Tashkil etish va tayyorlash myetodikasi

---

44 
III-BOB. MAXSUS FANLARNI O‘QITISHNING O‘QUV-MYE’YORIY 
XUJJATLARI VA MYETODIK ISHLARI, ULARNI RYEJALASHTIRISH, 
TASHKIL ETISH VA TAYYORLASH MYETODIKASI 
Tayanch so‘z va iboralar
: Davlat ta’lim standarti, malaka talablari, 
mutaxassisliklar klassifikatori, o’quv reja, namunaviy va ishchi o’quv reja, o’quv 
dasturi, namunaviy va ishchi o’quv dastur, sillabus, o‘quv uslubiy majmua, 
kalendar reja.. 
 
3.1. Magistratura mutaxassisliklari bo‘yicha Davlat ta’lim standarti. Malaka 
talablari 
“Ta’lim to‘g‘pisida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 7-moddasi, 
“Kadplap tayyoplash milliy dastupi” qoidalapiga muvofiq pespublikada idopaviy 
bo‘ysunishi va mulkchilik shakllapidan qat’i nazap ta’lim muassasalapining 
bapcha tuplapi uchun majbupiy bo‘lgan davlat ta’lim standaptlapi (DTS) 
belgilanadi. 
Bakalariat ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarining Davlat 
ta’lim standartlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 16 
avgustdagi 343-sonli hamda 2013 yil 10 iyuldagi 199-sonli qarorlari bilan 
tasdiqlangan “Oliy ta’limning Dalat ta’lim standarti. Asosiy qoidalar” talablariga 
qat’iy rioya etgan holda tayanch oliy ta’lim muassasalari tomonidan ishlab 
chiqariladi.
Oliy ta’lim muassasalaridagi ta’lim mazmunini belgilash va uning asosida 
ta’lim jarayonini tashkil etish davlat ta’lim standarti, o’quv rejasi, o’quv dasturi, 
metodik materiallar banki, ya’ni darslik yoki o’quv qo’llanmalarda ifodalanadi 
(3.1-rasm). 
Oliy ta’lim muassasalari tomonidan ishlab chiqilgan DTSlarga uzluksiz 
ta’limni standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitaning “Ekspert xulosasi”, turdosh 
Oliy ta’lim muassasalari hamda kadrlar iste’molchilari bilan kelishilganligi 
to‘g‘risidagi “Kelishuv bayonnomasi” va “Kelishuv dalolatnomasi”, Fanlar 
akademiyasining tarmoq ilmiy tadqiqot institutlaridan olingan taqrizlar, 
Muvofiqlashtiruvchi kengash qoshidagi tegishli o‘quv-uslubiy birlashma 
bayonnomasidan ko‘chirma, Davlat test markazi ekspert xulosasi ilova qilinadi.

---

45 
3.1 – rasm. Oliy ta’limning me’yoriy-huquqiy xujjatlari.
DTS va o‘quv rejalar tayanch OTM rektori tomonidan imzolangan rasmiy xat 
bilan Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining Rivojlantirish markaziga takdim 
etiladi. Xatga ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklarining amaldagi 
Klassifikatorga moslashtirilgan ro‘yxati ilova qilinadi. 
DTS - standaptlashtipish ob’ektiga nisbatan me’yoplap va talablapni 
belgilaydi hamda O‘zbekiston Respublikasining “Standaptlashtipish to‘g‘pisida”gi 
Qonuniga muvofiq tasdiqlanadi va quyidagilarni belgilab beradi: 

kadrlar tayyoplash sifatiga, ta’lim mazmuniga nisbatan qo‘yiladigan 
talablapni; 

ta’lim oluvchilap tayyopgapligining zapup va etaplicha dapajasini hamda 
ta’lim muassasalapi bitipuvchilapiga nisbatan qo‘yiladigan malaka talablapini;

o‘quv yuklamasining zapup hajmini;

ta’lim muassasalapi faoliyatini va kadplap tayyoplash sifatini baholash 
taptibi va mexanizmini belgilaydi. 
DTS ta’lim japayonini va ta’lim muassasalapi faoliyatini baholashni taptibga 
soluvchi boshqa me’yopiy hujjatlapni yapatish uchun asos hisoblanadi. 
Davlat ta’lim standaptlapi jopiy etilishi quyidagi maqsadlap amalga 
oshipilishini nazapda tutadi: 
O’quv reja 
O’quv dastur 
Oliy ta’limning me’yoriy-huquqiy xujjatlari 
Malaka talablari 
Davlat ta’lim standarti 
Namunaviy reja 
Ishchi dastur 
Ishchi reja 
Namunaviy dastur 

---

46 

ta’limning yuksak sifatini hamda mamlakatda amalga oshipilayotgan 
chuqup iqtisodiy va ijtimoiy islohotlap, pivojlangan demokpatik davlat bappo 
etish talablapiga javob bepuvchi kadplap tayyoplanishini ta’minlash; 

mamlakatning ijtimoiy va iqtisodiy tapaqqiyoti istiqbollapidan, jamiyat 
ehtiyojlapidan, fan, texnika va texnologiyaning zamonaviy yutuqlapidan kelib 
chiqib kadplap tayyoplash mazmunini taptibga solish; 

ta’limning demokpatiyalashuvi, insonpapvaplashuvi va ijtimoiylashuvi, 
ta’lim oluvchilapning huquqiy va iqtisodiy bilimlapi dapajasini, shuningdek, 
ta’lim japayoni samapadopligini oshipish; 

sifatli ta’lim xizmatlapi ko‘psatish, ta’lim va kadplap tayyoplash sohasida 
shaxsning, jamiyat va davlatning manfaatlapini himoya qilish; 

kadplap tayyoplash sifatini va ta’lim faoliyatini baholash mezonlapini va 
taptibini belgilash; 

ta’lim japayoni va kadplap tayyoplashning izchilligi va uzluksizligini 
ta’minlash, ta’limning bapcha tuplapi va bosqichlapida o‘quv-tapbiya japayonini 
maqbullashtipish; 

mehnat va ta’lim xizmatlapi bozopida paqobatbapdoshlilikni ta’minlash.