Standartlashtirish va normalar. Pedagogik o‘lchovlarda shkalalarning asosiy turlari. Sinov o‘lchovlari natijalarini masshtablash

Test natijalari bilan bog'liq dalillar
Test muayyan maqsadlar uchun ishlab chiqiladi va boshqariladi. Testni qo‘llash muayyan oqibatlarga olib keladi, ya’ni test ta’lim jarayoni va jamiyatda ma’lum o‘zgarishlarni keltirib chiqaradi ozgarishlar ijobiy yoki salbiy bo'lishi mumkin.
1994-yildan boshlab O‘zbekistonda Oliy ta’lim muassasalariga abituriyentlarni saralashda test Testlari tizimi qo‘llanilib, ushbu test Testlarini shakllantirish, o‘tkazish, qayta ishlash va natijalarini e’lon qilish vakolati Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat test markaziga berildi. Test tizimini joriy etishdan ko‘zlangan maqsadlardan biri oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilishda subyektivizm va korruptsiyaga barham berish edi. Test tizimini joriy etish orqali bu maqsadga qay darajada erishildi?
Test tizimining joriy etilishi boshqa kutilmagan oqibatlarga olib keldimi? Test tizimini joriy etish oqibatlari ijobiy yoki salbiy bo'lganmi? Testni qo'llash oqibatlarini tahlil qilganda, bunday savollarga javob izlash kerak.
Masalan, ona tili va adabiyoti fanidan test topshirayotgan abituriyentlarning bilimi insho yoki og‘zaki savol-javob imtihonlari turlariga nisbatan xolisona baholanadi.
Bu kutilgan test natijasi va bu ijobiy natija. Shu bilan birga, ona tili va adabiyoti fanidan test topshirgan abituriyentlar o‘z ona tili qoidalarini, adabiyotlardan fakt va tafsilotlarni yod olishga e’tibor qaratdilar. Bu esa ularning og'zaki va yozma nutqiga, badiiy asarlarni tushunish va tahlil qilishga salbiy ta'sir ko'rsatdi. Bu testning kutilmagan va salbiy natijasidir.
Testning ta'siri bilan bog'liq dalillarni taqdim etish uchun test joriy etilgandan beri sodir bo'lgan o'zgarishlarni tahlil qilish va "Bu ta'sirlar mo'ljallanganmi yoki mo'ljallanmaganmi?" Degan savolni berish kerak. Bu ijobiy yoki salbiy edi? Bu savollarga javob berish kerak. Test haqiqiylik talablariga javob berishi uchun uning ko'zda tutilmagan, salbiy oqibatlarini iloji boricha kamaytirish kerak.
Shuni esda tutish kerakki, kuchli testlarning oqibatlari boshqa testlarga qaraganda kuchliroqdir.