Struktura
Arzon baholi inventarlar va o'lchov-nazorat asboblarini sotib olish
Yüklə 1,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jami
- Organilgan ishning xarajat smetasi.
- Bajarilgan ishning iqtisodiy samaradorligi
- VI BOB. HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI
- Kompyuterdagi zararli va xavfli omillardan elektromagnit maydon va ularning ta’sirini kamaytirish chora tadbirlari
- XK tomonidan yuzaga keladigan EMMning vaqtinchalik yо‘l qо‘yilgan darajasi (VYQD)
|
Arzon baholi inventarlar va o'lchov-nazorat asboblarini sotib olish
Asosiy fondlar qiymati № Asosiy fondlar qiymati
Soni Donasining qiymati Umumiy qiymati 1 Laboratoriya 1 3 500
000,00 3 500 000,00 2 O'lchov
asboblari 1 1 500 000,00 1 500 000,00 3
4
Jami
тa'mirlash xarati 12 % AF
qiymatidan 600 000,00 Amortizatsiya 20 % AF qiymatidan 1 000 000,00 № Materiallar nomi Soni
Donasinig bahosi
QQS 20%, so'm
Qiymati, QQS bilan
Umumiy qiymati,QQS bilan 1
1 4 500 000,00 900 000,00 5 400 000,00 5 400 000,00 2 Printer 1 450 000,00 90 000,00 540 000,00 540 000,00 3 Skaner 1 450 000,00 90 000,00 540 000,00 540 000,00 4
5
6
7
8
Jami
6 480 000,00 48
Ish xaqi fondi
№ Lovozimi Miqdori Yildagi is kuni Kunlik ish xaqi Yillik ish xaqi 1
1 10
72000 720 000
2 Laborant 1 5
240 000 3 Talaba 1 10
40 000 400 000
4
5
6
7
Jami
1 360 000 8 Asosiy is xaqi Ischilar sonidan 40% 544 000,00 9 Qo'shimcha ish xaqi Asosiy is xaqidan 10 % 54 400,00 10 Ish xaqi fondi Asosiy is xaqi va Qo'shimcha ish xaqidan
1 958 400,00 11
Ijtimoiy sug'urtaga xarajatlar 25 % Asosiy Ish fondi 489 600,00 12
Transport xarajatlari 20 % Asosiy Ish fond 108 800,00
49
№ xarajatlar qiymati 1.
Elektroenergiya(W)
1.1. Kvt. O'rnatilgan quvvati 0,5 1.2. (Т), Ish vaqti 176 1.3. 1 kvt (S), s'om. Elektro energiya qiymati 199 jami xarajatlar 17512 2.
yillik ish vaqti
2.1. oylar 12 2.2. oydagi ish kunlar 22 2.3. ish kuni 8 yillik ish kuni fondi 2112 3.
davr xarajati
4. soat qiymati 4.1. amortizatsiy 442000 4.2. qo'shimcha xarajat 15000 4.3. Joriy tamirlash 265200 soat qiymati 342 5.
soat qiymati 5.1. soat qiymati xisobi 342 5.2. soatdagi xarajatlar 6 Asosiy ish xaqi fondi 1 360 000,00 7 sug'urta 489 600,00 8 Amortizatsiya 1 000 000,00 9 maxsulot ishlab chiqarish xarajatlari 3 017 112,00 50
№ Xarajatlarning nomi
1 Bajarilgan ishning qiymati
so'm 3 017 112,00 2 Ishlab chiqarish xarajatlar so'm 15000
3 ishlab
chiqarish tannarxi so'm 201,14
4 Э.samaradorlik so'm 261,48
5 Э. iqtisodiy samaradorlik so'm
60,34 6 Э. iqtisodiy samaradorlik % 23,07692308
51
№ Ko'rsatkich o'lchov birligi qiymati 1 OF so'm
4 422 000,00 2 Min
so'm
6 510 000,00 3 Investitsia so'm
Rentabellik
Ko'rsatkich o'lchov birligi qiymati 1 Bajarilgan ishning qiymati so'm
3 017 112
2 Investitsia
so'm 10 932 000
so'm
3 620 534 3 Iqtisodiy samara so'm
603 422
4 Qoplanish muddati oy 3
5 Rentabillik % 5,5
52
