T. C. ŞİŞLİ etfal eğİTİm ve araştirma hastanesi Çocuk sağLIĞi ve hastaliklari anabiLİm dali
BOS FİZYOLOJİSİ, DOLANIMI VE FİZYOPATOLOJİSİ
Yüklə 367,27 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2- BOS üretiminde artış
- 3-Yeterli olmayan venöz drenaj
- 2- Chiari malformasyonu
- 3- Dandy Walker malformasyonu
- 4- Konjenital enfeksiyonlar
- 5- Edinsel enfeksiyonlar
- 7- Germinal matriks kanamaları
- 8 - İdiopatik hidrosefali
|
BOS FİZYOLOJİSİ, DOLANIMI VE FİZYOPATOLOJİSİ BOS ventriküler sistemle subaraknoid boşluk arasında dolaşan berrak renksiz bir sıvıdır. Beyin için doğal bir yastık görevi yapar. Bununla birlikte beyin metabolizmasının çeşitli substratlarının, metabolik ürünlerinin, hormonların ve nörotransmitterlerin dolaşımını sağlayarak, santral sinir sisteminin iç ortamında düzenleme görevi yapmak, beyini mekanik travmalara karşı korumak, beyinin ekstrasellüler bölge ile direk temasını engellemek gibi birçok fonksiyonu vardır (10).
BOS’un büyük miktarının lateral ventriküldeki koroid pleksus tarafından yapılmaktadır. Lateral ventriküllerde yapılan BOS foramen Monroe yoluyla 3. ventriküle, buradan da aquadukt sylvius ile 4. ventriküle gelir ve foramen Magendie ile foramen Luschkalar aracılığı ile subaraknoid aralığa geçer. BOS buradan yukarıya yönelerek prepontin sisterna yoluyla interpedinküler sisternaya, buradan da kiazmatik sistern yoluyla konveksiteye ulaşır. Dorsalden dolaşan BOS ise serebellar hemisferlerin üzerinden quadrigeminal sisterne, ambient sisterne, vena serebri magna sisterni yoluyla yine konveksiteye ulaşır. Aynı zamanda BOS spinal kord santral
7 kanalına ve spinal subaraknoid aralığa da geçer. Emilim ise araknoid villuslardan venöz sinüslere olmaktadır (10-11).
Beyin ve omurilik etrafındaki subaraknoid mesafede, ventriküller ve canalis centralisde bulunan BOS’un toplam miktarı 80-150 ml arasında değişmekle birlikte ortalama 130 ml’dir. Bunun 15 ila 40 ml’si ventriküllerde geri kalan miktarı ise subaraknoid mesafede bulunur. Lateral ventriküllerdeki koroid pleksus yüzey alanı yaklaşık 40 cm2 olup BOS’un %70’i buradan salınır.
BOS üretim ve emilimi normal fizyolojik durumlarda dinamik dengededir. Üretim ve emilimdeki değişiklikler intrinsik kompensatuar mekanizmalarla düzenlenir. Bu mekanizmalar bloke olursa BOS miktarı patolojik düzeye ulaşır (5, 12, 13, 15).
Koroid pleksuslar gestasyonun 35. gününde mezenşimin lateral, 3. ve 4. ventriküllerin tavanından girmesiyle oluşmaya başlar. İntrauterin hayatın 50. gününde ise BOS yapımı başlar. (6).
Koroid pleksuslar villuslardan oluşmaktadır. Her villus üzerinde silialar olan tek tabakalı kübik epitel ile örtülüdür. Bu hücreler kollagen, fibroblast ve sinir liflerinden oluşan bir basal membran üzerine oturmaktadır. Her villusun ortasında gevşek duvar yapısına sahip endotel hücreleri arasında sıkı bağlantıları olmayan bir kapiller bulunmaktadır.
