Tapmacalar az8rbaycan restmblikast prezjdenrrİNİN İ Ş L ə r I d a r ə s I n I n k I t a b X a n a s I

* Çoxcavablı tapmacadır.

880.  Bir itim var, evin başına hərlənər,
Orda başı bağlanar.
881. Bir öküzüm var, çulımu alanda qabırğaları sananar.
882.  Bir xana toxudum, nə ərşi var, nə arğacı.
Aranda qalmaz, dağdadı ağacı.
883.  Biri deyir,  vay başım,
Biri  deyir,  vay  leşim.
884.  Qara dəvə çökdü yerə,
Bağırsağın tökdü yerə.
885.  Qara toyuq,  qaq elədi,
Qanadları taqq elədi.
886.  Qara toyuq qamı yırtıq.
887.  Dam üstə at kişnər.
888.  Düz əkdim,  əyri bitdi.
889.  Evimizdo  iki gəlin var,  ikisi də bir boyda.
890.  Ə yri-m üyrü hara gedirsən?
Təpəsi  dəlik,  sən nə deyirsən?
891.  Ə l-ayağı  dəstədi,
Qolları qəfəsdədi,
N ə yerdədi,  nə göydə 
Ç ərxi-fələk üstədi.
892.  Ərçin əpə,
Gümüş təpə,
D ərədə çiçək,
Dəyirm i təpə.
893.  İki  bacım  var,  bir boyda.
■
  Biri durar, biri hayda.
894.  Gedən  leylək, gələn leylək, 
Dabanı  üstə duran  leylək, 
Həm  taxtadı,  hərn də dirək, 
Gecə gedib yatan leylək.
895.  Gecə boşalar,
Gündüzlər dolar.
896.  Ləkləmişəm, əkməmişəm.
897.  Minarə,  ha minarə,
İçi  tamam qan-qarə.
Təpəsi  açıq olur,
Dibi  də ki,  lap qarə.
898. N ə evdədi,  nə çöldə,
Nə göydədi, nə yerdə.
899.  No yerdədir, nə göydə 
Holqə  vurub bir yerdə.
900.  Tat-tatını  götüror,
Tat oğlun  götürər.
Oğlu yarpaq götürər,
Yarpaq torpaq götüror.
901.  Taqqır-tuqqur lozgilər,
Bizə  qonaq gəldilor. 
Qoyun-keçi  yunundan 
Evə palaz sərdilər.
902.  Uzun-uzun kişilər,
Başların,  ayaqların,
Divarda gizlətmişlər.

903.  Üç  qardaş bir-birinin üstünə çıxdılar. 
Biri  dedi: -  Belim ağrıyır,
O biri dedi: -  Başım partlayır,
Biri  də  dedi: -  Qorxma, qorxma.
904.  Hay gedər,  huy gedər,
Bircə  qarış  yol gedər.
905.  Hacıya gedərlər hac eşqinə, 
Başmdakı tac eşqinə.
M ənə elə kilim gətir ki,
N ə ərşi  olsun,  nə arğacı.
906.  H əsən bəyim  xəstədi,
Zənciri  qəfəsdədi,
N ə yerdədi,  nə  göydə 
Ç ərxi-fələk üstədi.
907.  Çöldə deyil, evdədi,
N ə yerdə,  nə göydodi.
908.  C ərgə-cərgə  söyüdlər,
Beli bağlı  igidlər.
Ä
 
EV TƏSƏRRİİFATINDA 
İŞLƏNƏN Ş m Ə B
909.  A kişi,  kişi 
Əlində  şişi.
M ənə bir at ver,
Nə erkək olsun,  nə dişi.
910.  Ağ qul qapıları gəzər.
911.  Ağ oxloyum yağlıdı,
Başna qaytan bağladı.
912.  Ağ toyuq  suda oynar,
Həmdəmlə belə oynar.
Ürkücü gəldi, ürkütdü,
Bərkici  goldi, bərkitdi.
913.  Ağ babanı  [hodi yabanı],
Gozər obanı,
Altı  qıçı  var,
İki dabanı.
914.  Ağac  atlandı,
Gomi  qatlandı,
Quyruq  bulandı,
Təpə  sıçradı.
915.  Ağac başın ovdular,
Kəndə koxa qoydular.
916.  Ağacdan atı,
Domirdən  qatı,
İnsan  illəti,
Tanrı  qüdrəti.

