Строительные нормы и правила

7.131. Havakəmərlərinin ayrı-ayrı qolları üzrə təzyiq itkilərinin uyğunsuzluğu 10 %-dən çox 
olmamalıdır. 
8. Yanğın zamanı tüstü əleyhinə mühafizə 
8.1. Otaqlardan birində baş vermiş yanğının başlanğıc mərhələsində binanın otaqlarından 
adamların təxliyyəsinin təmin edilməsi üçün, yanğın zamanı tüstünün xaric edilməsi məqsədilə tüstü 
əleyhinə qəza ventilyasiyası (bundan sonra – tüstü əleyhinə ventilyasiya) layihələndirilməlidir. 
8.2. Aşağıdakı yerlərdən tüstünün xaric edilməsi nəzərdə tutulmalıdır: 
a) СНиП 2.08.01, СНиП 2.08.02 və СНиП 2.09.04-ün tələblərinə müvafiq olaraq yaşayış, 
ictimai və inzibati-məişət binalarının dəhlizlərindən və ya hollarından; 
b) hündürlüyü 26,5 m-dən yüksək olan istehsalat, ictimai və inzibati-məişət binalarının 
dəhlizlərindən; 
c) xarici qoruyucu konstruksiyalarında təbii işıqlandırma üçün işıqlanma boşluqları olmayan 
(bundan sonra – təbii işıqlanmasız) iki və daha çox mərtəbəsi olan A, Б və В kateqoriyalı istehsalat 
binalarının uzunluğu 15 m-dən çox olan dəhlizlərindən; 
ç) daimi iş yerlərinə malik, təbii işıqlandırılması olan və ya olmayan A, Б və ya В kateqoriyalı, 
odadavamlılıq dərəcəsi IVa olan binalarda isə Г və ya Д kateqoriyalı hər bir istehsalat və ya anbar 
otağından, əgər pəncərələrinin yuxarısında (döşəmədən xəfəngin altına qədər 2,2 m və daha yüksək 
səviyyədə olan) xəfənglərin və fənərlərdəki boşluqların (hər iki halda yanğın vaxtı tüstünün xaric 
edilməsi üçün kifayət qədər sahəsi olan) mexanikləşdirilmiş şəkildə açılması nəzərdə tutularsa;
d) təbii işıqlanması olmayan: 
- adamların kütləvi şəkildə olması üçün nəzərdə tutulmuş hər bir ictimai və ya inzibati-məişət 
otaqlarından; 
- yanar materialların saxlanılması və istifadə edilməsi üçün sahəsi 55 m
2
və daha çox olan daimi 
iş yerli sahələrdən; 
- sahəsi 200 m
2
və daha çox olan qarderob otaqlarından. 
Sahəsi 200 m
2
və daha az olan B kateqoriyalı istehsalat otaqlarından tüstünün ona bitişik olan 
dəhlizdən xaric edilməsinin layihələndirilməsinə yol verilir. 
Bu bəndin tələbləri aşağıdakılara şamil edilmir: 
a) bənd 8.8-ə uyğun olaraq tüstü ilə dolma vaxtı adamları təhlükəsiz təxliyyə edilmə vaxtından 
çox olan otaqlara (A və Б kateqoriyalı otaqlardan başqa); 
b) A və ya
Б kateqoriyalı otaqlardan başqa, su və ya köpüklə avtomatik yanğınsöndürmə 
qurğuları ilə təchiz edilmiş, sahəsi 200 m
2
-dən az olan otaqlara; 
c) avtomatik qazla yanğınsöndürmə qurğuları ilə təchiz edilmiş otaqlara; 
ç) əlavə 18-də göstərilmiş laboratoriyalara; 
d) dəhlizlərə və hollara qapıları olan bütün otaqlardan tüstünün bilavasitə xaric edilməsi 
layihələndirildikdə, bu dəhlizlərə və hollara. 
Qeyd. İçərisindən tüstünün xaric edilməsi nəzərdə tutulmuş əsas otağın daxilində, hər birinin sahəsi 50 
m
2
 və az olan otaqlar olduqda, tüstünün sərfi bu otaqların sahələrinin cəmi nəzərə alınmaqla hesablandıqda, 
onlardan tüstünün ayrıca xaric edilməsi nəzərdə tutulmaya bilər. 
8.3. Dəhlizdən və ya holdan xaric edilən tüstünün kq/saatla sərfi, dəhliz olmadıqda tüstünün 
xüsusi çəkisi 6 N/m
3
, temperaturu 300C qəbul edilməklə və havanın dəhlizə pilləkən qəfəsinə və ya 
bayıra açılan qapılardan daxil olması nəzərə alınmaqla, hesablama ilə və ya əlavə 22-yə görə 

---

37 
müəyyən edilməlidir. 
İkilaylı qapılar üçün hesablamada böyük ölçülü layın açılması nəzərdə tutulmalıdır. 
8.4. Dəhlizlər və hollardan tüstünün xaric edilməsi mexaniki olmaqla, ayrıca sistemlərlə 
layihələndirilməlidir. Tüstünün sərfi müəyyən edilərkən aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır: 
a) polad lövhədən hazırlanmış tüstü şaxtalarının, kanal və havakəmərlərinin kipsizliklərindən 
havanın sorulması bənd 7.115-ə müvafiq, digər materiallardan hazırlandıqda isə hesablama ilə və ya 
bənd 7.115-ə müvafiq; 
b) istehsalçı zavodların məlumatları üzrə bağlı tüstü klapanlarının kipsizliklərindən G
h
havanın 
sorulması, lakin aşağıdakı düsturla alınan nəticədən yuxarı olmamaqla, kq/saat:


5
,
0
3
,
40