Koroid pleksustaki kan-beyin bariyeri, parankimin aksine kapillerdeki endotel hücreleri arasındaki sıkı bağlantılarla değil, villus üzerindeki hücreler arasındaki sıkı bağlantılarla oluşmaktadır (15). Bazal membranın üzerindeki epitelin apikal yüzeyi sıkı olarak dizilmiştir ve apikal sıkı bağlantı kan-BOS bariyerini oluşturur (10, 15).
BOS’un yapım yeri olarak koroid pleksus, epandim tabakası ve parankim gösterilmektedir. İzole edilmiş koroid pleksus preparatlarının incelenmesi sonucunda BOS’un % 80’e yakın kısmının yapımından koroid pleksusun sorumlu olduğunu 8 gösterilmiştir. Ancak BOS’un ekstrakoroidal kaynağı ise iyi bilinmemektedir (5, 10- 11).
BOS’un üretim aşamalarından ilki villusun ortasındaki kapillerden, endotel hücreleri arasındaki sıkı bağlantılar nedeni ile hidrostatik basınç sonucu damar dışına sızan ultrafiltratın villusta birikmesidir. Bu birikinti koroid pleksus hücresi tarafından BOS adı verilen sıvıya dönüştürülerek salgılanmaktadır. Basal membran tarafında biriken ultrafiltrat Na+-K+ ATP’azın sodyumu aktif olarak hücre içine pompalamasıyla hücre içine sodyum transportunu sağlamakta, su da sodyum ile birlikte pasif olarak hücre içine girmektedir. Aynı pompa klora da yardımcı olmakta veya klor bu pompadan bağımsız olarak hücre içine girmektedir. Hücre içinde BOS özelliklerini alan sıvı yine Na+-K+ ATP’azın yardımıyla ventrikül içine bakan hücre duvarı tarafından aktif olarak ventriküler boşluğa salgılanmaktadır. Bu olay bir denge içerisinde sürdürülmektedir (5, 15). Normal fizyolojik durumlarda BOS üretimi intrakranial basınçtan etkilenmez, ancak yeteri kadar yüksek intrakranial basınç, BOS yapımının birinci aşaması olan ultrafiltrat yapımını etkileyeceğinden BOS yapımında azalma görülebilir (5).
Günde 500 cc üretilen BOS’un ortalama üretim hızı saatte 20 ml’dir. Yenidoğan döneminde ise bu oran daha düşüktür (10.11.12).
Vücut ısısı ve erum osmolaritesindeki değişiklikler BOS yapımında etkili değildir. BOS yapımını etkileyen maddelerden furosemidin karbonik anhidraza etkiden çok hücre içine giren klorürü durdurması ile BOS yapımında azalmaya neden olduğu sanılmaktadır (5). Asetazolamid ise, hücre içinde bikarbonat yapımında ve BOS oluşumunda önemli rolü olan karbonik anhidraz enzim blokajı ile insanlarda ve deneysel modellerde BOS yapımında azalmaya neden olmaktadır (5).
BOS emilimi daha çok süperior sagital sinüs boyunca yerleşmiş olan araknoid granülasyonlarda olur. Subaraknoid bölgeden araknoid granülasyonlardaki venöz gölcüklere gelen BOS buradan serebral venler içerisine emilir. Olfaktor sinir kılıfı 9 BOS emiliminde alternatif yoldur. Özellikle intrakranial basınç artışı sırasında bu yolların daha fazla çalıştığı sanılmaktadır (5, 10, 15).
BOS emilimi basınca duyarlıdır. İntrakranial basınç arttığında BOS absorbsiyonu artar, bir temel değerin altında ise absorbsiyon azalır. Yapılan çalışmalarda bu değer 68 mmH2O’dur. (12, 15).
Hidrosefali; BOS üretim ve emilimi arasındaki dengesizlik veya BOS dolanım yollarında herhangi bir yerde tıkanma sonucu ventriküllerde BOS birikimi ve bunlara bağlı olarak sıklıkla intrakranial basınç yükselmeleri ile karakterize patolojik bir durumdur (12).Çocukluk dönemindeki ve çok yaşlı hastalarda devreye giren kompensatuvar mekanizmalar ile BOS basıncı normal sınırlarda da olabilir (12).
