T. Malikov O. Olimjonov moliya

6.4. Nodavlat moliyaviy nazorati 
 
Bozor iqtisodiyoti asoslarining shakllanishi davlat nazorat 
organlarining bevosita ishtirokisiz amalga oshiriladigan moliyaviy 
nazoratning turlari rolini oshiradi. Yuqorida qayd etilgandek, 
moliyaviy nazoratning nodavlat turlarini ichki firmaviy (korporativ) 
nazorat, tijorat banklar tomonidan mijoz-tashkilotlar ustidan nazorat, 
auditorlik nazoratlari tashkil qiladi. 
Ichki xo’jalik moliyaviy nazorat korxona, muassasa, firma, 
korporatsiyalarning ichki iqtisodiy xizmatlari, ya’ni buxgalteriya, 
moliya bo’limi, moliyaviy menejment xizmatlari va boshqalar 
tomonidan o’z korxonasi, filiallari va shu’ba tuzilmalarining moliyaviy 
faoliyati ustidan amalga oshiriladi. Ichki nazorat xizmatlari doimiy 
ravishda pul mablag’larini (shaxsiy, qarziy, jalb etilgan) 
ishlatilishining samaradorligi va maqsadga muvofiqligi kuzatadi, 
53
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996 yil 26 martdagi PF-1414-
sonli farmoniga asosan tashkil etilgan. http://www.lex.uz 

---

54
 http://www.lex.uz 

---

rejalashtirgan moliyaviy natijalar bilan haqiqiy moliyaviy natijalar 
qiyoslab, tahlil qiladi, investitsion loyihalarning natijalariga moliyaviy 
baho beradi, korxonaning moliyaviy holatini nazorat qiladi. 
Ichki moliyaviy nazo
rat tizimi aniq xo’jalik yurituvchi sub’yektlar 
hamda tashkilotlar va muassasalarning rahbarlari va funktsional 
tuzilmalari tomonidan amalga oshiriladigan kundalik ish-faoliyatning 
ajralmas qismidir. Ushbu tizimning mohiyati asosan korxonalar, 
ularning 
ayr
im tuzilmaviy 
bo’linmalari tomonidan amalga 
oshiriladigan ishlab chiqarish va xo’jalik faoliyatini xo’jalik yurituvchi 
sub’yektning o’z buxgalteriyasi, moliya bo’limi va ayrim iqtisodiy 
xizmatlari tomonidan tekshirishdan iborat deb, u “ichki xo’jalik 
nazor
ati” atamasi bilan belgilangan. 
Ichki nazorat tizimi quyidagi printsiplarga asoslanadi: 

to’xtovsiz ishlash – ichki nazorat tizimining doimiy va tegishli 
ishlashi, korxonada me’yordan og’ishlarni o’z vaqtida aniqlab, 
ularning kelajakda kelib chiqishini oldini olishga imkon beradi; 

ichki nazorat tizimi barcha ishtirokchilarining hisobdorligi 
– 
har bir shaxs tomonidan olib boriladigan nazorat funksiyalarining ijro 
sifati ichki nazorat tizimining boshqa ishtirokchisi tomonidan nazorat 
qilinadi; 

xizmat 
vazifalarini 
taqsimlash 
– 
korxona 
nazorat 
funksiyalarini takrorlamaslikka xarakat qiladi, va bu funksiyalar 
ishchi-
xodimlar o’rtasida shunday taqsimlanishi kerakki, bunda 
ma’lum bir aktiv, operatsiyalar hisobi, aktivlar butligini ta’minlash va 
ularni sanoq
dan o’tkazish operatsiyalarini tasdiqlash bilan bog’liq 
funksiyalar aynan bir shaxsni birlashtirmasligi kerak; 

operatsiyalarni tegishlicha ma’qullash va tasdiqlash – 
korxona vakolatli shaxslarning o’zlarining tegishli vakolatlari 
doirasida moliyaviy-
xo’jalik operatsiyalarining barchasini tasdiqlash 
uchun tartib o’rnatishga xarakat qiladi; 

doimiy rivojlanish va takomilashtirish; 

va boshqalar. 
Ichki xo’alik nazorati tizimida ichki audit xizmati alohida o’rin 
egallaydi
. 
Vazirlar Mahkamasining 2006 yil 1
6 oktyabrdagi “Ustav 
fondida davlat ulushi bo’lgan korxonalarning samarali boshqarilishini 
va davlat mulkining zarur darajada hisobga olinishini ta’minlash 
chora-
tadbirlari to’g’risida ”gi 215-son 
qarori 
bilan “Korxonalardagi 
ichki audit xizmati to’g’risida Nizom” qabul qilingan. 
Ushbu nizomga ko’ra ichki audit korxona boshqaruvining ijro 
etuvchi organi va tarkibiy bo’linmalari tomonidan O‘zbekiston 

