarbiya bilan 
shug‘ullanuvchilar) mutanosibdir. Tabiiyki, bularga qo‘yillgan talablar ham, ularni 
tayyorgarlik darajasi, oziqlanishi va farmakologik taʼminlanishi biri biridan butkul 
farqlanadi. Shu bilan birga, ularning barchasining imkoniyat chegaralari mavjud 
bo‘lib, inson jismoniy ishchanligini cheklab turadi. 
Shuni taʼkidlash joizki, mazkur ishchanlikni cheklab turuvchi omillar jismoniy 
faoliyat turiga bog‘liq bo‘lib, sport turlariga ko‘ra beshta asosiy guruhlarga 
bo‘linadi: 
1. Siklik sport turlari
– asosan chidamlilikni talab etuvchi sport turlari 
(yugurish, suzish, chang‘i poygasi, konkida yugurish sporti, eshkak eshish, 
velosiped sporti va b.), bu sport turlarida bitta xarakat ko‘p marotaba 
qaytaraveriladi, katta miqdorda quvvat sarflanadi, ishning o‘zi esa yuqori va o‘ta 
yuqori shiddat bilan bajariladi. Bu sport turlari metabolizmni, ixtisoslashgan 
oziqlanishni, ayniqsa marafon masofalarida quvvat manbaalari uglevodlardan 
(makroergik fosfatlar, glikogen, glyukoza) yog‘larga o‘tishida qo‘llab quvvatlab 
turilishini talab etadi.