Genel popülasyonda hidrosefali insidansı tam olarak bilinmemektedir. Ancak infantil dönemde 3-4/1000 canlı doğum, konjenital hastalıklarla ilişkili olarak gelişen hidrosefali insidansı ise 0,9-1.5/1000 canlı doğum olarak bildirilmektedir (13). Prematür infantlardaki inraventriküler kanamaya bağlı olarak gelişen hidrosefalinin insidansı daha yüksektir (12, 13). FİZYOPATOLOJİ Hidrosefali oluşumunda üç önemli hipotez mevcuttur. (12); 1. BOS dolanım yollarında obstrüksiyon 2. BOS üretiminde artış 3. Yeterli olmayan venöz drenaj
engel ile karşılaşılmaktadır. Bunlar ventriküler sistemde ve subaraknoid bölgede tıkanmaya neden olan lezyonlardır. Buna göre hidrosefali kominikan ve nonkominikan olmak üzere iki ana başlık altında incelenir. Ventriküler sistemde BOS dolanımını engelleyici lezyonla varlığında oluşan hidrosefali nonkommunikan, 10 ventriküler sistemdeki BOS dolaşım yollarının dışında, subaraknoid bölgede tıkanmanın olduğu durumlarda oluşan hidrosefaliler ise kommunike tip hidrosefali olarak adlandırılmaktadır (12, 13). 2- BOS üretiminde artış: BOS dolanım yollarında herhangi bir tıkanıklık olmadan, BOS’un aşırı üretimi sonucu oluşan hidrosefalinin tipik örneği ve en sık nedeni koroid pleksus papillomudur. Bu olgularda BOS üretimi genellikle normalin 1,5-2 katı kadar artar. Bu durmda gelişen hidrosefalinin bir başka mekanizması ise, papillomlardaki kanamaya bağlı olarak gelişen fibrozis ve BOS’un protein içeriğindeki artış sonucu interventriküler foramenlerde, aquaduktta ve araknoid granülasyonlarda tıkanmalar nedeni ile BOS dolaşımının bozulmasıdır (12). Papillomlar 3 ve 4. ventriküldeki koroid pleksuslardan köken almışlarsa direkt ventriküler sistem içerisindeki tıkanmaya bağlı olarak nonkommunike hidrosefali nedeni olabilir.
araknoid villuslarda da basınç artacağı ve BOS emilimi için önemli olan basınç gradienti azalacağından hidrosefali oluşabilir. (12, 13). BOS dolanım yollarındaki tıkanmanın sebebine bakmaksızın hastaların yaşına bağlı olarak geniş bir yelpaze oluşturan patolojik bulguların başında ventriküler genişleme gelir. Beyaz cevher atrofisi, periventriküler beyin dokusunda yumuşak ödem, koroid pleksuslarda fibrozis, epandimal epitelde belirgin incelme, ventriküler divertikül oluşumu, septum pellisidumda fenestrasyon ve interhemisferik komissurda incelme ve uzama ventriküler genişlemenin önde gelen patolojik etkileridir (12, 14).