---

Respublikasi qonun hujjatlariga, ta’sis hujjatlariga va ichki
hujjatlarga rioya qilinishini te
kshirish va monitoring olib borish yo’li 
bilan ular ishini nazorat qilish va baholash, ma’lumotlarning 
buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotda aks ettirilishining to’liqliligi 
va ishonchliligini ta’minlash, xo’jalik operatsiyalarini amalga 
oshirishning belgilangan qoidalari va taomillari, aktivlarning 
saqlanishi hamda korporativ boshqarish printsiplari joriy etilishi 
bo’yicha korxona tarkibiy bo’linmasining (ichki audit xizmati) faoliyati 
hisoblanadi. 
Quyidagilar ichki audit xizmatining asosiy vazifalari hisoblanadi: 

kuzatuvchi kengashni ishonchli axborot bilan ta’minlash va 
ichki audit amalga oshirilishi natijalari bo’yicha korxona faoliyatini 
takomillashtirishga doir takliflarni tayyorlash; 

ichki audit jarayonida aniqlanadigan kamchiliklarni bartaraf 
etish yuzasidan korxona boshqaruv organlariga tavsiyalarni tezkorlik 
bilan kiritish, ularning bartaraf etilishini nazorat qilish. 
Ichki audit: 

tasdiqlangan biznes-reja bajarilishini; 

korportiv boshqarish printsiplariga rioya qilinishini; 

buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobning holatini; 

soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar to’g’ri hisoblab chiqilishi va 
to’lanishini; 

moliya-
xo’jalik faoliyatini amalga oshirishda qonun hujjatlariga 
rioya etilishini; 

aktivlarning holatini; 

ichki nazoratning holatini tekshirish va ularning monitoringini 
olib borishni amalga oshiradi. 
Ichki audit xizmati quyidagi huquqlarga ega: 

ichki auditni amalga oshirish davomida paydo bo’ladigan 
masalalar bo’yicha korxonaning hujjatlarini (rahbarning buyruqlari, 
farmoyishlari, boshqaruv o
rganlari qarorlari, ma’lumotnomalar, 
hisob-kitoblar, zarur hujjatlarning tasdiqlangan nusxalari va boshqa 
hujjatlarni), korxona mansabdor va mas’ul shaxslaridan og’zaki va 
yozma tushuntirishlar olish;


ichki auditni o’tkazishga ko’maklashish uchun korxonaning 
tegishli mutaxassislarini jalb etish.

Nodavlat moliyaviy nazoratining bir turi mustaqil auditorlik 
nazorati bo’lib, ushbu nazorat mustaqil malakali mutaxassislar 
tomonidan korxonaning moliyaviy hisobotini yoki u bilan bog’liq 
moliyaviy axborotni ushbu hisobot yoki axborotning qonun va 

---

boshqa me’yoriy xujjatlarga muvofiqlik darajasi to’g’risida xulosa 
chiqarish maqsadida tadqiq etishdan iboradir. 
Auditorlik nazoratining asosiy vazifalari buxgalterlik va 
moliyaviy hisobotning ishonchliligini hamda amalga oshirilgan 
moliyaviy va xo’jalik operatsiyalarining amalda bo’lgan me’yoriy 
hujjatlarga 
muvofiqligini 
aniqlash, 
tekshirilayotgan 
iqtisodiy 
sub’yektlarning to’lov-hisobot hujjatlarini, soliq deklaratsiyalarini va 
boshqa moliyaviy majburiyatlarini tekshirishdan iborat. 
Auditorlik 
xizmatlari 
quyidagi 
boshqa 
xizmatlarni 
ham 
ko’rsatishlari mumkin
55
: 
Auditorlik 
tashkilotlari 
quyidagi 
professional 
xizmatlarini 
ko’rsatishlari mumkin: 

