Taqrizchilar: O‘quv qo‘llanma Ijodiy ta’lim jarayonini shakillantirish

Amaliy mashg’ulot topshirig’i:

• 
  KWHL kreativ metodi va qo’llanilishi, uning ta’lim berish jarayonidagi o’rni va xususiyatlarini tariflang.
  

Nazorat uchun savollar:

1. 
   “KWHL” kreativ ta’lim metodining asosiy vazifalarini izohlang.
   
2. 
   “KWHL” kreativ ta’lim metodining alohida jihatlarini tariflang.
   

№ 15 - Amaliy mashg‘ulotlar

Mavzu: 4BRAIN KREATIV METODI VA QO’LLANILISHI


Darsning maqsadi: 4BRAIN kreativ metodi va qo’llanilishi ko’nikmalarini shakllantirish jarayonlari bilan tanishtirish.
Metodik ko’rsatmalar

Taʼlimning asosiy vazifasi oʻquvchida jamiyatda muvaffaqiyatli hayot kechirishi uchun bugun va kelajakda kerak boʻladigan koʻnikmalarni shakllantirishdir. Kreativ fikrlash bugungi yoshlar ega boʻlishi kerak boʻlgan muhim koʻnikmadir . Bu koʻnikma ularga doimiy tarzda va shiddat bilan oʻzgarayotgan, oddiy savodxonlikdan tashqari «XXI asr» koʻnikmalariga ega ishchilarni taqozo etayotgan dunyoga moslashishga koʻmaklashadi. Umuman olganda, bugungi oʻquvchi kelajakda hozir hatto mavjud boʻlmagan sohalarda ishlashi, yangi muammolarni yangi texnologiyalar orqali hal etishi kutilmoqda. Oʻquvchida kreativ fikrlash koʻnikmasini shakllantirish ularga tobora murakkablashayotgan mahalliy va global muammolarni noodatiy yondashuv orqali hal etish imkonini beradi.