Bitiruv ishining bu qismida ishlash jarayonida hayot faoliyatining xavfsizligini ta’minlash chora-tadbirlari kurib chiqiladi. Hayot faoliyati deb insonni har kungi faoliyati, dam olishi, yashash tarziga aytiladi. Insonlarni texnosferadagi faoliyatining xavfsizligini asoslarini о‘rganishga kirishishni avvalo tirik mavjudotlarning о‘zaro va atrof-muhit bilan bir-biriga munosabati tо‘g‘risidagi umumiy bilimlarda HFXni о‘rnini bilishdan boshlash kerak. Tirik va tirik bо‘lmagan materiyadagi о‘zaro biologik munosabatlar, fizik va kimyoviy jarayonlarga о‘z о‘rnini bо‘shata boshladi, jamiyatda tabiatni va insonlarni texnosferaning negativ faktorlaridan muxofazalash talabi yuzaga keldi. Jamiyatda va tabiatda yuzaga kelgan kо‘pgina negativ faktorlarning avvalam bosh sababi insonlarni anropogen faoliyati bо‘lib, xozirgi paytda ushbu muammolarni yechish uchun insoniyat texnosferani mukammallashtirib, odamlarga va tabiatga salbiy ta’sirini yо‘l qо‘yilgan darajagacha pasaytirish hisoblanadi. HFXning fan sifatidagi asosiy maqsadi- insonlarni texnosferadagi negativ antropogen va tabiiy ta’sirlardan himoyalash hamda hayot faoliyati uchun (qulay) komfort sharoitlar yaratishdan iborat. Yashash siklida inson va atrof-muhit doimo harakatdagi «inson-yashash muhiti» tizimini hosil qiladi. Kompyuterdagi zararli va xavfli omillardan elektromagnit maydon va
foydalanish paytida yuzaga keladigan elektromagnit maydonlarining (EMM) bevosita ta’siriga alohida axamiyat berilishi darkor, chunki ular terida toshmalar paydo bulishiga, kо‘z qorachig‘ini xiralashishiga, xomiladorlikning yomon 53
kechishiga va sog‘lig‘iga jiddiy zarar keltiradigan boshqa о‘zgarishlarga sababchi bо‘lishi mumkin. Videoterminallar rentgen, ultrabinafsha (UB), kо‘rinadigan spektrdagi, infraqizil (IK,), radiochastotadagi, juda past, sanoat chastotadagi elektromagnit nurlanishning manbaidir. Bundan tashqari ular aeron oqimlarni va elektrostatik maydonni yuzaga keltiradi. EMM manbai bо‘lib kuchli transformatorlar (50 Gs), displeylarda 15-53 kGs chastotada ishlovchi elektron-nurli trubkaning (ENT) gorizontal og‘uvchi nurlar tizimi, ENTning modulyatsiya bloki - 50-81 Gs, monitor ekrani va UB nurlanish), yuqori voltli kenotronlar va kineskoplar (rentgen nurlanishi) hisoblanadi. Yuqori voltli qurilmalar (10- 15 kV ortiq) kineskopning ichki yuzasida elektron nurni tormozlanishi tufayli paydo bо‘ladigan va odatda ekrandan tashqariga chiqadigan yengil
rentgen nurlanishini yuzaga keltirsada, ekrandan va displeyning boshqa yuzasidan 5 sm masofada tarqalayotgan nurlar quvvatining ekspozitsion miqdori о‘rnatilgan miqdordan, ya’ni 100 mkR/sdan, bir necha marta kichikdir. Shuni ham qayd etish darkorki, kompyuterlarning xavfsizligi bо‘yicha butun dunyoda mavqega ega Stokgolmdagi radiatson himoya Milliy instituti monitorning rentgen nurlanishi darajasining yetarlicha keskin standartini belgiladi, uning ta’kidlashicha, ushbu rentgen nurlanishi darajasi shunchalik kichik bо‘lishi kerakki, о‘lchashlar bilan ularni qayd kilishni iloji bо‘lmasin. Ekrandan 20-30 sm masofada uskunalar xaqiqatda ham xech nimani qayd kilishmaydi. Ekranning havo rang lyumenofori ENT tezlashgan elektronlari bilan birgalikda ultrabinafsha nurlanish manbai bо‘lib hisoblanadi. Uning ta’siri kompyuterda uzoq ishlaganda yoki kо‘z tо‘rpardasining kasallanganida namoyon bо‘ladi. Real sharoitda UB nurlanish о‘rnatilgan darajadan bir necha barobar kamdir, chunki oddiy displey ekranining trubkasi uchun ishlatiladigan shisha ultrabinafsha nurlar uchun yetarlicha himoya vositasi bо‘lib, deyarli nurlanishni о‘tkazmaydi. Buyuk Britaniyadagi 200 dan ortiq videoterminallari bor 60 ta firmadagi tekshiruvlar ultrabinafsha nurlanish intensivligi 10-100 mVt/m 2 , infraqizil 54