917.  Ağacdan yuvası var, 
Daşdan yumurtası var.
918.  Ağzı poladdan,
Saqqalı sapdan.
919.  Ağzı var,  dişi yox,
Onu vurmayan kişi yox.
920.  Adam əlində,
Şeytan felində,
T əkər ayaqlı,
Quyruğu belində.
921.  Az gedər,  çox gedər,
Bircə qarış yol  gedər.
922.  Ayağı var,  əli yox,
Ağızı var, dili yox. 
Soyuqlarda gərəkdir, 
Boğazı  lap dirəkdir.
923.  Aləmi bəzər,  özü  lüt gəzər.
924.  Altı  haça,
Üstü haça.
İki  üzük,
İki  qılça.
925.  Altı  şişə,
Üstü şişə,
Ortasında 
Kabab bişə.
926.  Alçaq damdan qar yağar. 
Qırağı  taxta divar.
927.  Anam məni öldürər, 
Dərim ə saman doldurar, 
Çal  eşşəyə mindirər, 
Qapı-qapı dolandırar.
928.  Arazın  lopəsindən,
Süd sağdım təpəsindən.
İki ğli  var belində,
Ağızı  var təpəsində.
929.  Arvada bax, arvada, 
Oturubdu torbada,
Torbası  domirdondi,
Özü ala bədəndi.
930.  Atıldım  mindim qara daya.
931.  Axşam açılır,
Səhər yığılır.
932.  Bağlarda tappıldar,
M eşədə  şaqqıldar.
933.  Badyabanı 
Gozor obanı,
Altı qıçı var,
İki  dabanı.
934.  Balaca Bəsti 
Yanları yastı,
Sənoırı paçası,
Zərdi haçası.
935.  Balaca quyu,
Pıqqıldar suyu.
936.  Balaca kişi çəpər hörər.
937.  Balaca mənzər,
Evləri  gəzər.

938.  Balaca C əfər parça təpər.
939.  Baldırı bucaq,
Dalı bir qucaq.
940.  Barmağı  soxdum gözünə 
Ağzmı açdı  dizinə.
941.  Bax Allahm işinə,
İplik taxıb  dişinə,
Papaq qoyub başına. 
Quyruğu  suda 
Başı quruda.
942.  Baxsan onun üzünə, 
Görünərsən özünə.
943.  Başma kələm  bağlayar, 
Ürəyi vərəm  bağlayar. 
Oğul-uşağını yığıb, 
Dəsmal alıb ağlayar.
944.  Bizdə bir kişi var, 
Ağzında iki  dişi var.
945.  Bizdo bir kişi  var, 
Ağzında on  dişi  var.
946.  Bizdə bir kişi  var,
Qırx  iki dişi  var.
947.  Bizdo bir kişi  var, 
Qırx-əlli  dişi  var.
948.  Bizdə bir kişi  var, 
Dəmirdən dişi  var.
949.  Bizdə bir kişi var,
Dörd qıçı  var.
950.  Bizdə bir kişi  var, 
Əyri-müyri  işi  var,
Bizə  gələrson, 
Gülməkdən ölərsən.
951.  Bizdə bir kişi var,
Yetmiş  iki  dişi var.
952.  Bizdə bir kişi  var,
Çoxluca  gözü var.
953.  Bizim  evdə bir quyu var, 
İçində zəm -zəm   suyu var.
954.  Bizim evdo bir kişi var, 
Təpəsində yüz deşiyi  var.
955.  Bizdo bir kişi var,
Hor golən  üzündən  öpür.
956.  Bizim  evdo bir quyu, 
İçindo  ağca suyu,
Suyun  içindo  ilan,
İlan  ağzında gövhor, 
Gecolər bizo göndor.
957.  Bizim  evdo bir quyu  var, 
İçindo sorin  suyu  var, 
Suyu  içilməz,
Barı biçilmoz.
958.  Bizim cvdo bir kişi  var, 
Ağzmda üç dişi var.
959.  Bizim  evdə bir kişi  var, 
Köndəlon  yatışı  var.
960.  Bir atım var dərində, 
Bağlamışam  sorində,