Oʻquv jarayonida kreativ fikrlashni kuzatishning bir qator muhim jihatlari hamda tegishli elementlar orasidagi munosabatlar 1-shaklda aks etgan. Ushbu model Kreativ fikrlash strategik konsultativ guruhi taklif etgan kreativ fikrlashning besh oʻlchovli modeliga asoslangan. Maktablar oʻquvchi ichki resurslarining (bundan keyin «shaxsiy yordamchi omillar» deyiladi) bir necha jihatlariga taʼsir oʻtkazishi mumkin, jumladan, aqliy qobiliyatlar, soha bo‘yicha tayyorgarlik (domenga oid bilim va tajribalar), yangi gʻoya va kechinmalarga ochiqlik, oʻzgalar bilan hamkorlikda ishlashga hamda boshqalarning gʻoyasini takomillashtirishga tayyor boʻlish, qiyinchilikka uchraganda davom etishga tayyor boʻlish hamda kreativ yondashuv borasida oʻziga ishonch (maqsadning yoʻnalishi va maslaklar), vazifa borasidagi ishtiyoq.
Kreativ fikrlashni qoʻllab-quvvatlashi yoki unga toʻsiq boʻlishi mumkin boʻlgan oʻquvchining atrof-muhitiga kelsak (bundan keyin «ijtimoiy yordamchi omillar» deyiladi), sinfda shakllangan madaniyat, maktablarning va umuman olganda taʼlim tizimining taʼlimga yondashuvi va umumiy ijtimoiy muhitlarning barchasi oʻquvchining ijtimoiy muhitini tash kil etadi. Bularning bari oʻquvchi kreativ fikrlashga bergan ahamiyatga taʼsir oʻtkazadi va kreativ fikrlash yoʻlida yo toʻsiq, yo madad boʻlishi mumkin.
4BRAIN kreativ metodi miya hujumi metodiga asoslangan bo’lib bu metod asosida talabalarda ijodiy fikrlashni rivojlantirishga yetakchi rol oynaydi. Fikrni yaratish va rivojlantirishning ko'plab usullari orasida ijodiy fikrlash miya hujumi usuli (boshqa ism) alohida ta'kidlangan. Bu butun dunyoda juda mashhur. Usulni qo'llash murakkab muammolarni yechimini topishga imkon beradi va ochib berishga yordam beradi shaxsiy salohiyat. Qoida tariqasida, usul katta jamoalarda yig'ilishlarda, masalaning maqbul yechimini topish zarur bo'lganda qo'llaniladi. Usul 1930 yilda ishlab chiqilgan. Uning muallifi amerikalik olim Aleks Osborn. U o'z uslubiyatini korxona rahbarlariga tadbirkorlik faoliyatini eng samarali rejalashtirish maqsadida taklif qildi. 1953 yilda A. Osborn "Yo'l -yo'lakay tasavvur" kitobini nashr etdi, muallif o'zi ishlab chiqqan va korxona rahbarlari orasida tez mashhur bo'lgan texnikalarni tasvirlab berdi. Ko'plab yirik ishbilarmonlar bu usulni hurmat qilishadi va uni muvaffaqiyat bilan amalda qo'llaydilar, shu bilan birga mehnat unumdorligi oshganini, foydaning oshganligini va ko'plab yangi, qiziqarli g'oyalar paydo bo'lganini ta'kidlaydilar.
Usulning mohiyati quyidagicha: Ularga hal qilinishi kerak bo'lgan vazifa beriladi. Guruhning har bir a'zosi o'z echimlarini taklif qilishi, farazlarni ilgari surishi, taxminlar qilishi, natijalarini muhokama qilishi, boshqa a'zolarning takliflariga e'tiroz bildirishi mumkin. Jarayon davomida yangi g'oyalar va takliflar paydo bo'la boshlaydi.
A. Osborn uslubining yaratilishiga u ishlagan korxonada yuzaga kelgan vaziyat sabab bo'lgan. Kompaniya etarli intellektual va ijodiy salohiyatga ega bo'lsa -da, ijodiy g'oyalarning etishmasligi muammosiga duch keldi. Olim boshladi muammoni tushunib, bu holatning sababi boshqaruv qarorlarini ishlab chiqish va qabul qilishning yopiqligi, degan xulosaga keldi, chunki bu jarayonga faqat tajribali mutaxassislar jalb qilingan. Ammo ularning fikrlash tarzi, odatda, stereotipga ega, garchi ular buni o'zlari sezmasalar ham. Qolgan tegishli mutaxassislikka ega bo'lmagan xodimlar yechimlarni izlashda qatnashmaydi. Osborn, nostandart g'oyalar bilan chiqadigan mutaxassis bo'lmaganlarni munozara jarayoniga kiritishni taklif qildi. Shuningdek, u muammo ustida ishlash jarayonini ikki bosqichga ajratdi: g'oyalarni taklif qilish va ularni tahlil qilish va tanlash. Osborn ishtirokchilarning ijodiy faoliyatida cheklovlar yo'qligini munozaraning muhim sharti deb bildi. Miya hujumi usuli shunday tug'ildi.