nurlanish tо‘lqinining uzunligi esa 700-1050 nm - 50 mVT/m 2 ni tashkil etishini kо‘rsatdi. Bu darajalar ruxsat etilgan kо‘rsatkichdan ancha kamdir. EMMning eng kuchli ta’siri ekrandan 30 sm masofagacha bо‘ladi, lekin nurlanishning nafaqat ekrandan, balki VDT yuzasining yon va opqa tomoni (manbai -chiziqli transformator)da intensivligi kam emas. Bu xolatga displey sinflarni va boshqa kompyuterlar soni kо‘p ish joylarini tashkil etishda e’tibor berish zarurdir. EMM ta’siri katarakta va glaukomani rivojlanishiga, xomiladorlik paytida noxush xollarni vujudga kelishiga, amalgama asosida og‘iz bо‘shlig‘ida simob paydo bо‘lib, tish plombalarini yemirishiga sababchi bо‘lishi ta’kidlanadi. Xozirgi paytda kо‘pgina izlanuvchilar shu davrgacha zararsiz deb hisoblangan past chastotali EMMning biologik ta’siriga e’tiborni tortayapti. Past chastotali EMMning chastotalar diapazoni ionlashgan nurlanishdan, xususan rengen nurlanishidan deyarli 20 darajaga past. Ionlashmagan nurlanishni organizmga ta’siri, agar issiqlik effektini yuzaga keltirmasa, zararsiz deb hisoblangan edi, lekin rentgen nurlaridan farqli elektromagnit tо‘lqinlari g‘aroyib xususiyatga, ya’ni nurlanish intensivligi kamayishi bilan ularning ta’siri kamayishi shart emasligi aniqlandi. Ma’lum EMM chamasi organizm kataklariga faqat nurlanish kichik intensivligida yoki konkret chastotalardagina, ya’ni «shaffof oynachalar»da ta’sir etadi. Kompyuter terminallarining nur tarqatish muammosi ilk bor 1977 yil AQShning mehnatni muxofaza qilish va kasalliklarni oldini olish Midliy institut xodimlari EMM, xususan ishchi chastotadagisi tirik organizmga manfiy ta’sir etishini aniqaganliklaridan sо‘ng paydo bо‘ldi. Faqat shu maydonlargina kataklardagi biologik siljishni (xattoki DNK sintezini buzishgacha) yuzaga keltirishga qodirdir. Ma’lumotlarning guvohlik berishicha, kuchsiz EMM allergiya va boshqa buzulishlarni, shо‘ jumladan, kungil aynashni, charchashni, bosh og‘rig‘ini yuzaga keltiradi. Har qanday elektromagnit maydoni organizm kataklaridagi natriy va 55
kalsiyni harakatlanishiga ta’sir etuvchi rezonans effektini yuzaga keltirishga qodirdir. Qat’iy xavf birinchi navbatda past chastotali magnit maydonlardan, avvalambor sanoat chastotadagisidan kelib chiqadi. Bir qator izlanishlar tasdiqlashicha, kompyuter yaqin-atrofidagi 30- 50 sm radiusda 50 Gs chastotali magnit maydoni xatto 0,2- 0,3 A/m intensivlikda ham yomon sifatli xususan qon va miya, kasalliklarni paydo bо‘lishiga sababchi bо‘lishi mumkin. XK operatorida miya shishi boshqa kasbdagilardan kо‘ppoq kuzatiladi. Ta’kidlanadiki, kichik intensivlikdagi EMM limfotsitlarining shish mavjud katakchalarni о‘ldirish qobiliyatiga salbiy ta’sir kо‘rsatadi, buning natijasida organizmning umumiy immun statusi kamayadi. Bunday maydonlar immun tizimni yuqotib, shishlarni, shu jumladan yomon sifatlilarini paydo bо‘lishiga olib kelishi mumkinligini bildiradi. Juda kichik chastotadagi pulslanuvchi nurlanishlar oq