Gecə-gündüz yol gedir,
Yerindədi,  yerində.
961.  Bir atım var, hər yetəni  minir.
962.  Bir atım var,  çullasan çulun salar, 
Çullamasan qulun salar.
963.  Bir balaca özü var,
Səksən səkkiz gözü var.
964.  Bir balaca sandıqça,
İçi  dolu ağ mıxça.
965.  Bir beləcik atlaz,
Suya salsan batmaz.
966.  Bir balaca boyu var,
Dam dolusu toyu var.
967.  Bir qara quşum var,
Qapıda dimdiyindən asılıb,
Heç kimi  buraxmır.
968.  Bir qara öküzüm var,
Hər yetən çulluyar.
969.  Bir qara toyuğum var,
Qapıları  gəzər.
970.  Bir qızım var,  hər gələn üzündən öpər.
971.  Bir quşum var fırəngi,
Talvarda vurar zəngi,
N ə yemir, nə  içmir,
Nə dili  var,  nə həngi.
972.  Bir damım var dəmirdən,
Altı  od,  içi bədən.
973.  Bir damım var,  əl, üstə,
Əlini  vur el üstə.
Alçaq damın altından,
Xırda-xırda qar istə.
974.  Bir damım var,  üç dirəkli,
Damı götürsəm, qalar dirəyi.
975.  Bir damın mon üstündə,
Sən baxsan,  sən üstündə.
976.  Bir itim var, hürər-hürər,
Bumu şişər.
977.  Bir yumru özü var,
M incə dono gözü var.
978.  Bir özü var, min gözü.
979.  Bir öküzüm var,  ağzmdan ayran axar.
980.  Bir öküzüm var, quyruğuyla çit hörər.
981.  Bir öküzüm  var,  quyruğundan  tutmasan,  dama 
girmoz.
982.  Bir padşahın beş oğlu var, beşi də bir yaşda, 
bir biçimdə, beşi  də eyni  peşədə.
983.  Bir toyuğum var,
Süzer-süzər 
Yumurta tökər.
984.  Bir hovuzum var dəmirdən 
Suyu gəlir yetmiş yeddi  dəlikdən.
985.  Boycuğazı bir qarış, 
Saqqalı yeddi qarış.

986.  Burdan girər,
Ordan çıxar.
987.  Qapı dalında qaraca qul,
Əlini vurma,  geridə  dur.
988.  Qara atı yağladım,
Qaya dibinə bağladım.
989.  Qara bəy atdan endi, 
Arvad-uşaq  sevindi.
990.  Qara qatır,  qapıda yatır, 
Gəlib-gedənə  şıllaq atır,
Yiyəsi  gəlcək durub qaçır.
991.  Qara qul  qapıları gəzər.
992.  Qara quşu quyruğundan asarlar, 
Ələ  alıb  düz  qazana basarlar.
993.  Qara eşşək, ağ palan.
994.  Qara köpək qapıda yatar,
Qolu oyilər,  belino batar,
N ə hüror,  nə  də ki tutar.
995.  Qara toyuq qaqq elədi, 
Qanadları  şaqq elədi.
996.  Qara toyuq qaqq elədi, 
Qanadları  şaqq elədi,
Dəmir salıb ürkütdüm,
Qapısını bərkitdim.
997.  Qara-qara qarğalar,
H ər qapıya yorğalar.
998.  Qaranlıq damda at kişnər.
999. Qızıl tas, gümüş tas 
İki siçan oyunbaz.
1000.  Qıraqları su, ortasında od.
1001.  Qırx kişi var bir boyda, bir biçimdə, 
Yatıb hamısı bir sandıq içində, 
Sandıq da babamın şalvar cibində.
1002.  Quyruqlamasan,  dama ginııəz,
Girsə də yemək ycməz.
1003.  Quyu  içində ilan,
Ağzında vardı  mərcan.
1004.  Dağdan yuırıbalanar,  sınmaz.
1005.  Dağdan gəlir dağ alı,
Qolları  budaq alı,
Əlin gözünə soxsan,
Ağzı ayrıla qala.
1006.  Dağdan gəlir danqıra,
Quyruğu zildən qara,
Yerişi  tapur-tupur 
Dımağı  səksən para.
1007.  Dan üzündən durdum,
Qızıl  at belinə sıçradım.
1008.  Daşı-daşlara çaxdım,
Pambığı  oda yaxdım.
1009.  Dəyinnanın daşı var,
Üstdə gövhər qaşı var.