Miya hujumining bir necha turlari mavjud: oldinga, orqaga, soya va individual. To'g'ridan -to'g'ri miya bo'roni - bu usulning eng keng tarqalgan shakli va u ishlatiladi tezkor yechim haqiqiy muammo... Bu korxonani rivojlantirish, yangi loyihalarni joriy etish va hokazolar bilan bog'liq eng muhim masalalarni muhokama qilish uchun javob beradi. Oddiy rejalashtirish uchrashuvlari va uchrashuvlariga biznes o'yinining elementini kiritish sizga ochib berish imkonini beradi. intellektual salohiyat xodimlar. Bundan tashqari, bu usul yaxshilanadi psixologik iqlim jamoada. Teskari miya hujumi, agar ilgari qabul qilingan qarorni qabul qilib bo'lmaydigan bo'lsa va boshqa qarorni qabul qilish zarurati tug'ilsa, samarali bo'ladi.
Muhokama paytida ishtirokchilar bir -birining g'oyalarini faol ravishda bahslashishi kerak. Munozaralar va tortishuvlarga kirish ma'qul. Teskari miya bo'roni keng ko'lamli aralashuvni talab qiladigan hal qilib bo'lmaydigan qarama -qarshiliklarni bartaraf etish uchun ishlatilishi mumkin. Muhokama ishtirokchilari cheklanmagan holda har qanday takliflarini bildirishlari mumkin. Bu yondashuv juda samarali. Soya miyasi hujumi jamoada ijodiy bo'la olmaydigan odamlar uchun mo'ljallangan. Usulni amalga oshirish uchun ishtirokchilar guruhi ikkita kichik guruhga bo'lingan. Bitta kichik guruh faol muhokama qiladi, g'oyalarini taqdim etadi va ularga qarshi chiqadi. Boshqa kichik guruh munozarada faol qatnashmaydi, balki kuzatuvchi rolini o'ynaydi. Ikkinchi kichik guruhning har bir ishtirokchisi qog'ozda faol guruh ishi ta'siri ostida paydo bo'ladigan fikrlarni yozadi. Ham faol, ham soya guruhi ixtiro qilgan g'oyalar ro'yxati ekspertlarga baholash, takomillashtirish va yanada rivojlantirish uchun topshiriladi. Miya hujumining individual sessiyasi professional yoki ijodiy inqirozga uchragan odam uchun mos keladi. Qabul qilish nafaqat jamoada, balki shaxsda ham g'oyalarni faollashtirish uchun juda mos keladi. Individual yondashuv paytida odam o'zi bilan muloqot qiladi, turli fikrlarni ilgari suradi va ularni o'zi baholaydi. Bu usul juda samarali ishlaydi va ijodiy inqirozni engishga yordam beradi. U vaqt cheklangan sharoitda qaror qabul qilish usuli sifatida ishlatilishi mumkin.
Usul amalda qanday amalga oshiriladi Barcha ishlar uch bosqichda amalga oshiriladi: Tayyorgarlik bosqichi. Bu bosqichda aqliy hujumga tayyorgarlik ishlari olib boriladi. Birinchidan, guruhning yetakchisi tanlanadi, u metodning vazifalari va maqsadlarini shakllantirishi, keyingi bosqichlar uchun ishtirokchilarni tanlashi va barcha tashkiliy masalalarni hal qilishi kerak. Muhokama ishtirokchilari ikki guruhga bo'linadi: "generatorlar" va "tahlilchilar" ".