buxgalteriya hisobini yo’lga qo’yish, qayta tiklash va 
yuritish;


moliyaviy hisobotni tuzish;


milliy moliyaviy hisobotni buxgalteriya hisobi xalqaro 
standartlariga o’tkazish;


xo’jalik yurituvchi sub’yektlarning moliya-xo’jalik faoliyatini 
tahlil qilish;


buxgalteriya 
hisobi, 
soliq 
solish, 
rejalashtirish, 
menedjment va moliya-
xo’jalik faoliyatining boshqa masalalari 
yuzasidan konsalting xizmati;


soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar bo’yicha hisob- 
kitoblar va deklaratsiyalarni tuzish.


xo’jalik yurituvchi sub’yekt taftish komissiyasining 
(taftishchisining) vazifalarini amalga oshirish.

Auditorlik tekshiruvi moliyaviy hisobot va boshqa moliyaviy 
axborot to’g’riligi va qonun hujjatlariga mosligini aniqlash maqsadida 
xo’jalik yurituvchi subektning moliyaviy hisobotini hamda u bilan 
bog’liq moliyaviy axborotni auditorlik tashkilotlari tomonidan 
tekshirishdir. 
Amaliyotda auditorlik tekshiruvi 2 xil shaklda o’tkaziladi, ya’ni 
majburiy auditorlik tekshiruvi va tashabbus tarzidagi auditorlik 
tekshiruvi shaklida. 
O‘zbekiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi 
qo
nuniga muvofiq quyidagi sub’yektlar har yili majburiy auditorlik 
tekshiruvidan o’tishi kerakligi belgilab qo’yilgan: 

aktsiyadorlik jamiyatlari;


banklar va boshqa kredit tashkilotlari;

55
O‘zbektiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi qonuni 
yangi tahrirda 2000 yil 26 may, 17-modda. http://www.lex.uz 

---


sug’urta tashkilotlari;


investitsiya fondlari hamda yuridik va jismoniy shaxslarning 
mablag’larini jamlab turuvchi boshqa fondlar hamda ularning 
investitsiya aktivlarini ishonchli boshqaruvchilar;


manbalari yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari 
bo’lmish xayriya fondlari va boshqa ijtimoiy fondlar;


mablag’larining hosil bo’lish manbalari qonun hujjatlarida 
nazarda tutilgan, yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan qilinadigan 
majburiy ajratmalar bo’lmish byudjetdan tashqari fondlar;


ustav fondida davlatga tegishli ulush bo’lgan xo’jalik 
yurituvchi sub’yektlar va davlat unitar korxonalari.


fond va tovar birjalari.

Majburiy auditorlik tekshiruvining buyurtmachisi 
xo’jalik 
yurituvchi subekt bo’ladi. Auditorlik tashkilotini tanlash xo’jalik 
yurituvchi 
subekt 
mulkdori, 
shuningdek 
qatnashchilari 
(aksiyadorlari)ning umumiy yig’ilishi bilan kelishib olinadi. 
Majburiy auditorlik tekshiru
vi o’tkaziladigan xo’jalik yurituvchi 
sub’yekt oldingi yil uchun o’z yillik moliyaviy hisobotini hisobot 
yilining 1 mayigacha auditorlik tekshiruvidan o’tkazadi va auditorlik 
tekshiruvi tamom bo’lgandan keyin 15 kun mobaynida tegishli soliq 
organiga auditorlik xulosasining belgilangan tartibda tasdiqlangan 
nusxasini taqdim etishi kerak. Auditorlik xulosasi nusxasi soliq 
organiga belgilangan muddatda taqdim etilmagan taqdirda xo’jalik 
yurituvchi subekt soliq organiga auditorlik xulosasi mavjud 
emasligining sababini aks ettiruvchi tushuntirishni yozma shaklda 
taqdim etishi kerak. 
Hisobot yilidan keyingi yilning 1 mayigacha yillik moliyaviy 
hisobot auditorlik tekshiruvidan o’tkazilmasligi hamda auditorlik 
xulosasi mavjud emasligi xo’jalik yurituvchi subektning majburiy 
auditorlik tekshiruvi o’tkazilishidan bo’yin tovlashi deb e’tirof etiladi. 
Qonun hujjatlariga muvofiq majburiy auditorlik tekshiruvi 
o’tkazilishidan bo’yin tovlash xo’jalik sub’yektining mansabdor 
shaxsiga nisbatan ma’muriy jazo qo’llanishiga olib keladi. Xo’jalik 
sub’yektining mansabdor shaxsiga nisbatan ma’muriy jazo 
qo’llangandan keyin kalendar yil oxirigacha majburiy auditorlik 
tekshiruvi o’tkazilishidan bo’yin tovlash xo’jalik sub’yektidan 
qonunchilikka muvofiq miqdorda jarima undirilishiga olib keladi. 
Tashabbus tarzidagi auditorlik tekshiruvi xo’jalik yurituvchi 
sub’yektning yoki boshqa auditorlik tekshiruvi buyurtmachilarining 
qaroriga binoan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda 
o’tkazilishi mumkin. 

