T c sakarya üNİversitesi Sİyasal biLGİler faküLtesi İKTİsadi DÜŞÜnce tariHİnde sanayi devriMİ: geçMİŞten güNÜMÜze biTİrme çalişmasi
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.4.1 Genel Demografik Faktörler
Nüfus artışı sanayileşmeyi, kalkınmayı ve ekonomik gelişmeyi iki yönde etkilemiştir. Bunlar, ucuz ve vasıflı işgücünün mevcudiyeti, sanayileşme sürecini olumlu yönde etkilemesi ancak nüfus artışı milli gelir artışını aşarsa sanayi zarar görecektir bu da temel genel demografik faktörlerin arasında yer almıştır. Ekonominin büyümesi ve gelişmesi nüfus artışı ile ilişkilidir. Ancak bu ilişkide tek başına nüfus etkili değildir. Weber, 18. yüzyılın başlarından 19. yüzyılın sonlarına kadar kişilik nüfusun aşırı derecede arttığını ve bu artışın Çin'de de gözlemlendiğini söylüyor. Ancak kapitalizm Çin'de çokta ilerleyememiştir. (Çimen, 2017) Batı Avrupa'ya demografik açıdan bakarsak aslında bu 15. yüzyılda ekonomik bir sorun vardı, temel demografik yapı bozulmaya başlamıştır. 15. yüzyılda toparlanma ve 16. yüzyılda nüfus artışı gözlenmiştir. Özellikle 16. yüzyılda nüfus yapısı doğal kaynaklar açısından verimli olmaya başlamıştır. Ormanları temizleyerek, devlet arazilerini satarak 19 orman alanını tarım için genişletmeye çalışmışlardır. Nüfus yapısındaki artışla bir tek kırsal alanda yer alan sanayi bölgeleri gelişmeye başlamış ve Londra'da yükselmiştir. Diğer bir kıta olarak ise orta asya da bu durum farklı olamıştır. Bu kıtada 14.yy’da etkisini gösteren ve 19.yy’a kadar geçen sürede tüm dünyayı etkisi altına alan kara ölümün Avrupa’ya en çok zarar verdiği dönem ise 17. ve 18.yy’dadır. Var olan nüfusa savaşlar darbe vurmuş bir de veba hastalığı artınca bu sonuç kaçınılmaz olmuştur. Veba salgını nedeniyle demografik yapısı büyük yara alan İngiltere’de iş gücü de bundan olumsuz etkilenmiştir. İşçilik ön plana çıkmış ve işte çalışan kişiler yaptıkları iş için para istemeye başlamışlardır. Bu da İngiltere’de kölelik kavramının bitmesini sağlamıştır. Böylece sanayileşmeye doğru adımlar atılmıştır. Burada önemli olan nüfusun miktarı değil yapısıdır. Aslında nüfus faktörünün tek başına sanayileşme süreci üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Ekonomik büyüme ve kalkınmanın nüfus artışı ile doğru orantılı olduğu söylenebilir. Ancak doğru kararları vermenin ve bu kararları uygulamaya koymanın deneyimli girişimcilere düştüğü söylenebilir. Fransız devrimi ile liberal köylü reformu ile birlikte kurtuluş yasası yürürlüğe girmiştir ve serflerin toprağa bağımlılığını sona erdirmiştir. Köleler şehirlerde yaşamaya başlamış ve 19. yüzyılda sanayi kentlerinin nüfusu büyük oranda artmaya başlamıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda ise Avrupa'da kentler oluşmaya başlamış, bağımsızlar ve tüccarlar kentlere yerleştikçe kentlerde hareket gözlenmiştir. Orta Çağ'da gelişen kentleşme ve bu gelişmeyılında ticari hayatı harekete geçirmiş ve ticaretin büyümesine neden olmuştur. (Bilgili, 1998) Demografik yapı sayıca artarsa gerekli olan iş gücü elde edilir. Bu endüstriye katkı sağlamaktadır. Ancak demografik artış milli gelir hızını aşarsa endüstriye bunun yansıması olumlu olmaz. Nüfusun artmasında savaşların gözle görülür bir şekilde azalması, salgın hastalıkların kontrol altında tutulması etkili olmuştur. Demografik yapının sayısı yanında yapısı da çok önemlidir. Sanayi devrimiyle şehirlerin nüfusu çok artmıştır. Şehirlerde nüfus yoğunluğu madencilik faaliyetlerinin yoğun yapıldığı yerlerde toplanmıştır. Ticari hayatın yükselmesiyle birlikte zenginlik başlamış, kent yaşamı kaliteli hale gelmiş, yaşam kalitesi artmış, ardından kentlerde nüfus artışı olmuştur. Çevrede kömür ve demirin çıkarıldığı ve işlendiği kasabalar kurulmuştur. Avrupa'da sanayi ve tarım bölgeleri karşılaştırıldığında, temel fark sanayileşmiş bölgelerde kentleşme olmasıdır. Şehirlerin kalitesi vesayısının artmasıyla birlikte geleneksel kültür terk edilmiş ve burjuva kültürü yerleşmeye başlamıştır. Bu olaylar da burjuvazi ile lord 20 arasında gerçekleşmiştir. Burjuvazi, şehirlerin vergilerini ödeyerek lordların şehirlerin yönetiminde söz sahibi olmasını engellemişti. Burjuvaziyi geliştiren ve burjuvaziyi daha geniş bir alana yayan kurumlar bilimde pozitivizm, ekonomide kapitalizm, dinde laiklik ve kültürde sosyalizmdir. Yeni kentli sınıfla birlikte üretimde, toplumsal ilişkilerde ve toplumsal hayatta çok önemli değişimler yaşanmış vesanayi toplumunu birbirine yakınlaştırmıştır. (Çallı, 2015) Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|