Birinchi guruhga ijodiy tafakkuri rivojlangan faol xodimlar kiradi. Ikkinchi guruhga muhokama mavzusini yaxshi bilgan mutaxassislar kiradi. Ular birinchi guruh ilgari surgan fikrlarni baholaydilar. Ba'zi hollarda, uchinchi, qo'shimcha guruh - "qarshi kun generatorlari" yaratiladi. Asosiy bosqich (fikrlarni shakllantirish). Ishning asosiy bosqichi taxminan 15-20 daqiqa davom etadi. Bu vaqtda g'oyalarni faol izlash davom etmoqda. Miya hujumining butun jarayoni 1,5-2 soat davom etadi. Guruh a'zolari tomonidan ilgari surilgan barcha fikrlar diqqat bilan yozib olinadi. Avlod yaratish jarayonida guruh rahbari ishtirokchilarni har tomonlama qo'llab -quvvatlab, ularning ijodiy tafakkurini maksimal darajada oshirishga harakat qiladi. U boshqalarni bu jarayonga jalb qilish uchun eng aqldan ozgan g'oyalarga misollar keltirishi mumkin.
Yakuniy bosqich (xulosa). Bu bosqichda to'plangan takliflar tahlil qilish, tizimlashtirish va ularning hayotiyligini baholash uchun "tahlilchilar" guruhiga taqdim etiladi. Eng qiziqarli va konstruktiv variantlarni tanlash amalga oshiriladi va ularning ro'yxati tuziladi. Miya hujumi qoidalari Ishtirokchilarning optimal soni-6-12 kishi. Guruhga nafaqat tajribali xodimlar, balki hali tafakkur stereotiplari qat'iy bo'lmagan yoshlar ham kirsa yaxshi bo'ladi. Guruhlar erkaklar va ayollardan iborat bo'lishi kerak. Ishtirokchilarning yoshi va xizmat maqomidagi farq unchalik katta bo'lmasligini ta'minlashga harakat qilish kerak. Ba'zan yangi, nostandart g'oyalarni keltira oladigan guruhlarga yangi odamlarni tanishtirish tavsiya etiladi.
Guruhdagi faol va mo''tadil a'zolar soni taxminan bir xil bo'lishi kerak. Miya hujumi sessiyasini o'tkazish uchun siz alohida xonani yoki yig'ilish xonasini tanlashingiz kerak, bu erda hech narsa jarayonga xalaqit bermaydi. Eng qulay usul - davra suhbati. Rahbar ishtirokchilarga o'zlarini qulay his qilishlariga imkon beradigan qulay muhit yaratishga harakat qilishi kerak. Buning uchun siz hazil va boshqa texnikalardan foydalanishingiz mumkin. Barcha fikrlar qog'ozga yozilishi yoki diktofonga yozilishi kerak. Rahbar, shuningdek, g'oyalarni yaratish jarayonida ishtirok etadi. Rahbarning vazifasi - guruh a'zolarini stereotip fikrlashdan ozod qilish va ularni ijodiy izlanishga undash. Ko'pincha, munozara ishtirokchilari o'rtasida g'oyalarni shakllantirish jarayoni uchrashuv tugagandan so'ng davom etadi. Bunday holda, rahbar bir necha kun ichida guruhni yig'ib, ular tomonidan yaratilgan g'oyalarni yozib olishi kerak. Muvaffaqiyatli miya hujumining shartlari Muhokama paytida ilgari surilgan g'oyalarni tanqid qilishga yo'l qo'yilmaydi. Hatto eng hayoliy va g'ayrioddiy g'oyani ham yozib olish kerak. Bu guruh a'zolarining fikrlashini faollashtirishga yordam beradi. Ishtirokchilar iloji boricha ko'proq takliflar bilan chiqishga harakat qilishlari kerak.
Aqliy hujum usulining mohiyati - ishtirokchilarni fikrlash modellaridan xalos qilish va ularni maydon tashqarisida o'ylashga majburlash. Faqat bu holatda usul samarali bo'ladi. Muhimi, fikrlarning sifati emas, balki ularning soni. Hammasi bo'lib, 20 daqiqalik ishda guruh 100 ga yaqin g'oyalarni yaratishi mumkin. Jarayonni malakali tashkil qilish bilan yuqori natijaga erishish mumkin - 200-250 g'oya. Muhokama ishtirokchilari ularni ko'rishlari uchun barcha fikrlar yozib olinadi. Ularni katta qog'oz varaqlariga yoki maxsus doskaga markerlar bilan yozish eng qulaydir. Barcha fikrlar to'planib, yozilgandan so'ng, guruh a'zolariga tanaffus berilishi kerak, shunda ular aqliy ishdan tanaffus olishlari mumkin. Bu bosqichda vazifa ustida ishlash ko'pincha ongsiz darajada davom etadi va g'oyalarni qayta tashkil etish mumkin. Usulning afzalliklari va kamchiliklari Miya hujumi usuli, g'oyalarni ishlab chiqarishning har qanday usuli singari, bir qator afzallik va kamchiliklarga ega. Qadr -qimmat :