q
katakchalariga tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri negativ ta’sir kо‘rsatadi. Butundunyo sog‘liqni saqlash tashkiloti (BSST) 1989 yildayoq kichik chastotadagi maydonlarning nafaqat rak kasalligining, balki yana quyidagi kasalliklarni paydo bо‘lishiga sababchi bо‘lishini ham ta’kidladi:
sebboroid ekzema, pushti temiratki va boshqa)
katakchalardagi qonning metabolizmiga va biokimyoviy reaksiyasiga ta’siri natijasida operatorda stress simptomlari paydo bо‘ladi,
xollari ikki barobar ortadi,
reproduktiv funksiyani buzilish extimoli bо‘ladi. BSST
ekispertlarining ta’kidlashicha, elektrostatik maydon
foydalanuvchilarga ham salbiy ta’sir о‘tkazadi, xususan kо‘z gavxarining xiralashishiga, glaukoma bilan kasallanish chastotasini ortishiga, past voltli razryadlar esa katakchalarni bо‘lib tashlashga va о‘zgartirishga qodirdir. Xaqiqatdan, о‘zidan elektron «zambarak»ni namoyish qiluvchi displeyning elektron-nurli trubkasi ekranning tashqi tarafida musbat zaryadlangan zarrachalarni
56
tо‘planishiga yordam beradi. Agar havodagi manfiy ionlar musbatlisidan bir necha barobar ortiq bо‘lsa, inson о‘zini yaxshi xis etadi, lekin monitor ekrani yaqinida musbat ionlarning ortiqchalari yig‘iladi. havoda mavjud mikrozarrachalar (chang, tamaki tutuni va b) ushbu ionlar yordamida haydaladi va monitor oldida о‘tirgan foydalanuvchining yuziga, kо‘ziga о‘tiradi. Bunday «bombardimon» natijasida operatorda bosh og‘rig‘i, uyqusizlik, kо‘z charchashi, yuzlarda toshmalar hosil bо‘lish extimoli oshadi, allergik va asmatik kо‘rinishlar paydo bо‘ladi. Buyuk Britaniyada, Kanadada, AQShda, Norvegiyada, Yaponiyada displeyda ishlovchilarda yuzi, gardonida, kо‘kragining yuqori qismidagi teri qoplamalarining buzulganligi, terining qizarishi va zо‘riqishi qayd qilingan. Inson bir necha kun displeyga yaqinlashmaganidayoq allergik reaksiya yuqolgan. Bundan tashqari, manfiy ionlarsiz atmosferada uzoq vaqt qolib ketish operatorning asab tizimiga, ruxiy azoblanish xolatiga ta’sir qiladi, metabolizmga ta’sir qilishi natijasida katakchalardagi
q OH darajasining biokimyoviy reaksiyasini о‘zgarishiga olib keladi, bu esa о‘z navbatida boshqalardan kо‘ra bunday sharoitda ishlaydiganlarda uchrash extimoli kо‘proq leykemiya kasalligining vujudga kelishiga sababchi bо‘lishi mumkin. Avval ta’kidlanganidek, EMM xomiladorlik paytida ayol organizmiga ta’siri alohida xavf tug‘diradi. Bir haftada 20 soat ish vaqtini displey ekrani oldida о‘tkazadiganlarda xomilani chala tug‘ish extimoli shuncha vaqtda displeysiz ish bajaradiganlarnikidan 60 % ga baland ekan. AQShda, Shvetsiyada, Yaponiyada olib borilgan izlanishlar kompyuterda ishlaydigan xomiladorlarning 30 %da xomiladorlikning qiyin kechishi, 20 % ga yaqinida esa