H ər kəs onu tapa bilsə,
Yüz  iyirmi yaşı var.
1010.  Dəli  qatır,  qapıda yatır, 
G əlib-gedənə tərsə baxır, 
Qol-qılçası belinə batır.
1011.  Dövranın əmrindədir, 
Bəndənin felindədir,
Altı ayağı,  iki  gözü,
Quyruğu belindədir.
1012.  Dörd qardaşın bir papağı var, 
Hamısı birdən qoyur.
1013.  Düzüm-düzüm nar, 
Dizim ətən qar.
Əsdi o dilbər,
Doldu bu xalvar.
1014.  Dümdüz  idi meşədə,
Evdə başqa peşədə,
Ü stə ilan uzanar,
Bir ağ köynək qazanar.
1015.  Evdə durub bir kişi, 
N ənəm lədir hər işi.
1016.  Evimizdə bir kişi  var, 
Haçadan iki dişi var.
1017.  Evimizdə kəndi var. 
Kəndinin  kəmondi var, 
Göydə gedən  quşların, 
Ayağının bəndi var.
1018.  E1 yatdı,  oba yatdı,
Ölü  ayağm uzatdı.
1019.  Ələk boyda üzü var,
Yüz əllicə gözü var.
Ağzı yuxarı baxar, 
Altmdan yağış yağar.
1020.  Əlindədi elində,
Ətəkleri  belində. 
Gecə-gündüz yol gedir, 
Yerindedi, yerində.
1021.  Ə lli-elli yüz düyməsi,
Əlli mercan düymesi,
Hər kes onu bilm əsə,
Əlli  ilin xəstəsi.
1022.  Əlsiz-ayaqsız köynək istər.
1023.  Ərəb atdan,
Dəmir qatdan.
Quş burulu,
Quyruq bulanı*.
1024.  Əsli  ağacdan, kökü qıldan, 
Üyüdür baban ehsantna.
1025.  Ət dirəyin başında,
Dəmir deşikli papaq.
1026.  Zəng zeng içində,
Zəng fıreng içində,
On  iki  ay fırəng içinde.
1027.  Zer zere yapışdı,
Zer divara yapışdı,
Zərger oğlu gelmemiş,
Zər divardan qopmadı.
* Çoxvarinatlı və müxtəlif cavablı tapmacadır.