• 
  ijodiy fikrlash faollashadi;
  
• 
  miya hujumi jarayoni guruh a'zolarini yaqinlashtiradi va ularni jamoada samarali ishlashga o'rgatadi;
  
• 
  g'oyalarni izlash jarayoni dangasalikni, stereotip fikrlashni, passivlikni yo'q qiladi, hatto eng faol bo'lmagan a'zolarni ham ijodiy jarayonga undaydi;
  
• 
  usuldan foydalanish oson, uning qoidalarini jarayonning barcha ishtirokchilari tushunishi oson, bundan tashqari, uni amalga oshirish uchun maxsus uskunalar va shartlar kerak emas.
  

kamchiliklar:

• 
  har qanday, hatto eng hayoliy g'oyalarni rag'batlantirish orqali, guruh a'zolari haqiqiy muammodan uzoqlashishi mumkin;
  
• 
  taklif qilingan variantlar orasida haqiqiy amaliy variantni topish qiyin bo'lishi mumkin;
  
• 
  eng tajribali va faol ishtirokchilar yetakchilikka da'vo qila boshlashlari va o'z g'oyalarini eng samarali deb targ'ib qilishga urinishlari mumkin.
  

Aqliy hujum usulidan foydalanish rahbarga o'z bo'ysunuvchilarining intellektual salohiyatini ochib berishga yordam beradi va uni ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan yangi, ijodiy g'oyalarni izlashga yo'naltiradi.
Ekspert baholashning juda keng tarqalgan usuli bu "miya hujumi" yoki "aqliy hujum". Usul mutaxassislar tomonidan muammoning birgalikdagi xizmatiga asoslangan yechim ishlab chiqishga asoslangan. Mutaxassislar sifatida, qoida tariqasida, nafaqat bu muammo bo'yicha mutaxassislar, balki boshqa bilim sohalari bo'yicha mutaxassislar ham qabul qilinadi. Munozara ilgari ishlab chiqilgan ssenariyga asoslangan. Miya hujumi usuli Amerika Qo'shma Shtatlarida 30 -yillarning oxirida paydo bo'lgan va nihoyat shakllangan va 1953 yilda A. Osbornning "Yo'l -yo'lakay tasavvur" kitobining nashr etilishi bilan keng doiradagi mutaxassislarga ma'lum bo'lgan. fikrlash. "Miya bo'roni" usullarini muammoli vaziyatni hal qilish jarayonida "miya hujumi" ning etakchisi va ishtirokchilari o'rtasida teskari aloqa mavjudligi yoki yo'qligiga qarab tasniflash mumkin. Bu holat "aqliy hujum" usulini ishlab chiqishni talab qildi - ularning sonini cheklamasdan, variantlarni sifatli va etarlicha tez baholashga qodir bo'lgan buzg'unchi baholash (DET). Bu usulning mohiyati muammoli vaziyatni "miya bo'roni" paytida mutaxassislarning ijodiy salohiyatini ro'yobga chiqarishdan iborat bo'lib, u birinchi navbatda g'oyalar paydo bo'lishini va keyinchalik bu g'oyalarni yo'q qilish (yo'q qilish, tanqid qilish) ni amalga oshiradi. sayohatlar.
Usul strukturaviy jihatdan oddiy. Bu muammoni hal qilishning ikki bosqichli tartibi: birinchi bosqichda g'oyalar ilgari suriladi, ikkinchisida ular konkretlashtiriladi va rivojlanadi. Osborn oddiy fuqarolik holatiga duch keldi, uni ko'pchilik fuqarolar muammo deb bilishmaydi. Korxona ishchilarining intellektual salohiyati yuqori bo'lishiga qaramay, korxonalar oldida turgan ko'plab murakkab muammolar uzoq vaqt davomida hal qilinmayapti. Faqat resurslarning etishmasligi va moddiy rag'batlar aybdormi? A. Osbornni ta'qib qilib, yana shu savolni beraylik: nima uchun mamlakat fuqarolarining ijodiy salohiyati ular oldida turgan muammolarni hal qilish uchun shunchalik kam ishlatiladi? Axir, hamma odamlar ijodiy qobiliyatga ega. Javobni Osborne muammoni hal qilishda "yangi" ni qo'shish tartibini batafsil ko'rib chiqqanida topdi. Qoida tariqasida, muammolar chuqur ta'sirlarni bilish asosida maxsus atamalar yordamida professional tilda mutaxassislar tomonidan tuziladi. Bunday muammoni muhokama qilishda ishtirok etish uchun uni chuqur tushunish oson emas. Va barchasini ta'kidlash kerakki, g'oyalar professional bo'lmaganlar tomonidan cheklovlarni hisobga olmagan holda, ko'pincha "noto'g'ri, yumshoq" shaklda ifodalanadi. Bularning barchasi mutaxassislarning salbiy reaktsiyasiga, bayonot shakliga qaratilgan tanqid to'lqiniga olib keladi.