Hidrosefali erken dönemde kortikal incelme ve ventriküler dilatasyona neden olur. Bu değişiklikler daha çok oksipital hornlarda belirgindir. Ventriküler sistem dilatasyonu yukarıdan aşağıya doğru önce lateral ventriküllerden başlar. Supraoptik ve suprapineal çıkmazların da etkilenmesiyle 3. ventriküldeki dilatasyon oluşur. İnce olan aquaduktus Sylvius ise dilatasyona dirençlidir. 4. ventrikül serebellum içine doğru genişlemektedir. Ventriküler epandimal hücreler düzleşmekte ve siliasız bir hal almaktadır. Ventral olarak epandimal membran yırtılmasıyla subepandimal ödem 11 ve skleroz gelişir. Beyaz cevherde harabiyet kortekslerde kan akımının fazlalığı sebebiyle gri cevher ile karşılaştırıldığında daha büyük olur (12). Şant takılması ile gliozis nöral elemanların yerini alır (12). Koroid pleksuslarda fibrozis artar, septum pellisidumda seperasyon ve ventriküler divertikül formasyonu oluşur. Rubin ve arkadaşları hidrosefalide, aksonlarda primer olarak harabiyet ve sekonder olarak da miyelin kaybı ve kronik astrogliozis olduğunu rapor etmişlerdir (12). ETYOLOJİ Hidrosefali edinsel ve konjenital olabilir. Edinsel hidrosefalinin nedenleri çoğunlukla bilinirken, konjenital hidrosefalide etyolojiler ise sıklıkla bilinmemektedir. Konjenital hidrosefalide; maternal malnutrisyon, toksinler, İU TORCH grubu enfekiyonların rol oynadığı gösterilmiştir. Edinsel hidrosefalinin etyolojisinde vuruk, intrakranial kanama, menenjit ve tümör gibi patolojiler bulunmaktadır (12). Ayrıca hidrosefali BOS dolanım yolundaki engelin yerine göre kominikan ve nonkominikan hidrosefali olarak ta sınıflandırılmaktadır. Buna göre; 1)Kominikan Hidrosefali; Genellikle BOS emiliminin enfeksiyon ve başka sebeplere sekonder bozulması sonucu oluşur.Ventriküler sistem dışında BOS akım problemi söz konusudur. 2)Nonkominikan Hidrosefali; Ventriküllerden subaraknoid mesafeye geçiş yolu üzerindeki bir tıkanma sonucu oluşan hidrosefalilerdir. Ventriküllerde dilatasyon ve basınç artışı görülür.Fetal dönemde görülen hidrosefalilerin büyük bir kısmı nonkominikan tiptedir. Pediatrik dönemde görülen hidrosefaliler etyolojik nedenlerine göre konjenital ve edinsel iki alt grupta toplanabilir. Bu alt gruplara göre yapılan sınıflama aşağıda tablo 1 de verilmiştir. (5).
12
Konjenital nedenler Edinsel nedenler Aquadukt Sylvius stenozu Neoplazmlar Dandy-Walker malformasyonu Araknoid kist Tip II Chiari malformasyonu Germinal matriks kanaması Bickers Adams sendromu Galen veni anevrizması Foramen Monro agenezisi Enfeksiyon Araknoid granülasyon agenezisi Akondroplazi Ensefalosel Kraniosinostoz İdiopatik İdiopatik 1)Akuadukt stenozu: 3 ve 4. ventrikül arasında ilişkiyi aquaduktus Sylvius sağlar. Konjenital hidrosefaliler içerisinde %2 sıklıkla görülen tek başına aquaduktus atrezisi veya stenozu X’e bağlı iletilmektedir. Bu olgularda doğumda hidrosefali ve sefalopelvik orantısızlık mevcuttur. IU dönemde yapılan ultrasonografik incelemelerde genellikle tanı konulur. Prenatal tanı konulan olgularda prognozun kötüdür ve mortalite %40 civarındadır. (33). Konjenital aquaduktal stenoza bağlı gelişen hidrosefaliler BOS’u azaltıcı medikal tedaviye yanıt vermezler ve ciddi bir seyir gösterirler.%70-%80 oranında spina bifida ve diğer konjenital anomalilerle birliktelik gösterir. Aquadukt stenozunun gelişimiyle ilgili bazı teoriler ortaya sürülmüşse de etyolojisi hakkında kesin bir görüş birliği bulunmamaktadır (5).