---

Tashabbus 
tarzidagi 
auditorlik 
tekshiruvining 
predmeti, 
muddatlari 
va 
boshqa 
shartlari 
auditorlik 
tekshiruvining 
buyurtmachisi bilan auditorlik tashkiloti o’rtasida tuziladigan 
auditorlik tekshiruvini o’tkazish to’g’risidagi shartnomada belgilab 
qo’yiladi. 
Auditorlik tekshiruvining buyurtmachisi auditorlik tekshiruvi 
o’tkazilishini qo’zg’atuvchi xo’jalik yurituvchi sub’yekt, uning 
mulkdori, 
shuningdek 
ustav 
kapitalida 
qonun 
hujjatlarida 
belgilanganidan kam bo’lmagan miqdordagi ulushga ega 
qatnashchilar va aktsiyadorlar, nazorat qiluvchi yoki huquqni 
muhofaza qiluvchi organlardir. 
Auditorlik tekshiruvi nazorat qiluvchi yoki huquqni muhofaza 
qilish organlarining tashabbusiga ko’ra auditorlik tashkiloti va ushbu 
organlar o’rtasida tuzilgan shartnoma asosida o’tkaziladi hamda 
unga 
mazkur shartnoma asosida haq to’lanadi. 
Auditorlik tekshiruvini o’tkazish bo’yicha ishlarga haq to’lash 
auditorlik tekshiruvini belgilagan organ hisobidan amalga oshiriladi. 
Auditorlik tekshiruvining natijasida auditorlik hisoboti tuzilib, u 
auditorlik tekshiruvining borishi, buxgalteriya hisobini yuritishning 
belgilangan tartibidan aniqlangan chetga chiqishlar, moliyaviy 
hisobotdagi qoida buzarliklar to’g’risidagi mufassal ma’lumotlardan, 
shuningdek auditorlik tekshiruvini o’tkazish natijasida olingan 
bos
hqa axborotlardan iborat bo’lgan xo’jalik yurituvchi sub’yekt 
rahbariga, mulkdoriga, qatnashchilari (aktsiyadorlari)ning umumiy 
yig’ilishiga yo’llangan hujjatdir. 
Auditorlik hisoboti asosida auditorlik xulosasi tuziladi. 
Auditorlik 
xulosasi 
moliyaviy 
hisob
otning to’g’riligi va 
buxgalteriya 
hisobini 
yuritish 
tartibining 
qonun 
hujjatlarida 
belgilangan talablariga muvofiqligi to’g’risida auditorlik tashkilotining 
yozma shaklda ifodalangan, xo’jalik yurituvchi sub’yektning 
moliyaviy hisobotidan foydalanuvchilar 
uchun ochiqbo’lgan hujjatdir. 
Auditorlik tashkiloti auditorlik tekshiruvi natijalariga ko’ra 
quyidagilarga baho berishi lozim: 

auditorlik faoliyati to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq fikr 
bildirish uchun etarli va lozim darajadagi dalillar olinganligiga;


alohida-alohida 
yoki 
umumiy 
birgalikda 
olinganda 
tuzatilmagan buzib ko’rsatishlar auditorlik faoliyati to’g’risidagi qonun 
hujjatlariga muvofiq muhim hisoblanishiga;


qabul qilingan hisob siyosatining asoslanganligiga va uning 
buxgalteriya hisobi to’g’risidagi qonun hujjatlari talablariga 
muvofiqligiga;


---


moliyaviy hisobotda aks ettirilgan axborotning ishonchli, 
qiyoslanuvchanli, tushunarli va o’rinli ekanligiga;


moliyaviy hisobotning buxgalteriya hisobi va moliyaviy 
hisobotni tuzishga doir normativ-huquqiy hujjatlar talablariga 
muvofiqligiga.