1028.  İki qıçı var çarpazı,
Sıxsan parçalar atlazı.
1029.  İki  evin arası,
Döyülər nağarası.
1030.  Yağmı yalar yanar,
Quyruğun bular ağlar.
1031.  Yolla gedir dörd ulaqlı,
Dəmir mıxlı,  gen qulaqlı, 
Yüyürər,  yüyürər yumbalanar, 
Yüyürər, yüyürər yumurtlar.
1032.  Yumru qız  oba gəzər.
1033.  Kilid-kilid  içində,
Kilid sandıq içində.
Binaya bir od  düşdü,
Biz  də yandıq içində.
1034.  Gecə bağlamr,
Gündüz sallanır.
1035.  Gecə dağılar,  gündüz yığılar.
1036.  Gecə əzilər,  gündüz düzülər.
1037.  Gecə-gündüz  işlər,
Dişlərini  dişlər.
1038.  Gödəcik kişi,
Patavamnan var işi.
1039.  Günbəzə  oxşar hamam,
İçində var bir ilan.
1040.  Gündüz ağa,
Gecə nökər.
1041.  Gündüz  ağarar,
Gecə  saralar.
1042.  Lək-lək,  nə  sarımsaq ək,  nə  soğan, 
Gah yuxarı,  gah  aşağı  gərdişi dövran.
1043.  Meşədo,  ha meşədə,
Beş qardaş var meşədo,
Beşi  də  bir pcşədə.
1044.  Mən aşiq, tut ağacı,
Tut bitmiş tut ağacı 
İki  yerdon  ağzı  var.
Bir yerdon tutalğacı.
1045.  Mən baxıram,  o da baxır.
1046.  Milit-milit,
Qapısı  kilit,
Ya bunu tap,
Ya burdan  get.
1047.  No ycrdodi,  nə göydo 
Cümlə-cahan  içində.
1048. No yerdədir,  no göydə,
Zoncirgəsi  olində.
1049.  Nədəndi,  ha nədəndi,
Bağrın  başı  zodondi,
Qırağı  su,  içi  od,
Gedin  görün nodəndi.
1050.  Nənəmin  bir quşu var fırlanar, 
Quyruğundan çatı,  gəbə  sallanar.
1051.  O yana gedər hi-hi,
Ayaqsızdı hi-hi,
Dayaqsızdı hi-hi.

1052.  O yanı qaya, bu yanı  qaya,
İçində ağca maya.
1053.  O yanı qac, bu yanı qac,
İçində odlu ağac.
1054.  O yanı yastı,
Bu yanı  yastı,
Dörd ayağmı,
Yerə nə basdı.
1055.  O nə ilandı ki,  atəşpərəst,
Kimə  soxsan deşər, eylər şikəst.
1056.  O nədi ki,  Allahm felində,
Bəndənin əlində,
Quyruğu belində.
1057.  O nədi ki, bədəni gildən,
Bumu oddan.
1058.  O nədi ki, bir quyu,
Quyunun  içində suyu,
Suyun içində  ilan,
İlanın  ağzı yanan.
1059.  O nədi ki,  şəni qıllı siyahkar,
Yağar cismindən yaz,  yayı, qışı qar.
1060. O nedir ki,  ağzı dəmirdən,
Dili kəndirdən.
Üstü ocaq,  altı su.
1061.  O nədir ki,  altı cəhənnəm,
Üstü su.
1062.  O nədir ki, balaca üzüdü, 
Min iki  gözüdü.
1063.  O nədir ki, gecə-gündüz zarıyar, 
Dəmir qapı vaxt çarxına sarıyar.
İki  qardaş yazdığım  sanıyar,
Hər tayı da bir-birini tanıyar.
1064.  O nədir ki, gecə-gündüz yol gedir.
1065.  O nədir ki, hər yana işıq salar.
Öz dibinə yox.
1066. Özü bir barmaq,  saqqalı qırx barmaq.
1067.  Özü dəmirdən,
Quyruğu kəndirdən.
1068.  Özü yeməli,  içi geyməli.
1069.  Özü  çalır, özü oynuyur.
1070.  Rəfdə var fıncan,
İçi  dolu mərcan.
1071.  Sarı  atlas,  iynə batmaz,
And  içər, piyada getməz.
1072.  Sarıdı,  ağdı rəngi 
Gecolər o saz çalır,
Mən oynaram diringi.
1073.  Səkidə  gəzər, yumurta tökor*.
1074.  Səhor çağı  sarıca qız,
Yığdı  balaların başına,
Otdu  dız-dız ağladı.
1075.  Səhərdən durar, dalıma minor.
* Çoxcavablı tapmacadır.