bolani chala tug‘ish xolati qayd etilgan. AQSH xavo yullari Birlashgan markazining ma’lumotlariga kо‘ra, kompyuterda ishlaydigan 48 xomilador operatorning 15(!) tasiga yaqinida xomilasi chala tug‘ilgan, 2 tasi vaqtidan oldin tug‘gan, ikkitasida esa bola tug‘ma mayib- majrux bо‘lgan. Kanadalik izlanuvchilar bir xaftada tо‘rt soatdan ortiq ishlaydigan ayollarda xomiladorlikni yaxshi kechishi kamayishini, 15 soatdan ortiq ishlaydiganlarda esa xomilani chala tug‘ish xolati 10% ni tashkil etishini kо‘rsatdilar. Shvetsiyalik 57
olimlar XK operatorlarida tug‘ma kasalliklar bilan tug‘ish xolati boshqa ayollarga nisbatan 2,5 marta ortganligini qayd etdilar Izlanishlar yana shuni kо‘rsatdiki, nurlangan hayvonlarda embrionni chala tug‘ish va о‘lish xolatlarining chastotasi nurlanmaganlarnikidan keskin kisqargan. Bularning barchasi nurlanish displey monitorlari yuzaga keltiradigani kabi, organizm rivojiga salbiy ta’sir etishini kо‘rsatadi. Gigiyenik sertifikat bilan ta’minlangan, tо‘g‘ri tanlangan kompyuter elektromagnit maydonining mumkin bо‘lgan ta’sirini aytarli ravishda pasaytirish imkonini beradi. Shu bilan birga, ish joyini tashkil etish chog‘ida ma’lum qoidalarga rioya qilish, kerak bо‘lsa, muxofaza choralarini kо‘rish va buning natijasida elektromagnit maydon ta’sirini minimumga keltirish kerak.
Parametr nomi Chastota diapazoni (VYQD)
Elektr maydon kuchlanganligi 5 Gs dan 2 kGs gacha 2kGs dan 400 kGs gacha 25 V/m
2.5 V/m Magnit oqim zichligi 5 Gs dan 2 kGs gacha 2kGs dan 400 kGs gacha 250 nTl
25 nTl Monitor ekranining elektrostatik potensiali
500 V Hozirgi paytda sotuvda taklif qilinayotgan zamonaviy kompyuterlarning xavfsizlik darajasi haqida fikr yuritilganda, monitorlarining kо‘pchiligi Low Radiatsion, ya’ni past nurlanish qobiliyatiga ega, degan yozuv bilan kelmoqda. Ular ichida eng xavfsizi bо‘lib, ichki qо‘shimcha metall korpusga qotirilgan qurilmali muxofaza ekran bо‘lgan displeylar hisoblanadi. Bu korpusdan 5-7 sm 58
naridanoq elektr va elektrostatik maydon ta’siri meyorigacha kamayishini, magnit maydonining kompensatsiya tizimi bilan birgalikda esa bunday konstruksiya foydalanuvchi uchun maksimal xavfsizlikni ta’minlaydi. Shvetsiya radiatsiya himoyasi Milliy institutining ma’lumotlariga kо‘ra, 1995 yil xolati bо‘yicha butun dunyodagi tarqalgan kompyuter modellarining faqatgina 18% TSO 92 standarta talablariga javob bergan. 50 monitorlarni ekspertizasi shundan dalolat berdiki, faqatgina 15 % shvetsiyalik standartlarni qoniqtirgan va ish joyini tо‘g‘ri tashkil etilganda xech qanday muxofaza vositalarini talab qilmaydi. MPR II 1990:10 yoki TSO 92 standartini faqat 31 % qisman qoniqtiradi, shunda ham muxofaza vositalarini, ish joyini va ish vaqtini tо‘g‘ri tashkil etishni talab qiladi, qolgan 54 % monitorlar esa elektromagnit xavfsizlikning umumiy qabul qilingan xalqaro meyorlariga tо‘g‘ri kelmaydi va foydalanuvchi bilan atrofdagilarni sо‘zsiz muxofaza qilishni talab qiladi. Nurlanish barcha yunalishlarda tarqalib, Shvetsiya standartlarini qoniqtirmaydigan zona radiusi 2.5 m dan ortiqdir. Zamonaviy