Qobiliyatsizlik haqidagi hukmlar tezda ishlatilmasligi haqidagi xulosalarga aylanadi bu odam ijodiy ish uchun. Shunday qilib, g'oya mutaxassislar tomonidan qabul qilinishi uchun uni barcha qoidalarga muvofiq ilgari surish kerak - bu keng tarqalgan fikr. Osborne taklif qilgan usulning eng muhim elementi bu cheklovni olib tashlashdir. "Nega har bir masalani shunday taqsimlamaslik kerakki, bir guruh tajribali ekspertlar sud qarorlari to'g'risida dalil topishga e'tibor qaratishadi, ijodiy maslahatchilar esa faqat bir g'oyani ilgari surishga e'tibor berishadi", deb yozadi A. Osborn.
G'oyani izlash jarayonining konstruktiv bosqichlarga bo'linishi va har bir bosqichni yakunlash uchun odamlarni tanlash taklif qilingan uslubning asosidir. A. Osborn muammolarni hal qilishda yangi yondashuv paydo bo'lganiga ishora qiladi, uni "tasavvur" deb atagan. "Siz o'z fantaziyangizga bepul parvoz berasiz va keyin uni erga" tasavvur qilasiz ". Bu g'oyaning rivojlanishi ancha murakkab harakatlar ketma -ketligining paydo bo'lishiga olib keldi. Osborne ishongan eng muhim shart - bu har bir odamda miyaning ikkita muhim jihati bor degan fikr: ijodiy ong va analitik fikrlash. Ularning almashinuvi, Osbornning so'zlariga ko'ra, ijodiy ishning barcha jarayonlarining asosi hisoblanadi.
1. Muammoning barcha tomonlarini o'ylab ko'ring. Ularning eng muhimlari odatda shunchalik murakkabki, ularni aniqlash uchun tasavvur kerak.
2. "Hujum" uchun kichik muammolarni tanlang. Muammoning barcha mumkin bo'lgan tomonlari ro'yxatiga murojaat qiling, ularni diqqat bilan tahlil qiling, bir nechta maqsadlarni ajratib ko'rsatish.
3. Qaysi ma'lumotlar foydali bo'lishi mumkinligini ko'rib chiqing. Biz muammoni shakllantirdik, endi bizga aniq ma'lumot kerak. Lekin, avvalo, o'zimizni ijodkorlik qo'liga berib, eng yaxshi yordam beradigan har xil ma'lumotlarni o'ylab topamiz.
4. Eng ma'qul axborot manbalarini tanlang. Kerakli ma'lumot turlari haqidagi savolga javob berib, biz avval qaysi manbalarni o'rganish kerakligini hal qilishga o'tamiz.
5. Har xil g'oyalarni o'ylab ko'ring - muammoning "kalitlari". Fikrlash jarayonining bu qismi, shubhasiz, tanqidiy fikrlash bilan birga yoki uzilmagan holda, tasavvur erkinligini talab qiladi.
6. Yechimga olib kelishi mumkin bo'lgan fikrlarni tanlang. Bu jarayon asosan mantiqiy fikrlash bilan bog'liq. Bu erda asosiy e'tibor qiyosiy tahlilga qaratiladi.
7. Sinashning har xil usullarini o'ylab ko'ring. Bu erda biz yana ijodiy fikrlashga muhtojmiz. Tekshirishning mutlaqo yangi usullari kashf etiladi.
8. Eng puxta sinov usullarini tanlang. Biz qanday tekshirishni yaxshiroq hal qilishda qat'iy va izchil bo'lamiz. Keling, eng ishonchli ko'rinadigan usullarni tanlaymiz.
9. Barcha mumkin bo'lgan ilovalarni tasavvur qiling. Hatto bizning yakuniy qaror eksperimental ravishda tasdiqlangan bo'lsa, biz undan foydalanish natijasida nima bo'lishi mumkinligi haqida tasavvurga ega bo'lishimiz kerak turli sohalar... Masalan, har biri harbiy strategiya nihoyat, dushman nima qilishi mumkinligi haqidagi tasavvur asosida shakllanadi.
10. Oxirgi javobingizni bering. Bu erda siz ijodiy, sintez bosqichlari va analitik, ratsionallik almashinuvini aniq ko'rishingiz mumkin. Qidiruv maydonining kengayishi va qisqarishining bu almashinuvi barcha rivojlangan qidiruv usullariga xosdir.
Amaliy tasavvur kitobida tasvirlangan harakatlarning qisqaroq ketma -ketligi keng ma'lum bo'ldi va bu miya hujumi usulining mohiyati. Usul ikkita asosiy bosqichni o'z ichiga oladi:

• 
  g'oyalarni ilgari surish (yaratish) bosqichi.
  
• 
  ilgari surilgan g'oyalarni tahlil qilish bosqichi.
  

Ushbu bosqichlarda ishlash bir qator asosiy qoidalarga rioya qilingan holda amalga oshirilishi kerak. Avlod bosqichida ulardan uchtasi bor:
3. Hamma ilgari surilgan g'oyalarni rag'batlantirish, shu jumladan haqiqiy bo'lmagan va hayoliy. Tahlil bosqichida asosiy qoida:
4. Har bir tahlil qilingan fikrda ratsional asosni ochib berish.
A. Osborn taklif qilgan usul nomlandi ("aqliy hujum"). Ushbu turdagi usullar, shuningdek, miya bo'roni, g'oyalar konferentsiyasi, jamoaviy g'oya yaratish (CGC) nomi bilan ham ma'lum. Odatda, aqliy hujum yoki OIG sessiyalarini o'tkazishda ular muayyan qoidalarga amal qilishga harakat qilishadi, ularning mohiyati OIG ishtirokchilarining fikrlash erkinligini va ularning yangi g'oyalarini ifoda etishini ta'minlashdan iborat; Buning uchun har qanday g'oyalarni qabul qilish tavsiya etiladi, garchi ular dastlab shubhali yoki bema'ni bo'lib tuyulsa ham (g'oyalarni muhokama qilish va baholash keyinroq amalga oshiriladi), tanqidga yo'l qo'yilmaydi, soxta g'oya e'lon qilinmaydi va har qanday g'oya muhokama qilinmaydi. Iloji boricha ko'proq g'oyalarni ifoda etish (yaxshisi arzimas), g'oyalarning zanjirli reaktsiyalarini yaratishga harakat qilish kerak. ECE usuli bilan ishlash quyidagi olti bosqichni amalga oshirishni o'z ichiga oladi. Birinchi bosqich - "aqliy hujum" da ishtirokchilar guruhini shakllantirish (soni va tarkibi bo'yicha). Ishtirokchilar guruhining optimal o'lchami empirik tarzda topiladi: eng samarali 10-15 kishilik guruhlardir. Ishtirokchilar guruhining tarkibi ularni maqsadli tanlashni nazarda tutadi:
1) taxminan bir xil darajadagi odamlardan, agar ishtirokchilar bir -birini bilishsa;
2) har xil darajadagi odamlardan, agar ishtirokchilar bir -birlari bilan tanish bo'lmasa (bu holda, ishtirokchilarning har biri unga raqam berib, so'ngra ishtirokchiga raqam bo'yicha murojaat qilib, tekislanishi kerak).
Ikkinchi bosqich - bu miya hujumi ishtirokchisining muammoli eslatmasini tuzish. U muammoli vaziyatni tahlil qilish guruhi tomonidan tuzilgan bo'lib, ECE usulining tavsifi va muammoli vaziyatning tavsifini o'z ichiga oladi.
Uchinchi bosqich - g'oyalar avlodi. Miya hujumining davomiyligi ishtirokchilarning faolligiga qarab kamida 20 minut va 1 soatdan oshmasligi tavsiya etiladi. Har qanday fikrni "o'tkazib yubormaslik" va ularni keyingi bosqichga tizimlashtirish imkoniyatiga ega bo'lish uchun aytilgan fikrlarni magnitafonga yozib olish maqsadga muvofiqdir.