1076.  Su  içində od.
1077.  Suda balıq,
Quyruğu yanıq.
1078.  Tap-tapı,  dəmir qapı,
On iki budaq,  iki yarpaq.
1079.  Tərəzi  var,  təngi var,
H ər bir rəngdən rəngi var. 
Salıb üstə  oturram,
Həngi var,  ahəngi var.
1080.  Uzaqdan baxırsan qaracadı, 
Yaxına gəlirsən ölücədi, 
Barm aq sox gözünə diricədi.
1081.  Uzun bağırsaq başı  təpəl.
1082.  Uzun qız evləri gəzər.
1083.  Uzun qız oba gəzər, 
Xam ım an özün bəzər.
1084.  Uzun  qız tək ayaqlı, 
Yum arlanar lovğa gəzər, 
G edib-gəlib xamır əzər.
1085. Uzun dirək içində odlu külək.
1086.  U zun-uzun uzanar,
Özünə köynək qazanar.
1087.  U zun-uzun uzanar,
H əftədə  bir bəzənər.
1088.  Ulama,  ay ulama,
N afıl oxu dolama,
Gündüz gedər şah  bağma, 
Gecə  gələr salama.
1088.  Üç ayaqlı bir kişini,
Balaca uşaq  itələr.
1090. Üç bacı bir-birini qovar.
1091.  Üç dərviş bir quyuya baxır.
1092.  Faytonum var, birtəkərli, 
Nonəm  sürər tək, birəlli. 
Nə  izi  var, nə tozu var, 
Yupyumru yumurtlayar.
1093.  Futulboz,  hay  futulboz,
Biri  qara, biri boz.
Bağlanar heç açılmaz, 
Molla buna dua yaz.
1094.  Xanımların əlindədi, 
Cümlo-cahan  içindədi, 
Xanım özü də içindodi.
1095.  Xanım-xatın  düyməsi,
İlim xatun  düymosi,
Hər kəs  onu tapmasa,
Yeddi  manat cərməsi.
1096.  Ha gedir leylək,
Hu gedir leylək,
İldə bir qarış 
Yol  gedir leylək.
1097.  Haydı-haydı, haraydı, 
Gedin,  görün nə haydı, 
Kötüyə bir od düşüb,
Gedin,  görün nə haydı.

1098.  H apı-hapı,
Z əncir sapı.
Dörd budağı 
B ir yarpağı.
1099.  H ap-hapı,  qızıl qapı,
Şah ölkəsi, xan bağı.
1100.  H əvəng-həvəng içində, 
H əvəng d ə zəng içində,
N ə yerdədi, nə göydə,
Əsil flrəng içində.
1101.  H ədəndi, ha hədəndi,
Qara bağrım  zədəndi.
Bu kola bir od düşüb,
Görün dərdi nədəndi.
1102.  Hədi yavanı, hudu yavanı,
Altı  ayağı var,  iki dabanı.
1103.  H əşədən, ha həşədən,
Bir səs  gəlir meşədən.
Atam ın beş oğlu var,
Beşi də bir peşədən.
1104.  Hin hinində.
Şeytan tinində.
Altı  ayağı  var,
Quyruğu belində.
1105.  H ini-hinicə,
Bum u əyricə.
H ər n əyə vursan,
Bölər ikicə.
1106.  Çal çinar başında bir quş oturur, 
Yağın yalayır, quyruğun bulayır.
1107. Çil toyuq, çiləmo toyuq, 
Başmı kəsdim,  qanı  yox.
1108.  Çullaram çulun  salar.
1109.  Cüvani, ha cüvani,
Dörd ayağı  var,  iki  dabanı.
1110.  Şəkli  işıqdan,
Ipi var mıxdan.
1111.  Şohrəbanı gozər obanı, 
Altı  ayağı,  iki  dabanı.