kompyuterlarning nurlanish parametrlari asosan yul qо‘yilgan darajadaligini tasdiqlovchi sertifikati bо‘lishiga qaramay, EMM mavjudligi fakti yangi kompyuterni ishlatishdan oldin ish joyida uning elektromagnit xarakteristikalarini tekshirishni taqozo etadi, darajaning ortiqligi aniqlangan taqdirda, muxofazalovchi filtr yoki ekran о‘rnatish zarurati tug‘iladi. Yuqori chastotali EMM ichkariga singdiruvchanligi juda kichik, misol uchun misda u millimetrning о‘ndan birini tashkil etadi. Bu formula yaxlit ekran uchun xaqqoniydir. Lekin yaxlit ekrandan foydalanilganda EMM kamayishi bilan, yorug‘lik oqimini yо‘li tо‘sib qо‘yiladi. Shuning uchun monitor ekranidan nurlanish darajasini pasaytirish maqsadida tо‘rsimon ekranlardan foydalaniladi, ular yaxlit ekrandan farqli о‘laroq, yomon ekranlashtiruvchi xossaga ega bо‘lib, oqim zichligi quvvatini 20-30 dB (100-1000 marta) kamayishiga olib keladi. Zamonaviy monitorlarda shunday ekranlashtiruvchi filtrlar kompyuterning konstruksion elementi sifatida foydalaniladi. 59
Har qanday sharoitda ish joyida monitor sifatidan qat’iy nazar, maydon intensivligi minimal bо‘lgan masofada joylashtirilishi kerak. Buning uchun ekranni chо‘zilgan qо‘lchalik masofada, ya’ni 70-80 sm da joylashtirish kifoY. Bu shu bilan tushuntiriladiki, foydalanuvchi EMM manbai bо‘lmish kompyuterning yaqin zonasida, yoki R≤ /2π ifoda bilan aniqlanadigan induksiya zonasida joylashgan, bu yerda R - manbadan bо‘lgan masofa, , - tо‘lqin uzunligi, bu zonada maydonning magnit tashkil etuvchisi manbadan bо‘lgan masofaning kvadratiga teskari proporsional ravishda (H=R 2 ),kamayib boradi, (elektr tashkil etuvchisi esa yanada tezroq kamayadi, ya’ni manbadan bо‘lgan masofaning kubiga teskari proporsional ravishda YE= R 3 .
keyingi yillardagi ekrandan 50 sm. masofadagi о‘lchamlari odatda meyordadir, yon va opqa yuzalardagi magnit maydon intensivligi kо‘pincha yо‘l qо‘yilgan qiymatlardan 5-2000 Gs chastota diapazonlarida ortib ketadi. Bu maydon manbai bо‘lib kompyuterning opqa yoki yon tomoniga joylashgan yuqori voltli chiziqli transformator hisoblanadi, korpus devorlari (eng yangi modifikatsiyada kо‘zda tutilgan bо‘lishi mumkin) nurlanishni ekranlashtirmaydi. Shuning uchun bir necha kompyuter joylashgan xonada bir kompyuter videomonitorining opqa yuzasi bilan ikkinchinig ekrani orasidagi masofa 2 m dan kam bо‘lmasligi kerak, yon yuzalari orasidagi masofa esa - 1.2 m dan kam bо‘lishi kerak emas. Bunday masofa kompyuterlarning bir-biriga ta’sirini ham cheklaydi. Xavfsizlik nuqtai-nazaridan, kompyuterlarni xona perimetrida bir-birini orqasidan emas, devor bо‘ylab joylashtirish tavsiya etiladi. Videoterminallarning emission parametrlari kup jixatdan foydalanuvchining kompyuterda ishlayotgandagi xavfsizligi darajasini belgilaydi. Xozirgi paytda ishlab chsharuvchilar VDTning emission parametrlari asosan Shvetsiya standartlari MRK- II 1990:10 ga monand meyorlarda bulishini ta’minlamovdalar, bu esa о‘z yulida Sanitar qoidalardagi talablarni bajarib, foydalanuvchining sog‘lig‘ini caqlash extimolini yanada oshiradi.
