XIII asr boshlarida qaytarib îlinàdi. Tåz îràdà qirîl
mulklàrigà màmlàkàt jànubidàgi
Tuluzà gràfligi hàm
qàytàrilàdi. Nàtijàdà qirîl Fransiyadàgi eng kuchli fåîdàl-
gà àylànàdi. Qirîl mulklàrining kångàyishi umumdàvlàt
bîshqàruv tàshki
lîtlàri: Qirîl kångàshi, Îliy sud và
Mîliya bîshqàrmàsi
ning tuzilishi bilàn yakunlànadi.
Lyu- dîvik IX qirîl yerlàridàgi fåîdàl urushlàrini taqiqlàydi.
Qirîl zàrb ettirgàn îltin và kumush tàngàlàr Fransiyaning
bàrchà vilîyatlàridà o‘tishi huquqi bålgilànàdi. Nàtijàdà
mamlakatda gårsîg và gràflàr zàrb etàdigàn 40 õil pul
àstà-såkin surib qo‘yilàdi. Bu tadbir savdo-sotiqni ham
yuksaltiradi.
Shu tariqa Fransiya markazlashgan davlatga aylandi.
Qirol hokimiyati mamlakatning butun hududini o‘ziga
bo‘y sundirdi.
Markazlashgan qirol hokimiyati – mamlakat barcha
hududining yagona qirol hokimiyatiga itoat etishi.
1. Qaysi tadbir dåhqînning yergà munîsàbàtini
ijobiy tomonga o‘zgàrtiràdi?
2. Mamlakat markazlashtirilishidan manfaatdor
toifa larni ko‘rsating.
3. Viloyatlar o‘rtasidagi mehnat taqsimoti va ixtisos-
lashish nimalarni taqozo etgan?
23-§. GENERAL SHTATLAR Filiðp IV va Papa. Fransiyani markazlashtirishni davom
ettirgan Filiðp IV (1285–1314) o‘z qirolligining boshlarida
Shampan grafligi, Lion shahri va viloyatini qirol domeni-
ga qo‘shib oladi. Uning keyingi harakatlari mamlakatning
shimolidagi yirik savdo-hunarmandchilik shaharlarini bir-
lashtirgan Fland riya ni egallashga qaratiladi.
Yevropa hukmdorlaridan Filiðp IV birinchi bo‘lib kat-
ta yer-mulk
larga egalik qilayotgan cher
kovdan soliq talab
qiladi.
92
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI Rim papasi
