T c sakarya üNİversitesi Sİyasal biLGİler faküLtesi İKTİsadi DÜŞÜnce tariHİnde sanayi devriMİ: geçMİŞten güNÜMÜze biTİrme çalişmasi

1.4.4 Teknolojik Faktörler 
15. yy sonundan itibaren Avrupa’da teknoloji çok gelişmişti. Dünyanın oldukça 
ilerisindeydi. Sanayi alanında yaşanan teknolojik gelişmeler maden, çelik, demir ve 
tekstil alanında yapılan üretim şeklini değiştirdi. Kömür üretimiyle demir daha ucuza 
üretilmeye başlanmıştır. Su gücünden faydalanmak yerine buhar gücünden 
faydalanılmaya başlanmıştır. Böylece üretim masraflarına ayrılan pay azalmış tekstil 
üretimi artışa geçmiştir. Sanayileşmede Hollanda lider durumdaydı ancak İngiltere 18.yy 
da Hollanda’yı geride bırakarak lider konuma gelmiştir. Makine, tekstil, metalürjik 
alanda meydana gelen gelişmeler teknolojinin hızla ilerlemesini sağlamıştır. (Arzu, 2004) 
Sanayi ve teknoloji sektörlerindeki diğer gelişmeler ise; Çelik endüstrisi, buhar 
motorlarının imalatı ve tekstil endüstrisi, Britanya'nın sanayileşmesinde çok önemliydi. 
Kömürden elde edilen enerji . 1709'da Abraham Darby bir demir madeninden kokla 
birliktedemir üretti. Demiryolları demirden yapılır. Böylece trafik ağının gelişmesiyle 
ticaret genişledi, ekonomi gelişti ve büyüdü.buhar makinesi James Watt tarafından icat 
edilmiştir. 18. yüzyılda değirmenlerde kağıt üretilmeye başlandı.Rasyonel üretim 
yöntemleriyle pamuklu kumaş üretildi . Pamuk üretimi de 'de İngiltere'ye yayıldı, ancak 
İngiltere'de engeller nedeniyle gelişemedi. Sanayi şirketi , esas olarak demir ve kömür 
üzerinde çalışıyordu. Sonuç olarak buhar kullanımı ileüretimi artık mekanize olmuş ve 
işçilik ihtiyacı azalmıştır. Ürünün üretiminde bilim bir araya gelmiştir ve eski, çağdışı 
kurallar yıkılarak rasyonalizmin hakim olmasına neden olmuştur. (East, 2005) 

---

24 
Şekil 6: Sanayi Devrimi Teknolojik Faktörler 
Kaynak : (Anonim, 2017) 
1.4.5 Ulaşım
Gelişmeler, demiryolu ile devam eden Batı Avrupa'nın sanayileşmesi deniz taşımacılığı 
ile başlamıştır. Deniz taşımacılığının gelişmesi, pahalı ve zor karayolu taşımacılığından 
kaynaklanmıştır. Denizler ulaşıma elverişli olduğu için hammadde ucuz ve basit elde 
edilebilir ve ürünler satılabilir. Buradan şu sonuçlar çıkarılabilir :ülkelerin nehir 
taşımacılığına uygunluğu ülkelerin kalkınmasına ve ekonomik büyümesine katkıda 
bulunmuştur. 17.yy’a gelindiğinde ise, küresel ticaret önem kazanmaya başlamış ve 
nehirlerle denizleri bir araya getiren kanallar yapılmaya başlanmıştır. Bunun en güzel 
örneği de İngiltere’de görülmüştür. Deniz taşımacılığındaki olumlu ve güzel gelişmeler 
karayoluna ve demiryoluna sıçrayarak onların da gelişmesine katkı sağlamıştır. 
Teknolojik gelişmelerin ulaşımda uygulanması ile sanayileşme sürecine katkı 
sağlanmıştır. Demiryollarının inşası, mevcut karayolu taşımacılığının geliştirilmesi ve 
buharlı tren, mamul malların istenilen noktalara taşınmasında büyük kolaylık sağlamıştır. 
Kıtalararası yolculuklar için kaliteli gemilerle dünya ticaretinin önemi artmıştır. İlk 
keşfedilen deniz yolları, coğrafi keşiflerle birliktebüyük ticaret merkezini İspanya ve 
Portekiz kıyılarına kadar uzanmıştır. (Kahraman, 2009) 

---

25 
Gemilerde buhar motorları kullanılmaya başlanılmışdır. Böylece okyanus taşımacılığı 
çok önemli hale gelmiş ve kara yoluyla taşınan daha fazla malın çok ucuz fiyatlara 
taşınması yeteneği ortaya çıktmıştı. Bu tür haraketler ise ekonomik kalkınmaya yol 
açmıştır. Amerikalı Robert Flaton, buharlı motorları deniz taşımacılığına uygun hale 
getirerek bir buharlı gemiye pilotluk yapabileceğini kanıtlayan ilk denizçi olmuştur. Onun 
buharlı gemi ile Atlantik'i geçtiği yıl 1819 yılı olarak tarihe geçmiştir. Tek okyanus 
vapuru ise 1838 yılında yapılmıştır. 1860'lardan sonra gemi yapımında demir
kullanılmaya başlanılmış teknoloji zamanla geliştikçe, demir kullanımı yerini çeliğe
bırakmıştır. Buharlı gemiler ise uzun bir yolculuğa çıktıklarında yakıt olarak kullandıkları 
kömürü çok fazla yer kaplayarak taşınan yolcu ve yük sayısını engellemiştir. Bu, nakliye 
maliyetini çok yüksek hale getirmesine neden olmuştur. Sonuç olarak, büyüyen bir 
demiryolu taşımacılığı ve gemi taşımacılığı gelişmiştir. 19. yüzyılda gelişmeye başlayan 
buharlı lokomotifler,yılında sanayileşmenin en önemli argümanı haline gelmiş ve onlar 
güvenli, hızlı ve ucuz demiryolu taşımacılığının yanı- sıra endüstriyel ürünlerin (kömür-
demir) taşınmasında da büyük rol oynamıştır. (Özsoylu, 2017)