Suyukliklarning Quvurlarda xarakatining trubolent tartibi

lur n ^{x л}

Turbulet oqimida o‘rtacha tezlikning maksimal tezlikka nisbati 0,75 ga teng, ya’ni

Laminar oqimda esa bu nisbat 0,5 ga teng edi. Reynolds soni ortib borgan sari turbulent qorishuv tezlashib boradi va o‘rtacha tezlik bilan maksimal tezlikning nisbati 1 ga intiladi.

4. 
   Turbulent harakatda urinma zo‘riqish
   

Turbulent harakatning Reynolds modelida biz pulsatsiyalami hisobga olmagan holda tenglashtirilgan oqim olamiz. Lekin tenglashtirilgan tezlik bo‘yicha hisoblangan oqimning energiyasi oniy tezlik bo‘yicha hisoblangan oqimning energiyasidan kam bo'ladi. Buni quyidagicha ko‘rsatish mumkin. Oniy va tenglashtirilgan tezliklar kvadratini tekshiramiz.

)²

U holda oniy tezlik kvadratining o‘rtacha qiymati quyidagicha hisoblanadi.

u,² = Й² + 2й_хй_х + и 'Л

Tezlik pulsatsiyasining o‘rtacha qiymati nolga tengligidan o‘ng tomondagi ikkinchi had nolga teng. Tezlik pulsatsiyasi vaqt o‘qi bo‘yicha musbat va manfiy qiymatlar qabul qilgani bilan uning kvadrati doimo musbat. Bularga asosan

«x =«x +5V-

Bu tenglikdan ko‘rinadiki, keltirilgan kinetik energiya uchun quyidagi tengsizlik mavjud:

u² й;

2g 2g

Bu qo‘shimcha energiya turbulent harakat qilayotgan suyuqlik zarralaming oqimdagi bir qavatdan ikkinchi qavatga tartibsiz o‘tib turishi uchun sarflanadi. Shunday qilib, qavatlar orasida energiya almashinuvi natijasida tezlik pulsatsiyalari ma’lum miqdorda ish bajaradi. Bu bajarilgan ish suyuqlik qavatlari orasida qo‘shimcha urinma zo‘riqish sifatida namoyon bo‘ladi. Hosil bo‘lgan qo‘shimcha urinma zo‘riqish turbulent urinma zo‘riqish deyiladi. Bu zo‘riqish Bussensk formulasida Nyuton qonuniga o‘xshash qabul qilingan bo‘lib, ushbu ko‘rinishda ifodalanadi:

bu yerda ц_т - turbulent dinamik qovushqoqlik koeffitsiyenti yoki turbulent almashuv koeffitsiyenti deb ataladi. L.Prandtl koeffitsyentini tezlik gradiyentiga proportsional deb qabul qilingan bo‘lib, и shunday ifodalanadi:

p_T = pl— (6.9.)

an

bu yerda I ni aralashuv yo‘l uzunligi deb ataladi. Turli mualliflar bu qiymatning fizik mazmunini turlicha izohlaydilar. Odatda, u shunday aniqlanadi:

l = xy, (6.10)


bu yerda у - harakatlanayotgan zarrachaning idish devoridan boshlab hisoblangan koordinatasi; / * Prandtl unversal doimiysi. Nikuradze tajribalarida aniqlanishicha silindrik quvur uchun / * 0,4- (177) dan ko‘rinib turibdiki, dinamik qovushqoqlik turbulent koeffitsiyenti p_T tezlik gradiyentiga proportsional bo‘lib, molekulyar qovushqoqlik koeffisenti p dan harakatning xususiyatiga bog‘liqligi bilan farq qiladi. Bu koeffitsiyentdan, (1.13) ni qiyos qilib, turbulent kinematik qovushqoqlik koeffitsiyentini yozamiz:


(6.И)


Yuqorida keltirilganlami
quyidagicha yoziladi.


v = ^- = 7²--

^T p dn

hisobga olib, turbulent harakat uchun urinma zo‘riqishni

du du du du}¹