Auditorlik xulosasida auditorlik tashkilotining ijobiy yoki 
modifikatsiyalangan fikri ifodalanishi mumkin. 
Xo’jalik yurituvchi sub’yektning moliyaviy hisoboti barcha 
muhimlilik munosabatlarida uning moliyaviy ahvolini, moliyaviy 
natijalarini haqqoniy aks ettirsa va buxgalteriya hisobi to’g’risidagi 
qonun hujjatlariga muvofiq kelgan hollarda ijobiy fikr bildiriladi. 
Modifikatsiyalangan fikr quyidagi holatlarda bildiriladi
: 

olingan auditorlik dalillari as
osida umumiy holda ko’rilayotgan 
moliyaviy hisobot muhim buzib ko’rsatishlarga ega bo’lsa;


umumiy holda ko’rilayotgan moliyaviy hisobot muhim buzib 
ko’rsatishlarga ega emasligini aniqlash uchun etarli darajadagi 
tegishli auditorlik dalillarini olish imkoniyati 
bo’lmasa.

Modifikatsiyalangan fikr bir nechta turga bo’linadi. 
Xo’jalik yurituvchi sub’yektning moliyaviy hisobotida ahamiyatli 
buzib ko’rsatishlar mavjud bo’lsa va ularning xo’jalik yurituvchi 
sub’yekt tomonidan bartaraf etilmasligi, moliyaviy hisobotdan 
foydalanuvchilarni chalg’itishi mumkin bo’lgan hollarda salbiy fikr 
bildirilgan auditorlik xulosasi tuziladi. 
Shuningdek, quyidagi holatlarda ham salbiy fikr bildiriladi: 

xo’jalik yurituvchi sub’yekt tomonidan amalga oshirilgan 
moliya-
xo’jalik operatsiyalari moliyaviy hisobotda haqqoniy aks 
ettirilgan, lekin ular qonun hujjatlari talablariga muvofiq kelmaganda;


xo’jalik yurituvchi sub’yekt rahbariyati aniqlangan buzib 
ko’rsatishlarni bartaraf etish maqsadida moliyaviy hisobotga 
tuzatishlar kiritishga r
ozi bo’lmaganda.

Izohlar bilan fikr bildirilgan auditorlik xulosasi quyidagi hollarda 
tuziladi: 

agar auditorlik tashkiloti etarli darajadagi auditorlik 
dalillarini 
olib, 
alohida-
alohida yoki umumiy holda ko’rib 
chiqilayotgan buzib ko’rsatishlarning ta’siri muhim hisoblanib, biroq 
moliyaviy hisobotning ko’pchilik muhim elementlariga ta’sir qilmaydi 
degan xulosaga kelganda;


agar auditorlik tashkiloti o’z fikrini asoslash uchun etarli 
darajadagi auditorlik dalillarini olish imkoniyatiga ega bo’lmaganda, 
biroq 
u aniqlanmagan buzib ko’rsatishlarning ta’siri moliyaviy hisobot