__________________________________________________
SIlA B L A fi
1112.  Ağaca çıxar,
Ağzm a tıxar.
H ər kəsə  dəysə,
Evini yıxar.
1113.  Ağzı var,  gerisi yox, 
Dərisi var,  tükü yox.
1114.  Alıcan quyuya düşdü, 
Qulaqları ilişdi,
1115.  Altı  taxta,  üstü taxta, 
Ortasında dəm ir balta.
1116.  Altı  taxta,  üstü taxta, 
İçində cəllad hasası.
1117.  Anası  qundaqda yatır, 
Oğlu bazara gedir.
1118.  Atdım  atana,
Dəydi  adama.
U cu şiş neştər,
Uzunca təhər.
1119.  Atdım  atana,
Dəydi  kotana. 
D əryada balığa, 
D üzdə ceyrana.
1120.  Bapbalaca boyu var,
İldırımdan  soyu var,
Ə1 vurarsan qudurar,
Dünyaya od vurar.
1121.  Bir ağacım var -  yarpaqsız,  budaqsız,
Ona çıxan qalar, əlsiz-ayaqsız.
1122.  Bir balaca misiri,
Bəylor onun yesiri.
1123.  Bir balaca misri  daşı,
Yandırar dağı-daşı.
1124.  Bir balaca hindili,
Dcşib  keçər qondili.
1125.  Bir qundağım var,  içindo qudunnuş  it yatıb.
1126.  Bir quşum var, balası  özündən tez uçar.
1127.  Bir quşum var düz uçar.
1128.  Bir quşum  var taxta-dəmir,
Yumurtası  adam  dolir.
1129.  Qalın  qamış içində,
Xoruz xuda çağırır.
1130.  Qara atımı yağladım,
Qaya dibinə bağladım*.
1131.  Qara qayış dizdo qalır;
Açılmağı  bizdən alır.
Müxtəlifcavablı tapmacadır.

1132.  Qara qoçum  yağlanar,
M eşələrdə buğlanar.
O necə  qıfıldır ki,
Açarsızca bağlanar.
1133.  Qara toyuq qaqqıldar,
Qanadları  şaqqıldar.
Uçsa ildırım çaxar,
Dumanı  dağa qalxar.
1134.  Qaranhq damdan qulun mələr.
1135.  Qurd quyuda, qulaqları bayırda.
1136.  Quru qovaq içində qudurmuş  ilan.
1137.  D ar küçədə qulun m ələr, 
Qabaqdakın yerə sərər.
1138.  D itdiləcik məndirə,
Bəyi yerə əndirə.
1139.  Evim izdə kəndi  var,
Kəndinin kəməndi  var,
Göydə  gedən quşlarm,
Ayağında bəndi var.
1140.  Ə ldə  fıtil,
Ordan itil.
Hara dəysə,
Qalar mitil.
1141.  Ərəb əlində,
Dizi belində,
Atm üstündə 
B ir ucu yerdə 
B ir ucu göydə.
1142.  İynə  gözündən baxar, 
Hədəfinə od yaxar.
1143.  Kor öküz koldan baxır, 
Ağzmdan ayran axır.
1144.  Gərməşonu taparlar, 
Sapand taxıb atarlar.
1145.  Göydən düşdü daş, 
Bişib oldu aş.
Kəsdi, tökdü baş,
Nə  aşdı, nə daş.
1146.  M əmmədəli  deşikdə, 
Qulaqları eşikdə.
1147. Taxta dəmir,
Gah əyilir,
Gah düzəlir.
1148.  Uzun ağacı ovarlar. 
Başına papaq qoyarlar.

1149.  Ağac başında qora, 
Bilmədim düşdüm tora. 
Hər kəs bunu tapmasa, 
Sorğusuz  getsin gora.
1150.  Adı  var,  özü yox.
1151.  Atəşdə  yanmaz,
Suda batmaz.
1152.  Atsanı iroli,
Qayıtmaz gcri,
Desəm,  ah əhsən,
Tərs  oğlu,  tərsəm.
1153.  Axşam oldu -  qırıldıq, 
Səhər açıldı -  dirildik.
1154.  Ahanı,  ha ahanı,
G əzər cümlə-caham. 
İstanbuldan  su içər,
Təbriz onun məkanı.
1155.  Bazarda satılmaz,
Tərəzidə  çəkilməz,
Baldan şirin dadı var.
1156.  Baldan şirin,  baltadan ağır, 
Bazara gedər,  satılmaz.
1157.  Bir qardaşım var,
Getdi,  qayıtmadı.
1158.  Bir quş uçurtdum,
Tuta bilmədim.
Bir kürk geyindim,
Çıxarda bilmədim.
1159.  Bir quşum var alanı,
G əzər gümlə-cahanı,
Tutdum başın kəsməyə,
Nə  əti var, nə qanı.
1160.  Bir quşuırı var,  bir göz qırpımmda ərşə gedər.
1161.  Bir quşum var zirəngi,
Dağlar altda dirəngi,
Gecə qonaq gələndə 
Nə  dəliyəm, nə dəngi.
1162.  Bir quşum var səməndi,
Nə bağı var, nə bəndi,
Özü açılar, özü yumular,
Heç kim bilməz bu fəndi*.
1163.  Bircə  qırıq misiri 
Bəylər onun yesiri**.
1164.  Bitməmiş  yovşan  dibində,
Doğmamış dovşan balası.
1165.  Quş yuvasındın çıxdı,
Geri dönə  bilmədi.
* Bir neçə cavablı  tapmacadır.
**  Eyni tapmacanın müxtəlif cavabları vardır.