Pediatrik dönemdeki hidrosefali olgularının yaklaşık %10’undan konjenital veya edinsel aquadukt stenozu sorumludur (5). Bununla birlikte intrauterin enfeksiyonlar ve intraventriküler kanama nedenleriyle oluşan subepandimal gliozis 3. ve 4. ventrikül arasındaki BOS akımında tıkanmaya neden olarak ayrıca periaquaduktal yerleşimli astrositomlarda yapmış oldukları kitle etkisiyle aquadukt stenozuna neden olabilmektedir. Ayrıca nörofibromatozis olgularında da aquadukt stenozu gelişebildiği gösterilmiştir (34).
değiştirmesi ile serebellar tonsiller, pons, 4. ventrikül ve medullanın foramen magnumda veya altında olduğu bir patolojidir. Myelomeningoselli hastaların büyük bir çoğunluğunda Chiari tip II malformasyonu görülebilir ve bunların % 80-90’ında semptomatik hidrosefali gelişebilir (5).
13
atrezisi, 4. ventrikül ile birleşen büyük bir posterior fossa kisti ve serebellar vermis agenezisinin birlikte olduğu bir malformasyondur. Dandy-Walker malformasyonlu infantların yaklaşık %80-90’ında kommunike veya nonkommunike tipte hidrosefali bulunmaktadır (5, 34). Dandy-Walker varyant terimi ise serebeller vermis hipogenezi ve 4.ventrikülün kistik genişlemesinin olduğu ancak posterior fossanın genişlemediği durumlarda kullanılmaktadır.
toksoplasmozis ve su çiçeği plasentayı geçerek intrauterin enfeksiyon ve ardından hidrosefaliye neden olabilen belli başlı konjenital enfeksiyonlardır (5).CMV, araknoidit sonrası BOS akımında direnç oluşturarak, bir protozoon olan toksoplazmozis ise beyin parankiminde subaraknoid bölgede ve aquaduktta enfeksiyon oluşturarak hidrosefaliye yol açabilirler (5).
gram negatif basiller gibi bakteriel enfeksiyonlara sık rastlanırken, üç yaşına kadar olan çocuklarda H.influenzae, Pneumococcus, Meningococcus ve S.aureus görülür. Üç yaşından büyük çocuklarda ise Meningococcus, Pneumococcus, Streptococcus, Staphilococcus, Gonococcus ve H.influenzae’nın enfeksiyon etkeni olarak izole edildiği bildirilmektedir (5). Nörosistiserkozis gibi parazitik enfeksiyonlar ventriküler sistemin akut tıkanması ile hızla gelişen hidrosefaliye yol açabilirler (5).
gelişimi yaklaşık olarak %20 dolaylarındadır. İntrakranial kitleler konjenital ya da edinsel olabilir. Bu kitleler tümör, kist veya apse şeklinde olabilirler. Konjenital intrakranial kitlelerin erken embriogenez döneminde anormal hücre proliferasyonunun bir ajan tarafından uyarılmasıyla oluştukları düşünülmektedir. Posterior fossa tümörlerine bu popülasyon içerisinde daha sık rastlanır (5). Beyin sapı gliomlu olguların %25’inde de hidrosefali görülmüştür. 3. ventrikül bölgesindeki hidrosefaliye neden olan tümöral oluşumlar kraniofarengioma, hipotalamik gliomlar ve optik gliomlardır. Koroid pleksus papillomları obstrüktif 14 proçesten çok aşırı BOS üretimi sebebiyle hidrosefaliye yol açarlar. Tümörün yol açtığı fibrozis araknoid granülasyonlarda, aquaduktta ve interventriküler foramenlerde tıkanmalara neden olarak nonkommunike tip hidrosefaliye de neden olabilmektedir(35).
çağı hidrosefalilerin sebepleri arasında %10-15 oranında görülür (5, 16). Bu grup germinal matriks kanaması, travmatik kanama, vasküler malformasyonlara bağlı kanamalar ve diğer nedenleri içerir. Doğum ağırlığı 1500 gr’ın altında olan düşük doğum ağırlıklı infantlar ve gestasyonel yaşı 32 haftanın altında olan prematürlerin 1/3’de germinal matriks kanaması geliştiği bildirilmektedir (5, 17).
yaklaşık %10-15’inde herhangi bir neden bulunamamaktadır (5).
