Таълим психологияси

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(4- ilova)
5 qatorli sinkveyn 
Maqsad –O`spiringa xarakteristika berish 
Sinkveyn sxemasi: 
1–qator – tushuncha; 
2-qator – tushunchani tavsiflovchi 2 sifat; 
3-qator – ushbu tushuncha vazifalari to‟g‟risidagi 3 ta fe‟l; 
O’spirinlar aql-idrokining xususiyatlari. 
Bu yoshda o‟quvchilarda bilish jarayonlari kichik yoshdagilar kabi intensiv o‟smasa-da, 
lekin mustahkamlanib, stabillashib boradi. O‟spirinlarda barcha faoliyat turlarida mustaqil 
fikr yurita olmaslik ularning jiddiy kamchiligidir. Fan o‟qituvchilari har bir predmetdan 
o‟spirinlarni original fikr yuritishga o‟rgatishlari zarur. Tafakkur bilan birga o‟quvchining 
nutq faoliyati ham o‟sadi. O‟spirinlik qobiliyati va layoqatlari o‟qish faoliyati davomida 
namoyon bo‟la boshlaydi. O‟spirinlarda maxsus qobiliyatlar ko‟zga tashlanadi
.
O`spirinlarda kasb tanlash muammosi. 
Albatta, kasb tanlash muammosi o‟spirin hal qilishi kerak bo‟lgan eng muhim muammolardan 
biridir. Maktabni bitirguncha hamma o‟quvchilar ham bo‟lajak kasbni aniq tanlaydi deb 
bo‟lmaydi. O‟spirinlarning ba‟zilari kasblari haqida aniq tasavvurga ega bo‟ladilar, rejalarini 
oldindan tuzadilar. Ba‟zilari esa kasblarni ota-ona yoki boshqa kattalarning ta‟risida tanlaydilar. 
Ba‟zi o‟spirinlar esa bo‟lajak kasblarini tasodifiy sabablarga ko‟ra tanlaydilar. (o‟quv yurti 
uyiga yaqin bo‟lgani uchun, o‟rtog‟i shu o‟qishga kirgani uchun va h.k.) Bu esa keyinchalik 
tanlagan kasbidan ko‟ngli sovishi, o‟z kasbidan norozi bo‟lishiga sabab bo‟lishi mumkin.
O’spirinlarning o’zaro munosabatlari.
O‟spirinlar do‟stlik tuyg‟usini insoniy munosabatlarning eng muhimi deb hisoblaydilar. 
Ular do‟stlikka juda katta talablar qo‟yadilar.
O‟spirinlar do‟stlikning eng muhim funksiyalaridan biri uning o‟ziga xos “psixoteropiya” rolini 
o‟ynashidir.
O‟spirin o‟z “men”ining hurmat qilinishi, qo‟llab-quvvatlanishini do‟stidan kutadi.
O‟spirinlar odatda o‟z jinsidan, tengdoshlaridan do‟st tanlaydi. 
Qizlarning va yigitlarning do‟stligi orasidagi tafovutlar hali to‟liq o‟rganilmagan.
Bu yoshda yigit va qizlar o‟rtasida ilk romantik munosabatlar paydo bo‟ladi.
SHunisi qiziqarliki, bu munosabatlar “epidemiya” xarakteriga ega.
Ba‟zi guruhlarda hamma shu “kasallik” bilan og‟risa, ba‟zilarida umuman bunday munosabatlar 
bo‟lmaydi.

---

49 
4-qator – ushbu tushuncha mohiyati to‟g‟risidagi 4 so‟zdan iborat so‟z birikmasi; 
5-qator – ushbu tushuncha sinonimi.