Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

M ahmudxo‘ja Behbudiy. 
Turkiston j a ­
didchilik harakatining asoschisi Behbudiy
1875-yilda Samarqandda tug‘ildi. 0 ‘z davrining 
diniy va dunyoviy ilmlarini puxta egalladi. U 
dastlab Samarqand shahri yaqinidagi bir qish- 
loqda jahon ilm-fani yutuqlaridan saboq be- 
rishga moMjallangan yangi usul maktabini ochdi. 
Bu maktab uchun qator darsliklar yaratdi. 
Chunonchi, «Savod chiqarish kitobi», «Qisqacha 
umumiy geografiya», «Aholi geografiyasiga 
kirish» deb nom langan darsliklar shular 
jumlasidan edi.
Behbudiy yosh avlod tarbiyasida teatrning 
ham katta rol o ‘ynashini to ‘g‘ri baholay oldi. 
Shuning uchun sahna asari ham yozdi. Uning «Padarkush» nomli 
sahna asari katta shuhrat qozondi. Bu asar o‘qimagan, johil va nodon 
o‘g‘ilning qanday qilib o ‘z otasi qotiliga aylanganligi haqida hikoya 
qiladi. Behbudiy «Samarqand» deb ataluvchi gazeta va «Оупа» deb 
ataluvchi jurnal ham nashr ettirdi. Ularning sahifalarida yosh avlodni 
vatanparvar bo‘lishga, jahon ilm-fani yutuqlarini puxta egallashga da’vat 
etdi.
96

---

Diqqat bilan o ‘qing!
«Zamon ilmi va fanidan bebahra xalq boshqalarga poymol bo ‘lur».
Behbudiy
Behbudiy, ayni paytda, yosh avlodni Vatan 
taraqqiyoti yo‘lida bir nechta xorijiy tilni 
o ‘rganishga ham chaqirdi.
Abdulla Avloniy. 
0 ‘z davrining atoqli m a’- 
rifatparvari, shoiri, jurnalist, davlat arbobi 
bo‘lgan Avloniy 1878-yilda Toshkent shahrida 
tug‘ildi. Maktabxona va madrasada ilm oldi. U 
arab, fors va rus tillarini yaxshi o ‘rganib oldi.
Yangi usul maktablarining ahamiyatini yaxshi 
tushunganligi uchun Toshkentda shunday maktab 
ochdi. 0 ‘zi ona tili va adabiyotdan dars berdi.
0 ‘quvchilar uchun «Birinchi muallim», «Ikkinchi