Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

Rimda qurilgan
teatrlardan biri
(Kolizey).
M a’buda Afina
haykali.
47

---

Atamalar mazmunini bilib oling
Sfinks 
— gavdasi shernikiga, boshi odam nikiga o ‘xshatib toshga qoya 
qilib ishlangan afsonaviy jonzot haykali. U fir’avn qudratining ram zi 
b o ‘lgan.
M a’buda 
— xudoning ayol tim solida tasavvur qilingan xotini yoki 
qizi.1
Fir’avn 
(U lug‘ uy, podsho qasri) — M isr podsholam ing ulug‘vorligini 
anglatuvchi unvon.2
Savol va topshiriqlar
1. Shaharlarning paydo b o ‘lishi haqida nimalarni bilib oldingiz?
s 
2. M emfis, Bobil va Nineviya shaharlarini bir-biri bilan taqqoslang.
0 ‘xshash va fa rq qiluvchi tomonlarini aniqlang.
3. Afina va Sparta shaharlari haqida nimalarni bilib oldingiz?
4.
Rim shahri haqidagi та ’lumotlarni Afina shahri haqidagi та ’lumotlar
bilan taqqoslang.
MUSTAQIL ISH
Qadim gi dunyo shaharlari:
1. 
Memfis, Bobil, Nineviya, Afina va Rim shaharlariga xos umum iy jihatlam i 
ayting.
a) ...
;
b) ... .
14-§. DUNYONING QADIMGI DAVLATLARI
Qadimgi Misr va Bobil davlatlari. 
Davlat — m a’lum bir 
hududda uyushgan odamlar (kishilik jamiyati)ni qonun kuchi 
bilan boshqaradigan tashkilotdir. Qonun esa davlat tomonidan 
belgilab qo‘yiladigan va hammaning bo‘ysunishi shart bo‘lgan tartib- 
qoidalardir. Davlat dastlab miloddan avvalgi to ‘rtinchi ming yillik 
boshlarida Afrika qit’asidagi Misr hududida tashkil topdi. Ular kichik- 
kichik shahar-davlatlar bo ‘lib, «nomlar», davlat boshliqlari esa 
«nomarxlar» deb ataldi. Keyinchalik bu davlatlar o ‘rnida ikkita katta 
davlat tashkil etildi. Davrlar o‘tishi bilan bu ikki davlat yagona davlatga 
birlashtirildi. Memfis shahri davlat poytaxti etib belgilandi. Davlat 
hukmdori fir’avn deb ataldi.
1 0 ‘TIL. - Т.: «УзМЭ». 2006. 2-jild. 563-bet.
2 0 ‘zM E. - Т.: «УзМЭ». 2001. 2-jild. 259-bet.
48

---

Davlatning ichki hayoti o ‘zaro 
urushlarsiz kechmagan. U zoq da- 
vom etgan bu urushlar Misrni zaif- 
lashtirdi. Oqibatda, Misrni dastlab 
Eron davlati, keyinchalik make- 
doniyalik Aleksandr, undan keyin 
esa Rim davlati bosib oldi.
Osiyo qit’asining Misrdan uncha 
uzoq bo ‘lmagan qismida Frot va 
Dajla daryolari mavjud. Shu ikki 
daryo oralig‘i Mesopotamiya deb 
atalgan. Mesopotamiya yerlari nihoyatda unumdor bo‘lganligi uchun 
odamlar bu joylarni o‘z manzilgohlariga aylantirdilar.
Mesopotamiyada miloddan avvalgi 2-ming yillikda Bobil davlati 
tashkil topdi. Podsho Xam m urapi hukm ronligi davrida Bobil eng 
qudratli davlatga aylandi. U M esopotam iyaning barcha qismini 
Bobilga bo‘ysundirdi.