Hidrosefalide semptom ve klinik bulguların ortaya çıkması olguların yaş grubuna göre değişmekle birlikte hidrosefali sebebinin oluşturduğu intrakranial basınç artışına bağlıdır.(5). Semptom ve klinik bulgulardaki bu değişiklikler özellikle hidrosefali oluşumu sırasındaki kranial süturların açık olup olmaması ile ilgilidir. Kranial sütürlerin açık olduğu 2 yaşın altındaki çocuklarda baş çevresinde büyüme en önemli bulgulardan biridir. Yenidoğan döneminde baş çevresi ortalama 33-36 cm’dir ve düzenli takiplerdeki haftalık 1cm’lik artış normal olarak kabul edilir. Ancak haftalık 2cm ve üzerindeki artışlar ve ek diğer bulgularla birlikte hidrosefaliyi düşündürebilir (5).
Ayrıca fontaneller açıksa fontanel kabarıklığı, kranial sütürlerde açılmalar, skalp venlerinde dolgunluk, apne, bradikardi, oftalmopleji, kusma, iştahsızlık, kilo alamama, uykuya eğilim, ilerlemiş olgularda ise frontal çıkıntı ve setting sun fenomeni (batan güneş belirtisi) klinik olarak görülebilir (12).
15 Kranial sütürler ve fontanelleri kapanmış çocuklarda ise, hidrosefalinin neden olduğu kafa içi basınç artış sendromuna (KİBAS) bağlı olaraken sık karşılaşılacak semptom ve klinik bulgular arasında baş ağrısı, papil ödemi, kusma, şuur değişiklikleri, kişilik değişiklikleri, hafıza kaybı, okul başarısında düşme, irritabilite ve mental bozukluk gelmektedir.
Hasta hikayesi, fizik ve nörolojik muayene hidrosefali tanısında en önemli unsurlardır. Radyolojik tetkikler ile hidrosefali tanısını desteklemektedir. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanılabilen radyolojik yöntemlerdir(5). Ultrasonografi; Hidrosefalisi kanıtlanmış veya şüpheli olan prenatal infantların takibinde kullanılabilir. Radyasyon içermemesi, taşınabilir olması ve hastaya sedasyon gerektirmemesi gibi avantajları olmakla birlikte, yalnızca fontaneli açık olan infantlarda kullanılabilmesi ve yalnızca supratentorial yapıları gösterebilmesi sebebiyle sınırlı kullanım alanına sahiptir (5). BT; Hidrosefali tanısında kesin ve hızlı sonuç verebilmesinin yanısıra, hidrosefalinin uzun süreli takibinde kullanılmaktadır. Ayrıca BT ile (2, 5); -Ventriküler sisteme intraventriküler veya ekstraventriküler bası oluşturan yer
kaplayıcı lezyonların tanısı konulabilmekte, -Temporal hornlardaki genişleme görülebilmekte (2 mm<) -Transepandimal BOS geçişi sebebiyle oluşabilen periventriküler hipodansite seçilebilmekte -Kortikal sulkuslarda kompresyon, subaraknod bölgede obliterasyon izlenmekte -Frontal hornlar arasındaki mesafe ve aynı düzlemdeki bifrontal çapın oranı (Evans indeksi) %30’dan büyük olarak tespit edilebilmektedir. Evans indeksinin büyüklüğüne göre ventriküler genişlemenin derecesi hesaplanabilir.