60
Ionlashgan nurlanishning yо‘l qо‘yiladigan qiymatlari (ionlashgan rentgen nurlanishidan farqli) quyidagichadir: displey ekranining elektrostatik kuchlanishi 500 V dan oshmasligi kerak;
о‘zgaruvchan elektromagnit maydonning kuchlanganligini tashkil etuvchilari (ya’ni elektr maydoni kuchlanganligi YE) VDTdan 50 sm atrofida: 25 V/m - 5 Gs-2 kGs chastota diapazonlaridan; 2,5 V/m - 2-400 kGs- chastota diapazonlaridan oshmasligi kerak;
masofada 250 nTl - 5 G s - 2 G s chastota diapazonlaridan; 25 nTl -2-400 kGs chastota diapazonlaridan oshmasligi kerak. Rentgen nurlanishining quvvati VDT ekranidan 5 sm masofada va har qanday yuzasining moslashtiruvchi qurilmalari nuqtasida 100 mkR/s oshmasligi kerak. О‘zbekiston Respublikasi 28.11.00da tasdiqlangan № 0100-00 “Kompyuter, videodispley terminallarida va orgtexnikada ishlagandagi sanitar meyorlar va qoidalar ” (Sm va Q) ga rioya qilgan xolda foydalanuvchining yanada ratsional va fiziologik xolatini belgilovchi ish joyi elemetlarining gabaritlari, ularni xona yuzasida uzaro joylashishi, operatorni kompyuterning asosiy ish elementlarigacha masofasi (kо‘rish organi-displey ekrani, qо‘llar-klaviatura, va x.k.) va boshqa parametrlar reglamentatsiya qilinadi.
61
Ushbubitiruv malakaviy ishda arduino electron konstruktori yordamida IKS- 21 infraqizil nur spektrometri raqamli sxema bilan takomillashtirildi. Bizga ma’lumki IKS-21 qurilmasining prizmaga tushayotgan nirni harakatlantiradigan tizimi qo‘l yordamida boshqariladi va ko‘z bilan barabandagi qiymatlar haqida ma’lumot olinadi. Yaratilgan qurilma xotirasiga graduirovka jadvali kiritilgan bo‘lib, undan foydalanishda to‘gridan to‘g’ri chiquvchi nurning energiyasini eV lardagi qiymatini qayd etish imkoniyati yaratildi. Ma’lumotlar 16x02 o‘lchamli LCD ekranda aks etadi va har 2 millisekundda yangilanib turadi. Unda baraban qiymati bilan mos holda chiquvchi nur energiyasi bir vaqtda ko‘rinadi. Ma’lumotlarni qayd etishda raqamli enkoder ishlatilganligi bois yaratilgan qurilma universal hisoblanadi. Chunki enkoder bilan boshqa aylanma harakatlarni ham qayt etsa bo‘ladi. Qurilmaning o‘ziga xos tomonlaridan biri barabanning aylanish yo‘nalishini avtomatik tarzda aniqlaydi va ma’lumotni ko‘payish va kamayishni farqlaydi. MBI bajarilishi natijasida yaratilgan elektron qurilmadan ilmiy tadqiqotlarda va o‘quv jarayonida keng foydalanish mumkin.
62
1. R.McRoberts Published 2009 // by Earthshine Design. Design: Mike McRoberts 2. Маесимо Банци Arduino для начинающих волшебников / М. Банци. — М.: Рид Групп, 2012. — 128 с. 3. Дж. Фрайден. Современные датчики. Справочник. М.: Техносфера, 2006. 560 c. 4. Подлепецкий Б.И., Никифорова М.Ю. Химические сенсоры. М.: МИФИ, 2003. 5. Yormatov G‘. Y. va boshqalar. Hayot faoliyati xavfsizligi. О‘quv qо‘llanma. -T.: 2005 О‘. Yо‘ldoshev va boshqalar. Mehnatni muxofaza qilish. -T.: Mehnat, 2005. 6. Nigmatov I., Tojiyev M. X. "Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi" Darslik.-T.: Iqtisod-moliY. 2011. -260 b. 7. Tojiyev M. X., Nigmatov I., Ilxomov M. X. «Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi» О‘quv qо‘llanma. –T.: “Iqtisod-moliya”, 2005. -195 b. Internet saytlari 8. www.readgroup.ru 9. http://arduino.cc/playground/Linux/OpenSUSE 10. http://RoboCraft.ru 11. http://seaside.citilab.eu/scratch/arduino http://playground.arduino.cc/Main/RotaryEncoders 12. http://www.hessmer.org/blog/201 1/01/30/quadratureencodertoofastforarduino/ 13. https://www.pj rc.com/teensy/td_l ibs_Encoder .html 14. http://www.ci rcui tsathome.com/mcu/readingrotaryencoderonarduino/ 15. http://www.allaboutcircuits.com/projects/readingsensorswithanarduino 16. http://arduino.ua/ru/prog/AttachInterrupt Yüklə 1,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|