Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Tayanch iboralar: Fiziologiya, fotosintez, nafas olish, hujayra, chidamlilik, tajriba usullari, nishonli atomlar, elektron mikroskop, barg, poya, organik modda, noorganik modda,mineral e’lementlar, oqsil, fibrilyar, globulyar, denaturatsiya, peptid, polipeptid, albuminlar, xromoproteid, lipoproteid, metalloproteid, glikoproteid, nukleoproteid, aminokislotalar, DNK, RNK, fitonsid, fitoaleksin.

.

1. O‘simliklar fiziologiyasi fanining vazifasi va maqsadi.

O‘simliklar fiziologiyasi o‘simliklar tanasida sodir bo‘ladigan hayotiy jarayonlar, murakkab qonuniyatlar va xodisalar zanjirini o‘rganuvchi fandir. Fotosintez, nafas olish, suv rejimi va tiriklik asosini tashkil etuvchi boshqa hayotiy kechinmalarni o‘rganish, tahlil qilish va ularni odam uchun foydali tomonga o‘zgartirish, ya’ni yuqori va sifatli hosil olish mazkur fanning asosiy vazifasi hisoblanadi. Shu ma’noda o‘simliklar fiziologiyasi agronomiya fanlarining nazariy asosini tashkil etadi. Chunki fiziologiya sohasida erishilgan har bir yutuq o‘simlikshunoslikda ham yangi muvaffaqiyatlarga sabab bo‘ladi. Ayniqsa, keyingi yillarda bu sohada erishilgan ijobiy natijalar: suvdan tejamkorlik bilan foydalanish maqsadida sug‘orish ishlarini tartibli yo‘lga qo‘yish, mineral va organik o‘g‘itlardan samarali foydalanish, o‘sish va rivojlanishni boshqarish, tashqi sharoitning noqulay omillariga o‘simliklar chidamliligini oshirish kabi ishlarning hammasi o‘simliklar fiziologiyasining yutuqlariga asoslangandir.

K.A.Timiryazev o‘simliklar fiziologiyasining maqsadi o‘simlik tanasidagi hayotiy hodisalarni o‘rganish va tushunish hamda shu yo‘l bilan o‘simlik organizmi kishi hoxishiga qarab o‘zgaruvchi, undagi hodisalarni to‘xtata olish yoki aksincha, ro‘y berishga majbur qilish, xullas, o‘simlikni kishi ixtiyoriga bo‘y sundirishdan iborat, deb yozgan edi.O‘simliklar fiziologiyasida asosiy ish usuli tajribadir. Fiziolog o‘simlik hayoti haqida etarli darajada aniq va to‘la tasavvur olish, unga hos bo‘lgan qarama-qarshiliklarni ochish, ularni o‘simlik tanasining umumiy rivojlanishida qanday ahamiyatga ega ekanligini aniklash maqsadida laboratoriya va dala amaliyoti usullaridan foydalanadi. Shuningdek o‘simlik hayotini tabiiy omillar ta’sirisiz tasavvur etib bo‘lmaydi. K.A.Timiryazev aytganidek, fiziolog eksperimental yoki nazariy tushunchaga ega bo‘lish uchun hayotiy hodisalarning taxlili bilangina qanoatlana olmaydi, u organizm tarixini ham o‘rganishi kerak.