MRG; Radyasyon içermemesi, multiplanar görüntü verebilmesi, kesin ve doğru tanıya varılabilmesi sebebiyle günümüzde diagnostik değeri oldukça yüksek olan bir görüntüleme yöntemidir. MRG intrakranial patolojileri ve transepandimal 16 BOS absorbsiyonunu net olarak gösterebilmektedir. MRG ile BOS akım dinamikleri ve intrakranial lezyonun kesin lokalizasyonunu belirleyebiliriz(5). Ventrikülografi ve sisternografi ise; BOS akım alanları arasında komunikasyon olup olmadığını ortaya koyabilen diğer radyolojik yöntemlerdir (5). Lomber ponksiyon; hidrosefalide basıncın normal veya yüksek olup olmadığının değerlendirilmesini sağlayabilir. Nonkomunike hidrosefalide lomber ponksiyon yapılması herniasyon riski sebebiyle kontrendikedir. (5). Diğer tanısal tetkiklerden kraniografi; küçük çocuklarda sütür ayrılmalarını, daha büyük çocuklarda ise dövülmüş bakır görünümü ve sella turcica erozyonunu gösterebilmektedir (5).
Cerrahiye engel bir durum söz konusu olmadıkça hidrosefalide tedavi cerrahidir.
bulguları olan hidrosefalik olgularda tıbbıi tedavi şant cerrahisinin yerine düşünülemez. Ancak yavaş gelişen hidrosefali olgularında ve çok küçük infantlarda şant cerrahisi belirgin bir risk taşıyorsa cerrahi müdahale yapılana kadar kısa bir zaman için tıbbi tedavi denenebilir (18, 19).BOS üretimi 0.35 ml/dk olup emilim de yaklaşık olarak üretim oranlarındadır (20). BOS üretiminden sorumlu mekanizmalar ise koroidal kapiller hücre duvarındaki hidrostatik basınç, koroidal epiteldeki Na + /K
ATPaz enzimi ile karbonik anhidraz enzimi kontrolündedir (19).BOS üretimini azaltmak amaçlı yapılan medikal tedaviler; BOS üretimini enzimatik düzeyde azaltmak veya beyin interstisyel sıvısını azaltmaya yönelik osmotik ajanlar ve araknoid villuslarda emilim defekti varsa fibrinolitik ajanların kullanılması şeklinde olmuştur (19). Bu amaçlarla karbonik anhidraz enzim inhibitörü olarak asetazolamid ve furosemid, Na + /K + ATPaz enzim inhibitörü olarak bir kardiak glikozid olan digoksin ve ouabain, interstisiel sıvı miktarını azaltmak için isosorbid ve osmotik diüretik olan mannitol, üre ve gliserol, fibrinolitik ajan olarak da heparin ve ürokinaz deneysel modellerde ve bazı hidrosefali hastalarında kullanılmıştır. Diüretikler
17 günümüzde halen kullanılan ilaçlardır. Özellikle infantil dönemde hemorajik BOS içeren hidrosefali olgularında diüretikler uygun koşullar sağlanıp, şant uygulaması yapılıncaya kadar kullanılmaktadır (19).
Koroid pleksus apikal yüzeyindeki Cl - transportunu engelleyen Furosemid BOS üretimini yaklaşık %50 oranında azaltabilir (5). Furosemid 1mg/kg/gün şeklinde kullanılmaktadır. Karbonik anhidraz enzim inhibitörü olan asetazolamid de BOS üretimini aynı oranda azaltabilir. Asetazolamidin bu etkisinin yanı sıra bir diğer etkisi de koroidal arterlerde vazokonstrüksiyon oluşturmasıdır. Asetazolamid 25 mg/kg/gün şeklinde başlanır ve 100 mg/kg/gün dozuna kadar çıkılabilir. Asetazolamid’in böbrekte bikarbonat kaybı ile metabolik asidoza ve infantil dönemde ise myelinizasyonda toksik etkiye yol açan yan etkileri mevcuttur. (18, 19). Furosemid de böbrekte hidrojen atılımı etkisiyle metabolik alkoloza ve renal tübüler kalsiyum atılımını arttırarak da nefrokalsinozise yol açabilir (5, 18).
Yüklə 367,27 Kb. Dostları ilə paylaş:
|