Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan
Yüklə 5,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
F
у = ∆ F т + ∆ F б + ∆ F р + ∆ F ас Bu yerda: ∆ F у - omillarning ta’siri ostida foyda o‘sishi (kamayishi)ning umumiy o‘lchami (miqdori); ∆ F т - tannarx omilining ta’siri ostida foydaning o‘zgarishi (+,-); ∆ F б - baho omilining ta’siri ostida foydaning o‘zgarishi; 237 siyosatining samaradorligini o‘xshash tarzda (aynan) xarakterlovchi ko‘rsatkichlarni ajratib olish muhimdir. Shunisi taajjublanarliki, XYuS moliyaviy faoliyatining samaradorligini o‘xshash (aynan) ifodalovchi bo‘lib fond, moliya- kredit va pul bozorlaridagi ular operatsiyalarining daromadliligi hisoblanadi. Bu yerda, ma’lumki, pul (P * ) go‘yoki to‘g‘ridan-to‘g‘ri puldan (P) hosil bo‘ladi. U holda moliyaviy samaradorlikni aniqlash formulasi quyidagi ko‘rinishni oladi: S мр = (P * - P) : P Bu yerda: S мр –
foydalanish samaradorligi; P * - P – bevosita moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish natijasida XYuS tomonidan olingan daromad. Bevosita moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish natijasida XYuS tomonidan olingan daromad tarkibiga quyidagilar kiradi: • XYuS tomonidan aksiya va boshqa qimmatli qog‘ozlarni emissiya qilish asosida bozorda joylashtirishdan olingan dividendlar; • boshqa emitentlar qimmatli qog‘ozlarini sotib olishdan olingan dividendlar; • banklardagi pul omonatlaridan olingan foiz daromadlari; • XYuS foydasidagi valyutalar kurslari bo‘yicha farqlar; • va boshqalar. Ajablanarlisi shundaki, XYuS moliyaviy operatsiyalarining daromadliligini xarakterlovchi ko‘rsatkich ularning samaradorligini sof moliyaviy natijaning sof moliyaviy xarajatlarga nisbati shaklida ifodalab, ko‘pchilik hollarda XYuS moliya-xo‘jalik faoliyatining haqiqiy samaradorligini aks ettirmaydi. Iqtisodiyot real sektori samaradorligining ko‘rsatkichlarida va baholarida bankrot holatida bo‘lishlariga qaramasdan moliyaviy “spekulyatsiya”ning imkoniyat- lari ularni “cho‘kmasdan” turishlariga sharoit yaratadi. Real sektor XYuSlarida, moddiy ishlab chiqarishda moliyaviy resurslardan foydalanishning samaradorligini mos ravishda baholash talablariga u yoki bu darajada sotuv rentabelligi |