To'rtinchi bosqich - avlod bosqichida bildirilgan fikrlarni tizimlashtirish. Muammoli vaziyatni tahlil qilish guruhi fikrlarni quyidagi ketma -ketlikda tizimlashtirishni amalga oshiradi: barcha bildirilgan fikrlarning nomenklatura ro'yxati tuziladi; har bir fikr keng tarqalgan atamalarda tuzilgan; takroriy va bir -birini to'ldiruvchi g'oyalar aniqlanadi; takroriy va (yoki) bir -birini to'ldiruvchi g'oyalar birlashtirilib, bitta murakkab fikrga aylanadi; g'oyalarni birlashtirish mumkin bo'lgan belgilar ta'kidlangan; g'oyalar tanlangan xususiyatlarga ko'ra guruhlarga birlashtirilgan; g'oyalar ro'yxati guruhlar tomonidan tuziladi (har bir guruhda g'oyalar umumiylik tartibida umumiydan aniqgacha, umumiy fikrlarni to'ldiruvchi yoki rivojlantiruvchi tartibda yoziladi).
Beshinchi bosqich - bu tizimlashtirilgan g'oyalarni yo'q qilish (yo'q qilish) (aqliy hujum paytida, ularning har biri miya hujumi ishtirokchilarining har tomonlama tanqidiga uchraganda, amaliy maqsadga muvofiqligi uchun g'oyalarni baholashning maxsus tartibi).
Vayronagarchilik bosqichining asosiy qoidasi - tizimlashtirilgan har bir g'oyani faqat uni amalga oshirish yo'lidagi to'siqlar nuqtai nazaridan ko'rib chiqish, ya'ni hujum ishtirokchilari tizimlashtirilgan fikrni rad etuvchi xulosalar chiqarishdi. Yo'q qilish jarayonida mavjud cheklovlarni shakllantirish va bu cheklovlarni olib tashlash mumkinligi haqidagi taxminni ilgari surish mumkin bo'lgan qarshi g'oya paydo bo'lishi ayniqsa qimmatlidir.
Oltinchi qadam - tanqidlarni baholash va amaliy g'oyalar ro'yxatini tuzish. Jamoa g'oyalarini ishlab chiqarish usuli amalda sinovdan o'tkazildi va umumiy fikrni xolis tahlil natijasi deb hisoblash mumkin bo'lmaganda, murosalar yo'lini hisobga olmaganda, bashorat qilish ob'ektini ishlab chiqishning mumkin bo'lgan variantlarini aniqlashda guruhiy echim topishga imkon beradi. muammo haqida.
Qabul qilingan qoidalarga va ularning bajarilishining qat'iyligiga qarab, ular to'g'ridan -to'g'ri miya hujumini, fikr almashish usulini, komissiya, sud kabi usullarni (bir guruh iloji boricha ko'proq takliflar berganida, ikkinchisi ularni tanqid qilishga harakat qilganda) farqlaydilar. iloji boricha) va boshqalar.
So'nggi paytlarda ba'zida miya hujumi biznes o'yini ko'rinishida olib borilmoqda. Amalda, har xil turdagi yig'ilishlar KIG sessiyalariga o'xshaydi - konstruktorlar yig'ilishlari, olimlar va ilmiy kengashlar yig'ilishlari, maxsus tuzilgan vaqtinchalik komissiyalar.
Haqiqiy sharoitda, talab qilinadigan qoidalarga qat'iy rioya qilishni ta'minlash, "miya bo'roni" muhitini yaratish ancha qiyin, tashkilotning rasmiy tuzilmasining ta'siri konstruktorlar yig'ilishlari va kengashlariga to'sqinlik qiladi: idoralararo komissiyalar uchun mutaxassislarni yig'ish qiyin. Shuning uchun, malakali mutaxassislarni jalb qilishning aniq bir joyda va ma'lum bir vaqtda majburiy ishtirokini talab qilmaydigan va o'z fikrlarini og'zaki ifodalash usullaridan foydalanish maqsadga muvofiqdir.