---

uchun muhim bo’lishi mumkin, lekin moliyaviy hisobotning ko’pchilik 
muhim elementlariga ta’sir qilmaydi degan xulosaga kelganda. 
Auditorlik tashkiloti fikr bildirishi uchun zaru
r bo’lgan etarli 
darajadagi auditorlik dalillarini olish imkoniyati bo’lmagan taqdirda, 
fikr bildirishni rad etishi mumkin. Bu holda fikr bildirish rad
etilgan auditorlik xulosasi tuziladi 
Auditorlik faoliyati (auditorlik tashkilotlarining professional 
xizmatlaridan tashqari) yangi qonunchilik bo’yicha auditorlik 
teshiruvini o’tkazish uchun faqat maxsus ruxsatnoma (litsenziya) 
mavjud bo’lgan taqdirdagina amalga oshirilishi mumkin. Auditorlik 
faoliyatini litsenziyalash auditorlik tashkilotlariga auditorlik faoliyatini 
amalga oshirish uchun litsenziyalar berish tartibi to’g’risidagi 
Nizomga muvofiq ravishda olib boriladi. 
Auditorlik faoliyatini litsenziyalash O‘zbekiston Respublikasi 
Moliya vazirligi (litsenziyalovchi organ) tomonidan amalga oshiriladi. 
Auditorlik faoliyati mustaqillik, xolislik, erkinlik, professional 
malakalilik va maxfiylik printsiplari asosida amalga oshiriladi.Audit 
nazoratining asosiy tamoyili uning mustaqilligi bo’lib, bunda asosan 
tekshirilayotgan sub’yektning moliyaviy hisoboti to’g’risidagi kasbiy 
fikrini ifodalashda biror tomonning ta’siri ostida bo’lishdan uning 
ozod ekanligini tushunish lozim. Shu bilan birga, yana shuni hisobga 
olish kerakki, audit barcha mamlakatlarda etarli darajada qattiq 
tartibga solinadi. 
Ayrim davlatlarda (masalan, Fransiyada) bu jarayonga davlat 
aralashib, u audit me’yori va normativlarini belgilaydi, auditorlarni va 
auditorlik firmalarini ro’yxatdan o’tkazadi hamda ularning faoliyati 
ustidan nazorat o’rnatadi. O‘zbekistonda ham xuddi shunday ahvol 
tar
kib topgan bo’lib, bu yerda davlat auditorlik faoliyatini tartibga 
solishni faol amalga oshiradi. U moliyaviy qiyinchiliklari iqtisodiyotga 
ta’sir etishi mumkin bo’lgan muhim korxonalarni ajratib, ularda audit 
o’tkazish majburiy ekanligini belgilaydi, auditorlarga (ma’lumoti, 
malakasi, imtihonlarni topshirish tartibi, mas’uliyati, javobgarligi va 
boshqalar bo’yicha) talablar qo’yadi. 
Auditni davlat tomonidan tartibga solishni tashkil etish 
qonunchilik va boshqa normativ hujjatlar vositasida amalga 
oshiriladi. Bunda auditorlar jamoatchilik tashkilotlari tomonidan 
auditning o’zini o’zi boshqarishiga katta imkoniyat beriladi. Qayd 
etish lozimki, har bir mamlakatda jamoat tashkilotlarining rivojlanishi 
va ta’siri turlicha amalga oshiriladi. Masalan, AQSh va Angliyada 
auditorlik faoliyati asosan ixtisoslashtirilgan professional jamoat 
auditorlik tashkilotlari tomonidan tartibga solinadi. 

---

Ko’pgina mamlakatlarda mustaqil Auditorlar palatalari ishlab 
turibdi. Ularning asosiy vazifalari auditorlik faoliyati va auditorlar 
axloq me’yorlari bo’yicha standartlarni ishlab chiqish, auditorlar ish 
faoliyatining sifatini nazorat qilish, auditorlik faoliyati bo’yicha 
bilimlarini attestatsiya qilish va hujjatlar berish hamda auditorlik 
me’yorlarini buzgan shaxslarga nisbatan intizomiy jazo choralarini 
qo’llash (bu - davlatga xos xususiyat bo’lmagan mamlakatlarda) 
kabilardan iboratdir. 
Ammo ayrim mamlakatlarda, masalan, Shvetsiyada, garchi 
Vakolatli 
auditorlar 
uyushmasi 
va 
Tasdiqlangan 
auditorlar 
uyushmasi ishl
ab turgan bo’lishiga qaramasdan, umuman auditorlik 
faoliyatini tartibga solish davlat tomonidan amalga oshirilib, bu 
bizning Respublikamizga ham xos bo’lgan xususiyatdir. O‘zbekiston 
Auditorlar palatasi tuzilish jihatidan davlat organlari bilan o’zaro 
birgalikda harakat qiladi. Ammo uning auditorlik faoliyatini tartibga 
solish bo’yicha asosiy funksiyalari davlat tomonidan mustahkamlab 
qo’yilgan.