Strategik menejment

Avlodiy marketing.
Marketingchilar xar bir avlod uchun aloxida maxsulot va 
marketing dasturlarini yaratishlari kerakmi? Ba’zi mutaxassislar marketingchilarni bir 
avlodni xisobdan chikarib tashlab boshka avlodga samarali muljallangan maxsulot 
eki xabarni yaratganda xusher bulishlarini ogoxlantirishmokda. Boshkalari xar bir 
avlod un yilliklarni va kup ijtimoiy-iktisodiy darajalarni kamrab olishlarini 
ta’kidlashmokda. Masalan, marketingchilar 
baby boomer
larni uchta kichik guruxga 
ajratishadi – etakchi-zamonaviy 
baby boomer
lar, uzak 
baby boomer
lar va oxir-
chekka 
baby boomer
lar – xar biri uzining e’tikodi va xulki bilan. SHunga uxshash, 
ular 
Millennial
larni usmirlar va esh kattalarga ajratishadi. 
SHunday kilib, marketingchilar xar bir gurux ichida yanada anikrok esh-maxsus 
segmentlarni yaratishlari lozim. YAna xam muximrogi shuki, insonlarni tugilgan 
kuni buyicha ta’riflash ularni xaet tarzi, xaet boskichi va ular sotib olaetgan 
maxsulotlarda umumiy kadriyatlarni izlashi buyicha segmentlashdan kamrok samara 
beradi. Bozorlarni segmentlashni boshka usullarini 7 Bobda muxokama kilamiz.
Uzgaruvchi amerika oilasi
12
 
An’anaviy oila er, xotin va bolalardan (ba’zan buva va buvilardan) tashkil 
topgan. Xamon, kachondir amerikacha ideal ikki farzandli, ikki avtomobilli shaxar 
atrofidagi oilalar uz jilosini yukotib bormokda. 
Bugungi kundagi Amerika Kushma SHtatlarida farzandli er-xotinlar 118 million 
oilalarning 20% ni tashkil kilib, bu kursatkich 1970 yilgidan ikki barobar kam. 
Turmush kurgan farzandsiz juftliklar - 29% ni va yagona ota-onalar 17% ni tashkil 
kilishadi. Tulik 34 % oila bulmagan xonadonlar – elgiz yashovchilar eki voyaga 
etgan xar xil eki bir jinsli juftlik bulib yashovchilar
15
. Kuprok kishilar ajrashmokda 
eki ajralmokda, turmush kurmaslikni eki kechrok turmush kurishni tanlashmokda eki 
bulmasa farzand kurish ishtiekida bulmay turmush kurishmokda. Marketingchilar 
tobora kuprok noan’anaviy oilalarni aloxida talablarini e’tiborga olishlari kerak 
chunki ularning soni an’anaviy oilalarga karaganda tobora tez usib bormokda. Xar bir 
gurux uziga xos extiejlarga va sotib olish odatlariga ega. 
Ishlaydigan aellar soni xam nixoyatda oshdi, AKSH ning ish kuchining 1950 
yillar oxiridagi 40% dan past kursatkichdan usdi va bugungi kunda 59% ni tashkil 
12
Philip Kotler., Gari Armstrong. “Prinsiples of marketing”2014.71 

---

77 
kilmokda. Turmush kurgan farzandli oilalar orasida 65% i ikki daromad manbali 
oilalar; fakat er ishlaydiganlari 28%. Bu orada, kuprok erkaklar uyda farzandlari bilan 
kolib uy yumushlari bilan band bulishmokda ularning aellari ishga borgan paytda. 
AQSHda Farzandli oilalarning 4%da otalar doimo uyda bulishadi
16
. 
Ishchi kuchidagi kuplab aellar tufayli bolalarga kundizgi payt karash biznesi 
vujudga keldi va kareraga muljallangan aellar kiyimi, yarimfabrikatlar, moliyaviy 
xizmatlar va vakt tejovchi xizmatlar iste’moli oshdi. Royal Carribean vakti kam 
ishlaydigan onalarga muljallangan byudjet tejamli rejalashtirilishi kulay va oilani 
xayratdv koldiradigan ta’til taklif kilmokda. Royal Carribean xisobiga kura, ta’tillar 
birgalikdagi karor bulsada, saexatlarning 80% aellar – ishlash eki ishlamasligiga 
karamasdan vakti etishmaydigan onalar - tomonidan rejalashtiriladi va bron kilinadi. 
«Oilangiz bizning kemamizga chikkanida siz uzingizni kaxramonday sezishingizga 
ishonch xosil kilmokchimiz, bu ular uchun juda katta tajriba buladi», deydi Royal 
Carribean katta marketingchisi, «va siz, xammasini rejalashtirgan va tashkillashtirgan 
onajon, ta’tildan zavk olasiz
17
».