1166.  Dona bürünməz,
Gözə görünməz,
D ildən üzülməz.
1167.  Durub, durub əylənər,
M əni  görüb bəylənər.
Adam kim i yeriyər,
Adam  deyil,  əylənər.
1168.  Əzizim,  qəfəssizdir. 
Bülbüldür,  qəfəssizdir, 
Uçanda quş tək uçar,
Canı yox, qəfəssizdir.
1169.  Yayda gedər, qışda gələr.
1170.  Y eriyər küpə,
Y erim əz küpə,
Min  il  də qalsa,
Çürüm əz küpə.
1171.  Gedər,  gedər izi yox, 
Qayıdar gələr, tozu yox.
1172.  Göydən bir həlqə düşdü, 
H ər şey  içinə düşdü.
1173.  Göydən düşər sınmaz,
Oda düşər yanmaz,
Suya düşər batmaz.
1174.  Göydən düşdü, yerə yapışdı.
1175.  Gündüz gedər dolama,
G ecə gələr salama.
1176.  M ən qalıram, o gedir.
1177.  Mən gedərəm, o qalar.
1178.  Mən gedirəm,  o da gedir,
M ən  gəlirəm,  o da gəlir.
1179. Nar da var,  nar da var,
Nardan şirin harda var?
Ə1 tutmaz, bıçaq kəsməz,
Ondan şirin harda var.
1180.  Nə baltadır, nə kərki,
Bütün kəsərdən iti.
1181. N ə dərd bilər, nə kədər,
M ən  gedərəm, o gedər.
1182.  Nə əli var, nə ayağı,
Nə başı  var,  nə qulağı,
Gah ağladar,  gah güldürər.
1183. N ə gecə yatar,
Nə suya batar.
1184.  O kimdir ki, dərdüməndi  iftadə, 
Dünya qəmindən azadə?
1185.  O nədi ki,  əyə-əyə hamıya dəyə?
1186.  O nədi ki, bədənə peyda,
Onsuz olmaz şühəda?
1 1 8 7 .0  nədir, dərya kimi bulanmaz,
O olmasa, bütün dünya dolanmaz.
1188.  O nədir ki,  yayda donar,
Qışda əriyər.

1189.  O nədir ki,  gedər-gedər nəhanı?
O nədir ki,  kəşf eləyər cahanı?
O nədir ki,  gedər-gələr görünməz.
1190.  O nədir ki, uzağı yaxın eylər.
1 1 9 1 .0  nədir ki,  həm  kiçikdir, həm böyük, 
Arxasında var onun bir özgə yük.
1192.  O hansı  quşdur,
Yuvasından çıxdı,
Girə bilmədi.
1193.  Ondan qalın yox,
Ondan şirin yox,
Ondan gəzəyən yox.
1194.  H ər qurd  ipək sarımaz,
Ayaq tutsa,  yeriməz,
Min  il min  ilə qalsa,
Yaxşı-yam an çürüməz.
1195.  Şappır-şuppur çay keçdim,
Şapırına batmadım.
Qınruzıdan  don geydim,
Nişanəsin tapmadım.
J