T. S. Malikov moliya
T.S.Malikov, N.H.Haydarov
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
T.S.Malikov, N.H.Haydarov
gan tovarlarni ishlab chiqarish jarayonida ketgan xarajatlari bo‘lib, ular, asosan, materiallar sotib olishga ketgan xara- jatlar, ishchi-xodimlarga to‘langan mehnat haqi va bosh- qa shunga o‘xshash xarajatlarni o‘z ichiga oladi. Sotishdan olingan (ko‘rilgan) daromad va sotilgan mahsulot tannarxi o‘rtasidagi farq yalpi foyda, deb ataladi. Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko‘rinishicha, “XYZ” korporatsiyasining bu ko‘rsatkichi 20x1 yilda 90,0 mln. so‘mni tashkil etgan. Keyingi xarajatlar kategoriyasida umumiy, ma’muriy va mahsulot sotishga ketgan xarajatlar (GS&A) (davr xarajat- lari) aks ettirilgan. Bu yerda firmaning boshqaruv xarajat - lari (masalan, menejerlarning mehnat haqi), shuningdek, marketing va hisobot yilida kompaniya ishlab chiqargan tovarlarni sotish bo‘yicha xarajatlar inobatga olingan. Yalpi foyda va GS&A xarajatlari o‘rtasidagi farq operatsion foyda yoki asosiy, ishlab chiqarish faoliyatidan olingan foyda, deb yuritiladi. “XYZ” korporatsiyasining ma’muriy chiqimlari va mahsulot sotishga ketgan xarajatlari (GS&A) 20x1-yilda 30,0 mln. so‘mni tashkil etgan ekan, uning ishlab chiqarish foydasi 60,0 mln. so‘mga tengdir. Uchinchi xarajatlar kategoriyasiga “XYZ” korporatsiya- sining qarz majburiyatlari bo‘yicha foizlarni to‘lashga ket- gan xarajatlari kiradi va bu xarajatlar o‘rganilayotgan davr oxi rida 21,0 mln. so‘mni tashkil etgan. Ularni ishlab chiqa- rish foydasi summasidan ayirib, soliqqa tortiladigan foyda summasini olamiz. Bu 39,0 mln. so‘mga tengdir. Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotning to‘rtinchi, oxir- gi kategoriyasida korporatsiya tomonidan to‘langan soliq sum- malari aks ettirilgan. 20x1yilda “XYZ” korporatsiyasi soliqqa tortiladigan foyda summasidan o‘rtacha 40% miqdorida soliq to‘lagan. Shunga muvofiq ravishda korporatsiya foydasidan olingan soliqning summasi 15,6 mln. so‘mga teng bo‘lgan. Bundan ko‘rinib turibdiki, “XYZ” korporatsiyasining soliqlar to‘langanidan keyingi sof foydasi 23,4 mln. so‘mni tashkil et- gan. Demak, korporatsiyaning 1 mln. aksiyasi muomalada (ya’ni, aksiyadorlar qo‘lida) bo‘lgan ekan, uning bitta aksiyasi- ga hisoblangan sof foyda 23,40 so‘mga tengdir. Moliya 195 Biz tahlil qilayotgan hisobotda, shuningdek, 20x1-yilda korporatsiya aksiyadorlariga dividend tariqasida pul shak- lida umumiy miqdorda 10,0 mln. so‘m to‘langani ko‘rsatil- gan. Demak, bu to‘lovlardan keyin sof foyda summasidan qolgan 13,4 mln. so‘m firma tomonidan o‘z biznesini rivo - jlantirishga yo‘naltirilgan. E’tibor bering: bu summa, ya’ni 13,4 mln. so‘m korporatsiya balansida 20x1-yilning oxirida aksiyadorlik kapitalining o‘sgan ko‘rsatkichi sifatida aks et- tiriladi. Yana shunga alohida e’tibor berish kerakki, sof foy- da va firma hisobvarag‘iga kelib tushayotgan pullar bu bitta narsa emas. Shuning uchun bu oxirgi raqam (13,4 mln. so‘m) firmaning pul balansiga qo‘shilmaydi. Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|