“Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha prorektor prof. A. Soleev

 
4. Qadriyatlar tizimida kasbiy faoliyat o’rni
Amaliy psixolog statusiga ega bo’lishni istagan insonna bir qator talablar 
qo’yiladi ularning birinchisi u oliy ma’lumotli psixolog bo’lishi zarur. Bunday 
diplom oliy o’quv yurtini bitirganda yoki ikkinchi mutaxassislik orqali olinadi. 
Bundan tashqari amaliy psixolog albatta psixoterapiya, psixokorreksiya, pato 
psixologiya, defektologiya, psixologik maslaxat, tibbiyot, pedagogika, sosiologiya, 
huquq fanlaridan habardor bo’lishi talab qilinadi. U albatta bolalar bilan muloqot qila 
olishi talab qilinadi. amaliy psixolog albatta psixologik maslahat sirlaridan habardor 
bo’lishi lozim. Amaliy psixolog albatta hamma sohalarda ishlaydi. Amaliy 
psixologning statusi rahbar kabi yuqori bo’ladi va shu bilan birga u hammaga 
hamdard bo’la oladigan inson bo’lishi talab qilinadi. U mijoz bilan suhbatlashayotgan 
albatta mijozning psixologik xavfsizligini ta’minlashi zarur bo’ladi. Psixolog uchun 
psixologik xizmat sohasida ishlash vaqtida albatta psixodiagnostika sohasini yaxshi 
bilishi, psixologik maslahat bera olishi talab qilinadi. Bundan tashqari amaliy 
psixolog EHM sohasini yaxshi bilishi talab qilinadi.
Amaliy psixologning kasbiy mahorati uning bilimlari texnikasi va inson 
muomalasining psixoterapevtik texnologiyasini yaxshi bilishida deb hisoblaniladi, u 

---

40 
suhbatga kirisha olishi va insonlarni o’ziga jalb qila olishi, ularni ishontira olishi 
zarur bo’ladi. U o’zida ishonch uyg’ota olishi talab qilinadi va insonlarga psixologik 
ta’sir o’tkaza olishi zarur bo’ladi. Demak bo’lajak amaliy psixologlar uchun birinchi 
talab ularning muloqot qila olish qobiliyatini mavjudligi hisoblanadi. Etika jihatidan 
psixolog o’z ma’naviy qadriyatlariga ega bo’lishi talab qilinadi
7
. Bunda u mijozning 
shaxsiyatiga tegmasligi kerak. Mijoz bilan albatta shirin momalada bo’lishi talab 
qilinadi. Ularning ahloqiy jihatlari quydagilarni hisobga olishi kerak: 
1.
Professional faoliyatda amaliy psixolog albatta hamma uchun mas’uliyatli 
bo’lishi zarur. 
2.
Amaliy psixolog o’z vazifasini sidqidildan bajarishi lozim, u 
atrofdagilarning so’zlariga qarab o’zgarmasligi zarur.
3.
Psixologning vazifasi mustaqil va avtonom tarkibga ega, u xech kimga 
bo’ysunmaydi. Uning psixologik nuqtai nazardagi qarori yakuniy natijaga ega 
bo’lishi zarur. 
4.
Psixologning qarorini inkor qilish huquqiga faqat maxsus komissiya ega 
ular yuqori malakali mutaxassislar hisoblanib ularga bunday huquqlar berilgan. 
5.
Psixolog haqqoniy va samimiy bo’lishi zarur. 
6.
Unda kasbiy mas’uliyat hissi bo’lishi lozim. 
7.
Psixolog himoyachi sifatida ham ishtirok etishi mumkin, u o’z 
mijozlarining psixologik holatlarini himoya qiladi. 
8.
U psixodiagnostik va psixokorreksion ishlarni amalga oshirayotgan vaqtida 
ehtiyotkor bo’lishi zarur. 
9.
Agar psiolog mijozining haq huquqlar roymol qilinayotgan bo’lsa, u buni 
yuqori tashkilotlarga yetkazish imkoniyatiga egadir.
10.
U siyosiy g’oyalardan, ijtimoiy g’oyalardan, falsafiy fikrlardan xoli bo’lishi 
zarur. 
11.
Amaliy 
psixolog 
psixodiagnostik, 
psixokorreksion, 
psixterapevtik 
natijalarni mutaxassis bo’lmaganlarga ko’rsatish huquqiga ega emas. 
7
Myers D.G. Psychology.Ninth Edition. – Worth Publishers, 2010. – 910 p 13б 

---

41 
12.
U insonlarga zarar ko’rsatadigan holatlardan uzoqroq bo’lishi talab 
qilinadi. 
13.
Psixolog o’zining qila olmaydigan ishlari haqida mijozga va’da bermasligi 
kerak. 
14.
Psixolog ota-onaga, yoki yuqori mansabdagi insonlarga mijozi haqada 
tafsilotlarni bo’rmasligi zarur.
15.
U o’rganilmagan metodikalarni mijozlarida qo’llash huqidan mahrumdir.
16.
Psixolog albatta sir saqlashni bilishi zarur, u mijlgining sirini xech kimga 
aytmasligi zarur.
17.
Psixologik maslahatda albatta o’z me’yorlariga amal qilishi talab qilinadi. 
18.
Agar psixolog shu me’yorlarni buzsa albatta amaliy psixologlar 
kollegiyasida ko’rib chiqiladi va tegishli jazo qo’llaniladi.