Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja

a. Tadbirkorlik shakllari 
 
O‘zbekiston Respublikasida «Tadbirkorlik to‘g‘risida» gi qonuninng 5-moddasiga binoan 
tadbirkorlikning quyidagi shakllari mavjud: 
- yakka tartibdagi tadbirkorlik; 
- xususiy tadbirkorlik; 
-jamoa tadbirkorligi; 
- aralash tadbirkorlik. 
YAkka tartibdagi tadbirkorlik – tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishning eng oddiy 
shakli bo‘lib, uni tashkil qilish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995 yil 14 
fevraldagi qarori bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston Respublikasida xususiy tadbirkorlik to‘g‘risidagi 
Nizom» bilan belgilanadi. Ushbu nizomga muvofiq yakka tadbirkor o‘z faoliyatini yuridik shaxs 
tashkil qilmay amalga oshirishi mumkin. YAkka tartibdagi tadbirkorlar odatda mayda ishlab 
chiqarish bilan shug‘ullanadilar. 
YAkka tartibdagi tadbirkorlik o‘z navbatida ikki turga bo‘linadi: 
- shaxsiy tadbirkorlik; 
- birgalikdagi tadbirkorlik. 
SHaxsiy tadbirkorlik tushunchasi «Tadbirkorlik va tadbirkorlar faoliyatining kafolatlari 
to‘g‘risida»gi qonunning 15-moddasida quyidagicha bayon etiladi: «SHaxsiy tadbirkorlik yakka 
tartibdagi tadbirkorlarning o‘zi tomonidan mulk huquqida, shuningdek, mulkka egalik qilish va 
(yoki) undan foydalanishga yo‘l qo‘yadigan o‘zga mulkiy huquq tufayli o‘ziga tegishli bo‘lgan 
mol-mulk negizida mustaqil ravishda amalga oshiriladi». 
Ushbu qonunning 16--moddasiga binoan birgalikdagi tadbirkorlikka quyidagilar 
kiradi: 
- er-xotinning umumiy mol-mulki negizida amalga oshiriladigan oilaviy 

---

tadbirkorlik; 
- dehqon xo‘jaligining umumiy birgalikdagi mulki negizida amalga oshiriladigan 
dehqon xo‘jaligi; 
- o‘zlariga umumiy ulushi mulk huquqida tegishli bo‘lgan umumiy mulk negizida 
yakka tartibdagi tadbirkorlikni amalga oshiradigan shirkat xo‘jaligi. 
YUridik shaxs tashkil qilmay, o‘z faoliyatini amalga oshiradigan tadbirkor sifatida 
ro‘yxatdan o‘tkazilgan jismoniy shaxsga davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi haqidagi guvoxnoma 
beriladi va u jismoniy shaxslarni ro‘yxatdan o‘tkazish reestrida qayd qilinadi. Ushbu guvohnoma 
bankda hisob-kitob varag‘i ochish, soliq organlaridan ro‘yxatdan o‘tish, muhr va boshqa 
rekvizitlarni tayyorlash uchun asos bo‘lib hisoblanadi. 
O‘zbekistan Respublikasida «Xususiy tadbirkorlik to‘g‘risidagi Nizom»da xususiy 
tadbirkorlik faoliyatiga quyidagicha ta’rif berilgan: